Helen Macdonald, J jak jastrząb (H is for Hawk)

Pisałam już kiedyś, że dobrze czyta się książki napisane przez pasjonatów, jeśli potrafią przekazać swoje fascynacje. Tak właśnie jest w przypadku powieści Helen Macdonald J jak jastrząb. Nie pomyślałabym, że książka o układaniu jastrzębi może być tak wciągająca. Nie mogłam jej odłożyć, a 350 stron zabrało mi trzy dni. Odkładałam ją z poczuciem mocy, siły, poczuciu piękna i szacunku do natury.

Dochodzenie do siebie po stracie

Helen Macdonald pisze o trzech tematach – niespodziewanej śmierci swojego ojca, z którym była bardzo związana. Ta nagła strata wpędziła ją w głęboką depresję, z której wyciągnęła ją jej pasja – ukrócanie (układanie) ptaków. Tak poznajemy Mabel – młodą jastrzębicę, którą kobieta będzie oswajać i trenować. Trzecim bohaterem powieści jest pisarz Terence Henbury White, który jest autorem powieści The Goshawk, książki sokolniczej, którą Macdonald zaczytywała się w dzieciństwie. Dla mnie jednak temat jest tylko jeden – układanie jastrzębia. Mabel opisana jest w zachwycający sposób, świat zwalnia, gdy czytamy jej opisy. Gdy ptak trafia do kobiety i po raz pierwszy siedzi jej na ręce, Helen czuje się jakby trzymała na ręku płonącą pochodnię. Z czasem poznajemy wszystkie ptasie instynkty, reakcje, proces szkolenia, a wreszcie pierwsze loty i polowania. Za każdym razem kiedy pisarka opisuje swojego ptaka, mam wrażenie mocy, siły, dzikości i wolności. Widać nie tylko miłość do swojego zwierzęcia, ale również głęboką fascynację i podziw. Udało się to przekazać na tyle, że gdy po przeczytaniu książki zaczęłam oglądać filmy na Youtube, byłam zaskoczona jak małe są w rzeczywistości te ptaki. Macdonald składa hołd swojemu dzieciństwu, ale również wszystkim autorom, którzy pisali o sokolnictwie. Dużo jest to specjalistycznego słownictwa (kernel, dłużec, etc.), ale podanego delikatnie i ze znawstwem. Sądzę, że historia ukrócania Mabel wejdzie do kanonu literatury sokolniczej, ale ma też szansę wejść do literatury znacznie szerzej i zyskać sporą popularność. To dobrze napisana książka, z licznymi opisami przyrody, nie ma w niej za dużo akcji ani gwałtownych zwrotów fabularnych. Jest za to dominujący szacunek do przyrody, świata zwierząt, zwyczajów opisywanych gatunków. Świat człowieka i natury przenika się i uzupełnia w książce Macdonald, choć pisarka często zakłóca ten balans, wycofując się w swojej żałobie ze świata ludzkiego, unikając kontaktów z przyjaciółmi i rodziną, nie dbając o pracę i miejsce zamieszkania. To wycofanie z życia społecznego, ze wszelkich relacji okazało się być depresją, którą bohaterka powieści leczyła farmaceutykami.

Zdecydowanie depresja i radzenie sobie ze stratą są również ważnym wątkiem powieści Macdonald. Uważam, że napisenie tej książki miało dla kobiety aspekt terapeutyczny. Proces przechodzenia przez żałobę, godzenia się ze stratą jest opisany w naprawdę przekonujący sposób.

Powieść Macdonald ciekawie łączy wątki auto- i biograficzne, z reporterskim zapisem szkolenia własnego ptaka. To książka, w której zarówno specjaliści od sokolnictwa, jak i niezwiązani z tym tematem czytelnicy znajdą coś dla siebie. Nie jest to lektura łatwa i w wielu opiniach spotykałam się z zarzutem, że książka jest chaotyczna i „nie wiadomo o czym”. Dla mnie jednak jej wielowątkowość oraz przede wszystkim głęboki szacunek i fascynacja dla świata przyrody były dobrze zbalansowane. Czytałam ją z ogromnym zainteresowaniem i będę polecać.

 

Moja ocena: 9/10.

Helen Macdonald, J jak jastrząb
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016
Tłumaczenie: Hanna Jankowska
Liczba stron: 352
ISBN: 978-83-8049-297-4

_____________________________________________________________________

Books written by enthusiasts are good to read, if they convey their fascinations. This is the case with the novel by Helen Macdonald H is for Hawk. I wouldn't have thought that a book on hawk laying could be so addictive. I couldn't put it down, and it took me three days to get through 350 pages. I put it down with a sense of power, strength, a sense of beauty and respect for nature.

Recovering from loss

Helen Macdonald touches upon three subjects - the unexpected death of her father, with whom she was firmly bound. They shared the same interests and she respected him greatly. This sudden loss had plunged her into a deep depression, from which her passion had drawn her - to hack (train) birds. This is how we meet Mabel - a young hawk which the woman will tame. The third character of the novel is the writer Terence Henbury White, who is the author of The Goshawk (among other better known books), a falconry book Macdonald read as a child. For me, however, there is only one topic - hacking a hawk. Mabel is described in a delightful way, the world slows down when we read descriptions of her. When the bird comes to the woman and sits on her arm for the first time, Helen feels like she is holding a flaming torch. Over time, we get to know all the bird's instincts, reactions, the training process, and finally the first flights and hunting. Every time the writer describes her bird, I have a feeling of power, strength, wildness and freedom. You can see not only love for her hawk, but also deep fascination and admiration. She managed to convey so much of it that when I started watching videos on Youtube after reading the book, I was surprised how small these birds really are. Macdonald pays tribute to her childhood, but also to all the authors who wrote about falconry. It is a lot of specialized vocabulary (hood, jesses, etc.), but given gently and expertly. I believe that the story of hacking Mabel will enter the canon of falconry literature, but it also has a chance to enter literature in general and gain considerable popularity. It is a well-written book with numerous descriptions of nature, there is not much action or sudden plot twists. There is, however, the dominant respect for nature, the animal world, and the habits of the described species. The world of man and nature intertwines and complements each other in Macdonald's book, although the writer often disrupts this balance, withdrawing in her mourning from the human world, avoiding contacts with friends and family, not caring about her job and place of residence. This withdrawal from social life, from all accounts, turned out to be a depression that the heroine of the novel treated with pharmaceuticals.

Definitely depression and coping with loss are also an important theme in Macdonald's novel. I believe that writing this book had a therapeutic aspect for the woman. The process of going through mourning, coming to terms with the loss, is described in a really convincing way.

Macdonald's novel interestingly combines auto- and biographical threads with a reporter's record of the training of one's own bird. It is a book in which both falconry specialists and readers not related to this topic will find something for themselves. It is not an easy reading and in many opinions the book is described as chaotic and "on nothing". For me, however, its multithreading and, above all, deep respect and fascination for the natural world were well-balanced. I read it with great interest and I will recommend it.

