Stephen King, Lśnienie (The Shining)

Nadgorliwy kutasina

Zdarzyło Wam się kiedyś czytać książkę tak wciągającą, że nie mogliście przestać o niej myśleć? Taką, z której zaplanowanych do przeczytania pięćdziesięciu stron nagle zrobiło się ponad trzysta? A z jedenastej wieczorem druga nad ranem? Takie właśnie jest Lśnienie Stephena Kinga. Ani autora, ani legendarnego już tytułu nie trzeba nikomu szczególnie przedstawiać, skupię się zatem na portecie szaleństwa i na różnicach z filmem Stanley’a Kublicka o tym samym tytule.

Jak narasta szaleństwo

Napisana w 1977 roku, a zekranizowana w 1980 roku powieść opowiada przygnębiającą hitorię rodziny Torrance. Głową rodziny jest Jack, początkujący pisarz i alkoholik. Mężczyzna stracił pracę w szkole, w której uczył, po pobiciu jednego ze swoich uczniów. Gdy wraz z przyjacielem, Alem, prawie zabili rowerzystę, obaj mężczyźni odstawiają alkohol, choć Jack ma nadal problem z opanowaniem agresji. Żoną Jacka jest Winifred, czyli Wendy, mająca za sobą trudne dzieciństwo i jeszcze trudniejszą relację z matką. Dla niej punktem zwrotnym jest moment, kiedy jej mąż w napadzie szału łamie rękę ich niespełna trzyletniemu synkowi, Danniemu. Kobieta nigdy nie będzie w stanie zapomnieć tego wydarzenia i położy się ono cieniem na ich małżeństwie. Ostatnim bohaterem i członkiem rodziny jest obecnie prawie 6-cio letni Danny, chłopiec obdarzony wyjątkową wrażliwością i umiejętnością jasnowidzenia. Dziecko potrafi czytać w myślach, przewidzieć przyszłość, widzi duchy i ofiary dawnych przestępstw i morderstw. Niestety, dla niego warstwa nadnaturalna jest tak samo realna jak rzeczywistość, a duchy mogą wyrządzać mu krzywdę.

Jack, postawiony pod ścianą, przyjmuje posadę zimowego stóża w ogromnym hotelu Panorama wysoko w górach. Miejsce ma trzy piętra, piwnicę i strych, a mężczyzna jest odpowiedzialny za pilnowanie przestarzałego pieca i ogrzewanie poszczególnych skrzydeł na zmianę. W maju jego zlecenie ma się skończyć, ale po obfitych opadach śniegu hotel jest odcięty od świata, a rodzina uwięziona w środku wraz z prześladującymi ich demonami.

Pisarz, jako znakomity obserwator ludzkiej natury, stopniowo przeistacza Jacka w psychopatycznego mordercę. Pragnienie alkoholu, choć wciąż kontrolowane przez mężczyznę, napada go stale. Dodatkowo wybuchowa natura i kłopoty z opanowaniem agresjii, wyimaginowane pretensje ze strony żony, podejrzenie, że chce skłócić z nim syna, a wreszcie narastająca obsesja dotycząca hotelu i jego historii, wraz z mściwą naturą dawnego nauczyciela doprowadzają go do szaleństwa.

King jest mistrzem budowania napięcia. Ogromny, pusty hotel, rezonujący wyciem wichrów i skrzypieniem starych ścian to miejsce dość przerażające. Dodatkowo, Jack zaczyna odkrywać mrożące krew w żyłach historie, które wydarzyły się w tym miejscu – morderstwa, samobójstwa, nieszczęścia.  Jeśli krążą po nim duchy, a później również niezrównoważony ojciec, to czytelnikowi chodzą ciarki po plecach, a książka po prostu nie daje się odłożyć.