 

My rating: 9/10.

Author: Helen Macdonald
Title: H is for Hawk
Publishing House: Czarne, Wołowiec 2016
Translation: Hanna Jankowska
Number of pages: 352
ISBN: 978-83-8049-297-4

Stephen King, Lśnienie (The Shining)

Nadgorliwy kutasina

Zdarzyło Wam się kiedyś czytać książkę tak wciągającą, że nie mogliście przestać o niej myśleć? Taką, z której zaplanowanych do przeczytania pięćdziesięciu stron nagle zrobiło się ponad trzysta? A z jedenastej wieczorem druga nad ranem? Takie właśnie jest Lśnienie Stephena Kinga. Ani autora, ani legendarnego już tytułu nie trzeba nikomu szczególnie przedstawiać, skupię się zatem na portecie szaleństwa i na różnicach z filmem Stanley’a Kublicka o tym samym tytule.

Jak narasta szaleństwo

Napisana w 1977 roku, a zekranizowana w 1980 roku powieść opowiada przygnębiającą hitorię rodziny Torrance. Głową rodziny jest Jack, początkujący pisarz i alkoholik. Mężczyzna stracił pracę w szkole, w której uczył, po pobiciu jednego ze swoich uczniów. Gdy wraz z przyjacielem, Alem, prawie zabili rowerzystę, obaj mężczyźni odstawiają alkohol, choć Jack ma nadal problem z opanowaniem agresji. Żoną Jacka jest Winifred, czyli Wendy, mająca za sobą trudne dzieciństwo i jeszcze trudniejszą relację z matką. Dla niej punktem zwrotnym jest moment, kiedy jej mąż w napadzie szału łamie rękę ich niespełna trzyletniemu synkowi, Danniemu. Kobieta nigdy nie będzie w stanie zapomnieć tego wydarzenia i położy się ono cieniem na ich małżeństwie. Ostatnim bohaterem i członkiem rodziny jest obecnie prawie 6-cio letni Danny, chłopiec obdarzony wyjątkową wrażliwością i umiejętnością jasnowidzenia. Dziecko potrafi czytać w myślach, przewidzieć przyszłość, widzi duchy i ofiary dawnych przestępstw i morderstw. Niestety, dla niego warstwa nadnaturalna jest tak samo realna jak rzeczywistość, a duchy mogą wyrządzać mu krzywdę.

Jack, postawiony pod ścianą, przyjmuje posadę zimowego stóża w ogromnym hotelu Panorama wysoko w górach. Miejsce ma trzy piętra, piwnicę i strych, a mężczyzna jest odpowiedzialny za pilnowanie przestarzałego pieca i ogrzewanie poszczególnych skrzydeł na zmianę. W maju jego zlecenie ma się skończyć, ale po obfitych opadach śniegu hotel jest odcięty od świata, a rodzina uwięziona w środku wraz z prześladującymi ich demonami.

Pisarz, jako znakomity obserwator ludzkiej natury, stopniowo przeistacza Jacka w psychopatycznego mordercę. Pragnienie alkoholu, choć wciąż kontrolowane przez mężczyznę, napada go stale. Dodatkowo wybuchowa natura i kłopoty z opanowaniem agresjii, wyimaginowane pretensje ze strony żony, podejrzenie, że chce skłócić z nim syna, a wreszcie narastająca obsesja dotycząca hotelu i jego historii, wraz z mściwą naturą dawnego nauczyciela doprowadzają go do szaleństwa.

King jest mistrzem budowania napięcia. Ogromny, pusty hotel, rezonujący wyciem wichrów i skrzypieniem starych ścian to miejsce dość przerażające. Dodatkowo, Jack zaczyna odkrywać mrożące krew w żyłach historie, które wydarzyły się w tym miejscu – morderstwa, samobójstwa, nieszczęścia.  Jeśli krążą po nim duchy, a później również niezrównoważony ojciec, to czytelnikowi chodzą ciarki po plecach, a książka po prostu nie daje się odłożyć.

Adaptacja Kubricka

Film widziałam kiedyś, jeszcze w liceum, i zrobił na mnie ogromne wrażenie. Niedawno oglądałam go po raz drugi, więc sięgnięcie po książkę było tylko kwestią czasu. Taka kolejność sprawiła, że Jack zawsze będzie miał dla mnie twarz Jacka Nicholsona, a Wendy – Shelley Duvall, a Danny – Danniego Lloyda. Do tej pory byłam przekonana, że adaptacja jest dość wierna, jest jednak sporo różnic. Książka pozwala nam poznać przeszłość Jacka dość dokładnie, tak samo jak treść jego dotychczasowych utworów. W filmie Kubricka ma to mniejsze znaczenie. Czarnoskóry kucharz Dick Halloran w książce zostanie tylko ciężko ranny, w filmie natomiast ginie. W dziele Kubricka zmieniony został wątek żywopłotów – tu były one labiryntem, w książce Jack przystrzygał je w kształty zwierząt, które atakowały mieszkańców hotelu. Książka ma też więcej pomordowanych w hotelu ofiar, film stawia bardzo duży nacisk na poprzedniego dozorcę, Grady’ego, który zamordował żonę i swoje dwie córki. Sceny krwi wylewającej się z windy i zatapiającej hotelowe korytarze należy do klasyki gatunku. W książce nieszczęsny dozorca bardziej szepcze do ucha nieszczęsnemu następcy, ale jego tragedia jest tylko wzmiankowana.

Najważniejszą różnicą jest nacisk na efekty paranormalne. Film daje się zinterpetować jako portet szaleństwa w miejscu ze złą aurą, stoi na granicy realności i udziału paranormalnego świata. Książka idzie całkowicie w stronę duchów i upiorów, a Jack przestaje być ojcem Danniego, stając się tylko usobieniem zła. Chłopiec wie, że w jego postaci ginie całe nagromadzone hotelowe zło,a nie jego faktyczny ojciec. Tamten odszedł już dużo wcześniej.

Połączenie książki i filmu Kubricka stanowi dla mnie doskonałe połączenie. Napięcie w obu dziełach jest niesamowite i mimo różnic w podkreślaniu różnych apektów tej historii, oba są dla mnie wybitne. Obawiam się jednak, że film bardziej mnie urzeka (pewnie ze względu na to, że widziałam go jako pierwszego, a w młodym wieku naprawdę wcisnął mnie w fotel). Książka jest również znakomita, choć po kilkuset stronach delikatnie zwalnia, przez co straciłam początkowy impakt lektury. Jednak na wakacje (byle nie w opuszczonym hotelu) będzie jak znalazł!

 

Moja ocena: 9/10.

Stephen King, Lśnienie
Wydawnictwo: Prószyński i spółka, Warszawa 2016
Tłumaczenie: Zofia Zinserling
Liczba stron: 544
ISBN: 978-83-8069-442-2
Gatunek: thriller/horror

____________________________________________________________________  

Officious little prick 

Have you ever read a book so addictive that you couldn't stop thinking about it? One of which fifty pages to read suddenly became more than three hundred? And 11pm suddenly turns into 2am? This is what Stephen King's The Shining is all about. Neither the author nor the legendary title needs any special introduction, so I will focus on the portrait of madness and on the differences with Stanley Kublicek's film of the same title (with which King wasn’t satisfied).

The portrait of madness

Written in 1977 and screened in 1980, the novel tells the depressing story of the Torrances. The head of the family is Jack, an aspiring writer and alcoholic. The man lost his job as a teacher at school after beating one of his students. After he and his friend Al nearly kill the cyclist, both men quit drinking, although Jack still had trouble controlling his aggression. Jack's wife is Winifred, or Wendy, who has had a difficult childhood and an even more difficult relationship with her mother. For her, the turning point is the moment when her husband, in a fit of rage, breaks the arm of their nearly three-year-old son, Danny. A woman will never forget this event and it will cast a shadow over their marriage. The last hero and family member is now almost 6-year-old Danny, a boy endowed with exceptional sensitivity and shining. This means that he can read minds, predict the future, see the ghosts and victims of past crimes and murders. Unfortunately, for him the supernatural layer is as real as the normal world, and the spirits can harm him.

Jack, left with no other choice, accepts a job as a winter janitor at the enormous Overlook Hotel high in the mountains. The place has three floors, a basement and an attic, and the man is responsible for keeping the old stove running and taking turns heating the individual wings. His commission is expected to end in May, however after heavy snowfall, the hotel is cut off from the rest of the world and the family trapped inside along with the demons that haunt them. They will not make it till May…

The writer, as an excellent observer of human nature, gradually transforms Jack into a psychopathic murderer. The craving for alcohol, though still controlled by the man, attacks him constantly. In addition, the explosive nature and problems with controlling aggression, imaginary complaints from his wife, the suspicion that she wants to set his son against him, and finally the growing obsession with the hotel and its history, along with the vengeful nature of the former teacher, drive him mad.

King is a master of building tension. The huge, empty hotel, resonating with the howling of the winds and the squeaking of old walls, is quite a scary place. Additionally, Jack begins to discover chilling stories that happened in this place - murders, suicides, misfortunes. If there are ghosts around him, and later also an unbalanced father, the reader's feels shiver down the spine, and the book simply cannot be put down.

Kubrick’s adaptation

I saw the movie once, while still in high school, and it made a great impression on me. Recently I watched it for the second time, so reaching for the book was only a matter of time. This sequence made Jack have the Nicholson's face, Wendy to have Shelley Duvall's face, and Danny's Dannie Lloyd's face. Until now, I was convinced that the adaptation is quite faithful, but there are many differences. The book allows us to get to know Jack's past quite thoroughly, as well as the content of his previous works. In Kubrick's film, it matters less. Black chef Dick Halloran in the book will only be seriously injured, while in the film he will die. In Kubrick's work, the shape of the hedges was changed - here they were a labyrinth, in the book Jack trimmed them into shapes of animals that attacked the hotel residents. The book also has more victims murdered in the hotel, while the film puts a lot of emphasis on the previous caretaker, Grady, who murdered his wife and his two daughters. The scenes of the blood pouring from the elevator and flooding the hotel corridors belong to the classics of the movie genre. In the book, the hapless caretaker whispers more in the ear of his unfortunate successor, but his tragedy is only mentioned.

The most important difference is the emphasis on paranormal effects. The film can be interpreted as a portrait of madness in a place with a bad aura, it stands on the verge of reality and the participation of the paranormal world. The book goes completely towards ghosts and ghouls, and Jack ceases to be Dannie's father, becoming nothing but evil. The boy knows that in his figure all the accumulated hotel evil is accumulated and later killed, and not his actual father. The other had passed away much earlier.

The combination of Kubrick's film and King’s book is the perfect match for me. The tension in both works is amazing, and despite the differences in emphasizing different aspects of the story, both are outstanding. However, I'm afraid that the movie captivates me more (probably because I saw it first, and at a young age it really made a lasting impression on me). The book is also excellent, although after a few hundred pages it slows down slightly, which means that I lost the initial impact of reading. However, for a vacation (but not in an abandoned hotel) it will be perfect!

My rating: 9/10.

 

Author: Stephen King
Title: The Shining
Publishing House: Prószyński i Spółka, Warsaw 2016
Translation: Sophia Zinserling
Number of pages: 544
ISBN: 978-83-8069-442-2
Genre: thriller / horror

Louisa May Alcott, Małe kobietki (Little Women)

Miejcie nadzieję i bądźcie zajęte

Zdarzają się niestety książki, które trzeba przeczytać w dzieciństwie lub jako nastolatek albo wcale. Takie mam odczucie z Opowieściami z Narni, Mary Poppins, a teraz do tego grona dołączyły Małe kobietki. Sięgnęłam po tą książkę, bo była ulubioną lekturą Lili i Lenu z książki Eleny Ferrante Genialna przyjaciółka. Jestem pewna, że gdybym czytała ją jako dziecko, byłabym calkowicie urzeczona, jak Tajemniczym ogrodem Frances H. Burnett. Niestety, teraz jest dla mnie za późno, by docenić naiwne wychowawcze piękno tej powieści.

Powieść powstała w 1868 roku na prośbę wydawcy i dobrze oddaje ducha epoki. Rodzina Marchów – rodzice oraz cztery córki – zubożeli na skutek pomocy przyjacielowi (oczywiście nie ma w tym ich winy). Powieść skupia się na losach czterech dziewcząt. Najstarsza, 16-letnia Margaret, pracuje jako guwernantka i odwzajemnia uczucia nauczyciela, Johna Brooksa. Rodzina zgodnie jednak postanawia, że młody mężczyzna musi najpierw ustabilizować swoją sytuację finansową, zanim para będzie mogła pomyśleć o ożenku. Druga z sióstr, alter ego autorki, to 15-letnia Jo (Józefina). Nie słynie ona ze szczególnej urody, ale kocha czytać książki i publikuje w prasie swoje dramatyczne opowiadania. Dziewczyna pracuje, dotrzymując towarzystwa siostrze swojego ojca, surowej i wymagającej ciotce March. Trzecia w kolejności jest Beth, 13-letnia, najskromniejsza i najpracowitsza ze wszystkich sióstr, obdarzona chorobliwą wręcz nieśmiałością i dużym talentem muzycznym. Najmłodsza jest Amy, 12-letnia. Większość akcji zasadza się na zabawach i rozmowach dziewczynek, które piszą wiersze i opowiadania (przytoczone), wystawiają i piszą dramaty (streszczone), snują marzenia dotyczące przyszłości i są wychowywane przez matkę. Dwa wydarzenia jednak mają ogromne znaczenie fabularne. Ojciec dziewczynek bierze udział w wojnie secesyjnej i zostaje w niej ranny, więc matka wyjeżdża go doglądać. W tym czasie Beth zapada na szkarlatynę, na którą zmarło dziecko ubogiej rodziny, której Marchowie pomagali. Na szczęście dziewczynka nie umiera, ale jej ciężka choroba doprowadza do scalenia rodziny.

Główną wartością w książce jest praca, wpajana dziewczętom na każdym kroku. Jest ona wartością zarówno dla surowej ciotki, służącej Hanny, ale przede wszystkim dla matki, która mówi: „Pracujcie tak, jak dotychczas, gdyż właśnie praca przynosi błogosławioną pociechę. Miejcie nadzieję i bądźcie zajęte” (s. 205). Etos pracy wpajany był dziewczętom, bo nie miały dużego majątku i rodzice pragnęli zapewnić im dalsze godziwe życie. Sądzę, że znaczenie wychowawcze tej książki, zważając na jej wielką popularność, było naprawdę duże. Dziewczynki mogą snuć ambitne plany samodzielnego utrzymania i podejmowania pracy zarobkowej.

Bardzo ciekawa jest również postać Jo March, drugiej w kolejności siostry, w której Louisa May Alcott umieściła dużo ze swojego własnego charakteru. Dziewczynka wielokrotnie podkreśla, że wolałaby urodzić się chłopcem, lubi chłopięce rozrywki i figle i ma męską odwagę do życia. W czasach, gdy kobietom znacznie mniej wypadało, Jo samodzielnie niesie swoje opowiadania do wydawcy i zyskuje jego uznanie i publikację.

Bardzo żałuję, że nie przeczytałam tej książki jako dziecko. W momencie, kiedy szukałam wzorców w literaturze, Małe kobietki z pewnością byłyby dla mnie ważną książką. Z dorosłej perspektywy – powieść mocno się zestarzała, część fragmentów jest bardzo nudnych i pozbawionych uroku. Wielka szkoda.

Moja ocena: 6/10.

 

Louise May Alcott, Małe kobietki
Wydawnictwo WAB, Warszawa 2019
Tłumaczenie: Ludmiła Melchior-Yahil
Liczba stron: 288
ISBN: 978-83-280-5980-1
Gatunek: Bildungsroman

_________________________________________________________________________

Hope and keep busy 

Unfortunately, there are books that you have to read when you are a child or a teenager, or not at all. This is my feeling with The Chronicles of Narnia, Mary Poppins series, and now Little Women. I reached for this book because it was Lili and Lenu's favorite reading from Elena Ferrante's book A Brilliant Friend. I am sure that if I had read it as a child, I would have been completely enchanted as Frances H. Burnett's Secret Garden. Unfortunately, it is now too late for me to appreciate the naive educational beauty of this novel. 

The novel was written in 1868 at the request of the publisher and reflects the spirit of the era well. The March family – the parents and four daughters - became impoverished as a result of helping a friend (of course they were not to blame). The novel focuses on the fate of four girls. The eldest, 16-year-old Margaret, works as a governess and reciprocates the feelings of teacher John Brooks. The family, however, agrees that the young man must first stabilize his financial situation before the couple can think about getting married. The second of the sisters, the author's alter ego, is 15-year-old Jo (Josephine). She is not famous for her special beauty, but she loves reading books and publishes her dramatic stories in the press. The girl works as a companion to her father's sister, strict and demanding aunt March. Third in line is Beth, 13-year-old, the most modest and hardworking of all the sisters, endowed with almost morbid shyness and great musical talent. The youngest is Amy, 12 years old. Most of the action is based on the games and conversations of girls who write poems and stories (quoted), write and stage dramas (summarized), dream about the future and are raised by their mother. Two events, however, are of great fictional importance. The girls' father takes part in the Civil War and is injured in it, so the mother leaves to look after him. During this time, Beth falls ill with scarlet fever, of which a child of a poor family, whom the Marches helped, died. Fortunately, the girl does not die, but her serious illness brings the family together. 

The main value in the book is hard work, instilled in girls at every step. It is of value both for the strict aunt, Hanna the servant, but above all for the mother, who says: “Go in with your work as usual, for work is a blessed solace. Hope and keep busy” (p. 205). The work ethic was instilled in the girls because they did not have a lot of wealth and their parents wanted to ensure their continued decent life. I believe that the educational significance of this book, considering its great popularity, was really huge. Girls can make ambitious plans for independent living and employment. 

Also very interesting is the character of Jo March, the second most important sister in which Louisa May Alcott has put a lot of her own character. The girl repeatedly emphasizes that she would rather be born a boy, she likes boyish entertainment and pranks, and has a manly courage to live. At a time when women were far less successful, Jo brings her stories to the publisher on her own and gains recognition and publication. 

I really regret not reading this book as a child. At the time when I was looking for role models in literature, Little Women would certainly be an important book for me. From an adult perspective - the novel has grown old and rusty, some fragments are very boring and devoid of charm. Shame. 

My rating: 6/10. 

Author: Louise May Alcott
Title: Little Women
Publishing House: Wydawnictwo WAB, Warsaw 2019
Translation: Ludmiła Melchior-Yahil
Number of pages: 288
ISBN: 978-83-280-5980-1
Genre: Bildungsroman

 

Jonas T. Bengtsson, Życie Sus (Sus)

Powieść o nienawiści

Powieść Jonasa T. Bengtssona, mimo zwodniczej grubości książki, to lektura na maksymalnie dwa wieczory. Jednak krótkie rozdziały i szerokie marginesy nie sprawiają, by ta szybka lektura była jednocześnie lekka. Życie Sus bowiem nie jest usłane różami.

Niespełna 20-letnia Sus to córka Malene i Erika Ladegaard Madsen. Jej rodzice zgotowali swojemu dziecku prawdziwe piekło. Matka była narkomanką, która wciąż szukała kolejnych możliwości do naćpania się, a Sus i jej brata ściągała z domów opieki, kiedy potrzebowała na nich zasiłku. Ojciec był przemocowym alkoholikiem, który krzywdził swojego syna i nie raz podnosił rękę na matkę. Obecnie siedzi w więzieniu, bo przywiązał swoją żonę do łóżka, a potem wyszedł z domu i zapomniał o niej na cztery dni. Kobieta zmarła. Erik ma wyjść z więzienia za dobre sprawowanie, a córka szykuje się na jego powrót – robi pompki, stara się zdobyć broń, a potem doświadczenie w zabijaniu, by odpłacić ojcu za koszmary z dzieciństwa. To przedłużone oczekiwanie na ojca i możliwość dokonania zemsty staje się dla niej sensem życia. Wszystkie zadania, które dziewczyna sobie daje (kradzieże, bójki, zastraszanie, a nawet seks), stanowią tylko przygotowanie do kluczowego i oczekiwanego aktu. Ten jednak nie nadchodzi, a Sus staje przed koniecznością znalezienia sobie nowego celu w życiu. Czy jej się to uda?

Narracja Bengtssona jest brutalna i bezkompromisowa. Już na pierwszej stronie padają wulgaryzmy, a Sus patrzy na swoje ciało w bardzo przedmiotowy, użytkowy sposób. Ma spełnić zadanie, ma być sprawne i działać jak trzeba w sytuacjach stresowych, ale w tym spojrzeniu brakuje szacunku. Dziewczyna patrzy i określa świat tak, jak ją tego nauczono. W sferze intymnej używa określeń fiut, szparka, cycki, pieprzenie. Zawsze pozostaje zdystansowanym, niezaangażowanym obserwatorem, który oserwuje samego siebie z ciekawością – czy podołam? Jej świat jest organiczony i nawet zdobycie broni otwiera nowy level, ale w tej samej grze. Dziewczyna sama zamknęła się w pułapce swojej nienawiści.

Początkowo książka mi się nie podobała, a wulgaryzmy jakoś odstręczały. Potem wraz z wiedzą o przeszłości dziewczyny rozsła moja sympatia do niej. Zakończenie kompletnie mnie zaskoczyło, a jednocześnie stanowiło gwałtowny zwrot akcji, który pokazał pewną pustkę i beznadzieję. Dawno już nie odkładałam książki taka zamyślona.

 

Moja ocena: 8/10.

Jonas T. Bengtsson, Życie Sus
Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020
Tłuaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 214
ISBN: 978-83-66517-18-9

_________________________________________________________________________

A novel about hate

The novel by Jonas T. Bengtsson, despite the deceptive thickness of the book, is meant to be read for a maximum of two evenings. However, short chapters and wide margins do not make this quick reading light at the same time. For Sus's life is not all roses.

Nearly 20 years old Sus is the daughter of Malene and Erik Ladegaard Madsen. Her parents turned their child’s life into a hell. The mother was a drug addict who was still looking for more ways to get high, and Sus and her brother were dragged away from nursing homes when she needed social benefits. The father was a violent alcoholic who hurt his son and raised his hand on his mother more than once. He is currently in prison because he tied his wife to the bed, then left the house and forgot about her for four days. The woman died. Erik is due to be released from prison for good behavior, and his daughter is getting ready for his return - she does push-ups, works on getting a gun, and tries to get killing experience to pay back her father for her childhood nightmares. This prolonged waiting for her father and the possibility of taking revenge becomes the meaning of life for her. All the tasks that the girl gives herself (theft, fights, intimidation and even sex) are only preparation for the crucial and expected act. This one, however, does not come, and Sus is faced with the need to find a new purpose in life. Will she succeed?

Bengtsson's narrative is brutal and uncompromising. Vulgar language is present from page one, and Sus looks at her body in a very objective, utilitarian way. It has to do the job, it has to be efficient and act as it should be in stressful situations, but this view lacks respect. The girl looks and defines the world as she was taught to do. In the intimate sphere, she uses the terms dick, pussy, tits, fucking. She always remains a distant, uninvolved observer who will pester herself with curiosity - will I manage? Her world is limited and even obtaining a weapon opens a new level, but in the same game. The girl has trapped herself in her hatred.

At first, I didn't like the book, and the vulgarisms somehow repelled me. Then, along with the knowledge of the girl's past, I developed more sympathy for the heroine. The ending surprised me completely, and at the same time it was a violent twist that showed a void and hopelessness. It's been a long time since I put any book down so thoughtful. At the same time, this is the second really good book - after The Scar - from a series of works by Scandinavian writers of the Poznańskie Publishing House, which is worth reading.

 

My rating: 8/10.

 

Author: Jonas T. Bengtsson
Title: The Life of Sus
Publishing House: Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 214
ISBN: 978-83-66517-18-9

Jan Pelczar, Lecę Piloci mi to powiedzieli

Stanowisko pracy jest w niebie 

Rzadko sięgam po reportaże. Nigdy za nimi nie przepadałam, nie ciekawiły mnie i szybko męczyły. Tym razem jednak książka Jana Pelczara o lataniu przykuła moją uwagę. Miałam pewne obawy, czy po jej przeczytaniu jeszcze będę chciała wsiąść do samolotu, ale na szczęście treść jest wyważona, czytelnik znajdzie w środku dużo informacji o bezpieczeństwie, a autor porusza naprawdę arcycieawe tematy.

Z reportażu Pelczara można dowiedzieć się między innymi jak wygląda, ile trwa i ile kosztuje szkolenie na pilota i jakie są jego stopnie; jak wygląda praca pilota; jaka jest przyszłość tego zawodu. Jak COVID wpłynął na branżę, jak zmienia się ona pod względem ekonomicznym i ekologicznym (ślad węglowy).

Autor przytacza różne opinie, zwraca uwagę na wiele perspektyw. Zwłaszcza przy zagadnieniu rozwoju technologii i ludzkiej omylności porusza temat wyeliminowania pilota z kabiny. Już w tym momencie pilot jest bardziej kontrolerem maszyny, niż faktycznie ją prowadzi. Systemy sterowane są przez komputer, a człowiek już teraz staje się zbędny. Do tego dochodzi optymalizacja kosztów, możliwość naziemnego sterowania samolotem, dalszy rozwój technologii. Pozostaje bariera psychologiczna, być może już trochę przełamana przez bezzałogowe drony, paryskie metro bez konduktora, rozwój automatycznych, inteligentnych samochodów prowadzonych przez komputer.

Z książki Pelczara można dowiedzieć się naprawdę wielu ciekawostek, a także mocno się uspokoić w kwestii bezpieczeństwa. Autor zwraca uwagę, że samoloty tanich linii lotniczych mają jeszcze bardziej restrykcyjne przepisy niż inne, bo jakakolwiek katastrofa wiązałaby się z nieodrabialnymi stratami wizerunkowymi (takimi liniami najczęściej latam). Można się również dowiedzieć, z jaką prędkością lata samolot (na małych wysokościach 630km/h, podczas wznoszenia 278km/h, na dużych wysokościach 462km/h, a jeśli pilot się spieszy to nawet 555km/h). Kiedy samolot osiągnie odpowiednią wysokość, prędkość obserwuje się w procencie macha, a więc w procencie prędkości dźwięku (0.7 do 0.8 macha). Pelczar opisuje również dość dokładnie, jak działają siły oddziałujące na samolot, jakie systemy odpowiadają za kontrolę lotu, itd. Jednocześnie autor pisze też, że im samolot cięższy, tym lepiej, bo tym bardziej płasko leci. Znalazło się miejsce nawet na romantyczny aspekt pracy w powietrzu, ne element paranormalny, a więc parhelion (słońce poboczne), na wytłumaczenie jak w ogóle wzniesienie w powietrze jest możliwe.

Początkowo myślałam, że książka będzie tylko dla pasjonatów lotnictwa, przyszłych pilotów czy członków załogi. Po skończeniu uważam, że spokojnie może się z nią zapoznać zarówno osoba, która ma obawy co do bezpieczeństwa w powietrzu, zapaleni podróżnicy czy osoby latające w interesach. Nie polecam googlowania wzmiankowanych katastrof lotniczych, które autor opisuje bardzo oględnie. Internet mocno ryje głowę, sama książka raczej działa jak balsam.

Moja ocena: 7/10.

Jan Pelczar, Lecę. Piloci mi to powiedzieli
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021
Liczba stron: 224
ISBN: 978-83-8191-199-3
Gatunek: reportaż

________________________________________________________________

My workplace is in heaven

I rarely reach for a reportage. I never liked those kind of books, they didn't interest me and I felt tired quickly. This time, however, Jan Pelczar's book about flying caught my attention. I had some concerns about whether I would ever like to get on the plane after reading it, but fortunately the content is balanced, the reader will find a lot of information about safety inside, and the author touches on some really interesting topics.

One can find out from Pelczar's book, among other things, how does the pilot training look like, how long does it last and how much does it cost, as well as what are its grades; what does the pilot's job look like; what is the future of this profession. How COVID has affected the industry, how is it changing economically and ecologically (carbon footprint).

The author cites various opinions and draws attention to many perspectives. Especially when it comes to the development of technology and human fallibility, it raises the issue of eliminating the pilot from the cockpit. Already at this point, the pilot is more a controller of the machine than actually a decision-maker. The systems are controlled by a computer, and now humans are becoming redundant. Added to this is cost optimization, the possibility of on-the-ground plane control, and further technology development. There remains a psychological barrier, perhaps already broken a bit by unmanned drones, the Paris metro without a conductor, the development of autonomous cars.

You can learn a lot of interesting facts from Pelczar's book, and also calm down when it comes to safety. The author points out that planes of low-cost airlines have even more restrictive regulations than others, because any catastrophe would be associated with irreparable image losses (I usually fly with such airlines). You can also find out at what speed the plane flies (at low altitudes 630 km/h, when climbing 278 km/h, at high altitudes 462 km/h, and if the pilot is in a hurry, even 555 km/h). When the plane reaches the desired altitude, the speed is measured as a percentage of Mach number, i.e. a percentage of the speed of sound (Mach 0.7 to 0.8). Pelczar also describes quite accurately the forces affecting the plane, what systems are responsible for flight control, etc. At the same time, the author also writes that the heavier the plane, the better, because the flatter it flies. There is even room for the romantic aspect of working in the air, as well as the paranormal element (the parhelion – double sun effect), or an explanation how taking up into the air is even possible.

Initially, I thought the book would be only for aviation enthusiasts, future pilots or crew members. After I have finished it, I think it can be also recommended to those afraid of flying, avid globetrotters or business travelers. I do not recommend googling the mentioned plane crashes, which the author describes very carefully. The Internet leaves nothing to the imagination, while the book itself works like a balm.

My rating: 7/10.

 

Author: Jan Pelczar
Title: I'm flying. The pilots have told me
Publishing House: Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021
Number of pages: 224
ISBN: 978-83-8191-199-3
Genre: reportage

Ali Smith, Pory roku: Jesień, Zima, Wiosna, Lato (Seasonal Quartet: Autumn, Winter, Spring, Summer)

Piękno czterech pór roku

Do tej pory przeczytałam już kilka powieści Ali Smith i jej styl jest niepodrabialny. Dlatego gdy wyszła czwarta, ostatnia część tetralogii Pory roku nie mogłam się powstrzymac i kupiłam całość w pięknym wydaniu WAB. Szkoda jednak, że nie zachowano szaty graficznej oryginalnego wydania z obrazami Hockney’a. Polskie wydanie, choć piękne, jednak trochę na tym traci.

Smith dość długo nosiła się z zamiarem napisania czterech książek związanych z porami roku. Gdy jej wydawca zaakceptował ten ryzykowny pomysł (książki, powstające co rok, miały odnosić sie do bieżących wydarzeń i być wydawane w rekordowo krótkim czasie sześciu tygodni), szkocka pisarka zabrała się do pracy. Książki są ze sobą połączone nie tylko budową (każda z części danej pory roku ma 3 podsumowania kolejnych miesięcy, stanowiące jedne z najpiękniejszych opisów przyrody, jakie kiedykolwiek widziałam), ale bohaterami czy stylem. Smith pisze patchworkowo, nie waha się cytować innych dzieł literackich, gazet, tweetów, a w każdej części przybliża innego artystę i odnosi się do dzieła wiodącego. Dlatego w mojej recenzji w ten właśnie sposób odniosę się do każdej z części po kolei – krótko omówię fabułę, zwrócę uwagę na literaturę i sztukę przywołaną w utworze oraz na bieżące i dawniejsze wydarzenia historyczne.

Jesień (Autumn) – Co czytasz?

Fabuła: Wieloletnia historia przyjaźni starszego już Daniela Glucka z dziewczynką Elisabeth Demand. 11-latka została sąsiadką już wtedy posuniętego w latach mężczyzny, a jej matka często zostawiała córkę pod jego opieką. Daniel wprowadził Elisabeth w świat literatury i sztuki, wspierał w trudnych chwilach, otwierał jej wyobraźnię.

Sztuka: Pauline Boty, przedstawicielka brytyjskiego pop-artu.

Literatura: Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat; Owidiusz, Przemiany; Shakespeare.

Wydarzenia historyczne: głosowanie w sprawie Brexitu, nastroje narodowościowe, rok 2016, protesty przeciwko amerykańskiemu atakowi na Irak po atakach z 11 września, afera Profumo (romans modelki Christine Keeler z premierem Haroldem Macmillanem, który pogrążył jego rząd).

 

Zima (Winter) – Sztuka w naturze

Fabuła: Sophia Cleves widzi bezcielesną głowę, która się zmienia i towarzyszy kobiecie przez jakiś czas. Na Boże Narodzenie odwiedza ją syn Arthur z dziewczyną Charlotte oraz siostra Iris, z którą Sophia od lat nie utrzymywała kontaktu. Kłopot polega na tym, że mężczyzna rozstał się z prawdziwą Charlotte i nie wie, jak powiedzieć o tym matce, więc zatrudnia przypadkowo poznaną dziewczynę, Lux, by ją zastąpiła podczas świąt. Właśnie ta dziewczyna wydobędzie z matki Arthura najbardziej skrywaną tajemnicę o ojcu jej syna.

Sztuka: Barbara Hepworth, rzeźbiarka; Giotto.

Literatura: Charles Dickens, Opowieść wigilijna; Shakespeare, Cymbelin.

Wydarzenia historyczne: obóz pokoju w Greenham z 1981 roku w proteście przeciwko jądrowym zbrojeniom; fala imigrantów próbujących się dostać do Europy; prezydentura Donalda Trumpa.

Wiosna (Spring) – Dzięchuje

Fabuła: Richard Lease, reżyser filmowy, wysiada na przypadkowej stacjii w Szkocji (Kingussie) i będzie usiłował popełnić samobójstwo, kładąc się pod koła pociągu. Uratuje go dziwaczna postać, Florence, 12-letnia dziewczynka, która wcześniej odwiedziła strzeżony ośrodek dla cudzoziemców, w którym pracuje druga kluczowa postać, Brittany Hall. Po rozmowie z dziewczynką wszystkie sanitariaty zostają dokładnie wyszorowane, a warunki dla przetrzymywanych tam ludzi nieco się poprawiają. Florence podróżuje wraz z Brit aż do Szkocji, gdzie ich ścieżki krzyżują się z nieszczęśliwym i podrążonym w żałobie po śmierci swojej wieloletniej przyjaciółki i kochanki Patricii Heal Richardem. W tle sieć Auld Alliance, pomagająca imigrantom zdobyć brytyjską tożsamość i osiedlić się w kraju.

Smith nabija się również przy okazji ze współczesnej sztuki filmowej (pod postacią scenarzysty Martina Terpa), który pisze sceny erotyczne pomiędzy Rilkem a Mansfield, którzy w rzeczywistości nigdy się nie spotkali. Seks w wagoniku kolejki linowej pomiędzy dwoma gigantami liteartury XX wieku?

Sztuka: Tacita Dean, rysunki gór kredą na tablicy.

Literatura: Rainer Maria Rilke; Katherine Mansfield, Dzienniki oraz Listy; Charles Dickens, Opowieść o Richardzie Dubeltowym; Percy Bysshe Shelley, Chmura.

Wydarzenia historyczne: Brexit, zamieszki w Irlandii z 1922 po zabójstwie Michaela Collinsa; krwawa niedziela w Londonderry z 1972; skazanie Maguire’ów w 1976 roku; Windrush, Greenfell; kryzys migracyjny.

 

Lato (Summer) – w lecie chodzi o wyobrażony koniec

Fabuła: Sacha Greenlaw i jej młodszy brat Robert mieszkają wraz z rozwiedzioną matką w Brighton. Robert robi swojej siostrze psikusa, przyklejając jej do dłoni klepsydrę na plaży i ucieka. Dziewczynkę do domu odprowadzają Charlotte i Arthur, których znamy z części drugiej. Podczas rozmowy z nowo poznanymi ludżmi matka zgadza się pojechać z nimi i dziećmi do Suffolk, gdzie w młodości występowała w sztuce Shakespeare’a. Chłopiec ma fioła na punkcie Einsteina, a dziewczyna pisuje listy o jerzykach do osadzonego w ośrodku SOC-u imigranta Hero.

Daniel Gluck wspomina swój pobyt w obozie dla cudzoziemców w Ascot w Wielkiej Brytanii podczas drugiej wojny światowej, gdzie był wraz z ojcem przetrzymywany jako obywatel wrogiego państwa. Jego siostra Hannah Gluck pomaga w czasie wojny przekraczać ludziom granice w poszukiwaniu bezpieczeństwa. Do Daniela, obecnie przebywającego w domu opieki, przyjeżdża Arthur (by oddać mu kamień, fragment rzeżby Barbary Hepworth) i tak poznaje Elisabeth, w której się zakochuje.

Tymczasem Charlotte mieszka z ciotką Arta, Iris, w jej wielkim domu. Dawna aktywistka postanawia przyjąć pod swój dach grupę imigrantów zwolnionych z SOCu – wśród nich jest i Hero, a właściwie Anh Kiệt.

Sztuka: Lorenza Mazetti, reżyserka filmowa i malarka; Fred Uhlman, rysunki tuszem.

Literatura: Charles Dickens, David Copperfield; William Shakespeare, Zimowa opowieść; Rilke, Wazon róż.

Wydarzenia historyczne: II wojna światowa, przetrzymywanie obywateli wrogich państw w obozach na terenie Wielkiej Brytanii, kryzys migracyjny, Brexit.

Z każdą swoją książką Smith udowadnia, że wiele jest jeszcze w literaturze do zrobienia, wiele granic do przesunięcia, zabiegów stylistycznych do wykorzystania. W żadnej innej twórczości tak nie widać pracy na żywym organizmie prozy. Pisarka odważnie korzysta zarówni z klasyki brytyjskiej (i nie tylko), jak i ze współczesnych tekstów kultury. Jednocześnie udowadnia, że jest uważnym obserwatorem i uczestnikiem świata sztuki.

Pory roku sprytnie się łączą w finalnym tomie Lato, bohaterowie wskakują na swoje miejsca, a ich relacje wyjaśniają się i zaczynają ściśle łączyć. Powieści można czytać osobno, choć polecałabym czytać czteropak jako całość i w odpowiedniej kolejności (pierwsza była Jesień). Niektóre wątki przeplatają się we wszystkich czterech tomach (postać i twórczość Charliego Chaplina, opisy przyrody, korporacja SA4A), ale każda część stanowi piękną i poruszającą etiudę. Moje jedyne zastrzeżenie dotyczy bardzo mocnego umiejscowienia powieści w czasie i współczesnej polityce. Obawiam się, że dzieło Smith może się przez to szybciej zestarzeć. Z przyjemnością powrócę do niego za parę lat, żeby się o tym przekonać.

 

Moja ocena: 8/10.

Ali Smith, Jesień

Wydawnictwo WAB, Warszawa 2021 

Tłumaczenie: Jerzy Kozłowski 

Liczba stron: 304 

ISBN: 978-83-280-6016-6

Ali Smith, Zima

Wydawnictwo WAB, Warszawa 2021 

Tłumaczenie: Jerzy Kozłowski 

Liczba stron: 320 

ISBN: 978-83-280-8495-7

Ali Smith, Wiosna

Wydawnictwo WAB, Warszawa 2021 

Tłumaczenie: Jerzy Kozłowski 

Liczba stron: 320 

ISBN: 978-83-280-8765-1

Ali Smith, Lato

Wydawnictwo WAB, Warszawa 2021 

Tłumaczenie: Jerzy Kozłowski 

Liczba stron: 384 

ISBN: 978-83-280-8968-6

_____________________________________________________________________

So far I have read a few of Ali Smith's novels and her style is unmistakable. That's why when the fourth and final part of the Season's tetralogy was released, I couldn't help but buy the whole thing in a beautiful edition by the WAB Publishing House. It is a pity, however, that the artwork of the original edition with Hockney's paintings has not been preserved. The Polish edition, although beautiful, loses a bit of it.

Smith’s been planning writing four books related to the seasons. Once her publisher accepted this risky idea (the books, produced one each year, were to relate to current events and be published in an extremely short time of six weeks), the Scottish writer went to work. Books are linked not only by their structure (each part of a given season has 3 summaries of the following months, which are one of the most beautiful descriptions of nature I have ever read), but by characters or style. Smith writes in patchworks, does not hesitate to quote other literary works, newspapers, tweets, and each part introduces a different artist and refers to the leading work. That is why in my review this is how I will refer to each book as well - I will briefly discuss the plot, pay attention to the literature and art referred to in the work, as well as current and past historical events.

Autumn - What are you reading?

Plot: The long story of friendship between the older Daniel Gluck and the girl Elisabeth Demand. The 11-year-old became a neighbor of an already advanced-in-years man, and her mother often left her daughter in his care. Daniel introduced Elisabeth to the world of literature and art, supported her in difficult times, sculptured her imagination.

Art: Pauline Boty, female representative of British pop art.

Literature: Aldous Huxley, Brave New World; Ovid, Transformations; Shakespeare.

Historical events: Brexit vote, national sentiment, 2016, protests against the US attack on Iraq after the 9/11 attacks, the Profumo scandal (model Christine Keeler's romance with Prime Minister Harold Macmillan who plunged his government).

 

Winter - Art in nature

Plot: Sophia Cleves sees a disembodied head that changes in time and accompanies the woman for a while. At Christmas, she is visited by her son Arthur with his girlfriend Charlotte and later on by her sister Iris, with whom Sophia has not been in contact for years. The trouble is, the man broke up with the real Charlotte and doesn't know how to tell his mother about it, so he hires a girl he accidentally meets, Lux, to replace her during the holidays. It is this girl who will extract from Arthur's mother the most hidden secret about the father of her son.

Art: Barbara Hepworth, sculptor; Giotto.

Literature: Charles Dickens, A Christmas Carol; Shakespeare, Cymbelin.

Historical events: the 1981 Greenham Peace Camp in protest against nuclear weapons; wave of immigrants trying to enter Europe; presidency of Donald Trump.

 

Spring - Thuck you

Plot: Richard Lease, a film director, gets off at a random station in Scotland (Kingussie) and will try to commit suicide by lying under the wheels of the train. He will be saved by a bizarre figure, Florence, a 12-year-old girl who previously visited a guarded center for foreigners where another key character, Brittany Hall, works. After talking to the girl, all toilets are thoroughly scrubbed, and the conditions for the people detained there improve slightly. Florence travels with Brit as far as Scotland, where their paths cross with Richard, unhappy and mourning after the death of his longtime friend and lover Patricia Heal. In the background, the Auld Alliance network, helps immigrants acquire a British identity and settle in the country.

Smith also makes fun of the contemporary film art (in the guise of screenwriter Martin Terp), who writes erotic scenes between Reiner Maria Rilke and Katherine Mansfield who have never actually met. Sex in a cable car between two giants of the 20th century literature?

Art: Tacita Dean, chalk drawings of mountains on a blackboard.

Literature: Rainer Maria Rilke; Katherine Mansfield, Journals and Letters; Charles Dickens, The Tale of Richard Dubeltowy; Percy Bysshe Shelley, Cloud.

Historical events: Brexit, the 1922 riots in Ireland after the murder of Michael Collins; Londonderry's Bloody Sunday 1972; the conviction of the Maguires in 1976; Windrush, Greenfell; migration crisis.

 

Summer - summer is about an imaginary end

Plot: Sacha Greenlaw and her younger brother Robert live with their divorced mother in Brighton. Robert plays a trick on his sister by sticking a sandglass to her hand on the beach and runs away. The girl is escorted home by Charlotte and Arthur, whom we know from the second part. While talking to new people, the mother agrees to travel with them and the children to Suffolk, where she starred in a Shakespeare play in her youth. The boy is crazy about Einstein, and the girl writes letters about swifts to the immigrant Hero imprisoned in the SOC center.

Daniel Gluck recalls his stay at the Ascot foreigner camp in Great Britain during the Second World War, where he and his father were held as a citizen of a hostile country. His sister Hannah Gluck helps people cross borders in search of safety during the war. Arthur comes to Daniel, currently in the nursing home (to give him a stone, a fragment of Barbara Hepworth's sculpture), and this is how he meets Elisabeth, with whom he falls in love.

Meanwhile, Charlotte lives with Art's aunt Iris in her big house. The former activist decides to take under her roof a group of immigrants released from SOC - among them there is Hero, or rather Anh Kiệt.

Art: Lorenza Mazetti, film director and painter; Fred Uhlman, ink drawings.

Literature: Charles Dickens, David Copperfield; William Shakespeare, The Winter's Tale; Rilke, Vase of Roses.

Historical events: World War II, detention of citizens of hostile countries in camps in Great Britain, migration crisis, Brexit.

 

With each of his books, Smith proves that there is still much to be done in literature, many boundaries to be shifted, many stylistic procedures to be used. No other work presents the scale of work done on the body of literature. The writer boldly uses both British (and other) classics and contemporary cultural texts. At the same time, she proves to be an attentive observer and participant of the world of Art.

The Seasons are cleverly combined in the final volume of Summer, where the characters jump into their places, and their relationships clear up and begin to tightly connect. The novels can be read separately, although I would recommend reading the four-pack as a whole and in the correct order (Autumn was the first one). Some themes are intertwined in all four volumes (Charlie Chaplin's character and work, nature descriptions, SA4A corporation), but each part is a beautiful and touching etude. My only objection is to the novel's very strong place in time and contemporary politics. I am afraid that Smith's work may age faster because of this. I will be happy to come back to it in a few years to find out.

 

My rating: 8/10.

 

Ali Smith, Autumn

Publishing House: WAB, Warszawa 2021 

Translation: Jerzy Kozłowski 

Number of pages: 304 

ISBN: 978-83-280-6016-6

Ali Smith, Winter

Publishing House: WAB, Warszawa 2021 

Translation: Jerzy Kozłowski 

Number of pages: 320 

ISBN: 978-83-280-8495-7

Ali Smith, Spring

Publishng House: WAB, Warszawa 2021 

Translation: Jerzy Kozłowski 

Number of pages: 320 

ISBN: 978-83-280-8765-1

Ali Smith, Summer

Publishing House: WAB, Warszawa 2021 

Translation: Jerzy Kozłowski 

Number of pages: 384 

ISBN: 978-83-280-8968-6