Adaptacja Kubricka

Film widziałam kiedyś, jeszcze w liceum, i zrobił na mnie ogromne wrażenie. Niedawno oglądałam go po raz drugi, więc sięgnięcie po książkę było tylko kwestią czasu. Taka kolejność sprawiła, że Jack zawsze będzie miał dla mnie twarz Jacka Nicholsona, a Wendy – Shelley Duvall, a Danny – Danniego Lloyda. Do tej pory byłam przekonana, że adaptacja jest dość wierna, jest jednak sporo różnic. Książka pozwala nam poznać przeszłość Jacka dość dokładnie, tak samo jak treść jego dotychczasowych utworów. W filmie Kubricka ma to mniejsze znaczenie. Czarnoskóry kucharz Dick Halloran w książce zostanie tylko ciężko ranny, w filmie natomiast ginie. W dziele Kubricka zmieniony został wątek żywopłotów – tu były one labiryntem, w książce Jack przystrzygał je w kształty zwierząt, które atakowały mieszkańców hotelu. Książka ma też więcej pomordowanych w hotelu ofiar, film stawia bardzo duży nacisk na poprzedniego dozorcę, Grady’ego, który zamordował żonę i swoje dwie córki. Sceny krwi wylewającej się z windy i zatapiającej hotelowe korytarze należy do klasyki gatunku. W książce nieszczęsny dozorca bardziej szepcze do ucha nieszczęsnemu następcy, ale jego tragedia jest tylko wzmiankowana.

Najważniejszą różnicą jest nacisk na efekty paranormalne. Film daje się zinterpetować jako portet szaleństwa w miejscu ze złą aurą, stoi na granicy realności i udziału paranormalnego świata. Książka idzie całkowicie w stronę duchów i upiorów, a Jack przestaje być ojcem Danniego, stając się tylko usobieniem zła. Chłopiec wie, że w jego postaci ginie całe nagromadzone hotelowe zło,a nie jego faktyczny ojciec. Tamten odszedł już dużo wcześniej.

Połączenie książki i filmu Kubricka stanowi dla mnie doskonałe połączenie. Napięcie w obu dziełach jest niesamowite i mimo różnic w podkreślaniu różnych apektów tej historii, oba są dla mnie wybitne. Obawiam się jednak, że film bardziej mnie urzeka (pewnie ze względu na to, że widziałam go jako pierwszego, a w młodym wieku naprawdę wcisnął mnie w fotel). Książka jest również znakomita, choć po kilkuset stronach delikatnie zwalnia, przez co straciłam początkowy impakt lektury. Jednak na wakacje (byle nie w opuszczonym hotelu) będzie jak znalazł!

 

Moja ocena: 9/10.

Stephen King, Lśnienie
Wydawnictwo: Prószyński i spółka, Warszawa 2016
Tłumaczenie: Zofia Zinserling
Liczba stron: 544
ISBN: 978-83-8069-442-2
Gatunek: thriller/horror

____________________________________________________________________  

Officious little prick 

Have you ever read a book so addictive that you couldn't stop thinking about it? One of which fifty pages to read suddenly became more than three hundred? And 11pm suddenly turns into 2am? This is what Stephen King's The Shining is all about. Neither the author nor the legendary title needs any special introduction, so I will focus on the portrait of madness and on the differences with Stanley Kublicek's film of the same title (with which King wasn’t satisfied).

The portrait of madness

Written in 1977 and screened in 1980, the novel tells the depressing story of the Torrances. The head of the family is Jack, an aspiring writer and alcoholic. The man lost his job as a teacher at school after beating one of his students. After he and his friend Al nearly kill the cyclist, both men quit drinking, although Jack still had trouble controlling his aggression. Jack's wife is Winifred, or Wendy, who has had a difficult childhood and an even more difficult relationship with her mother. For her, the turning point is the moment when her husband, in a fit of rage, breaks the arm of their nearly three-year-old son, Danny. A woman will never forget this event and it will cast a shadow over their marriage. The last hero and family member is now almost 6-year-old Danny, a boy endowed with exceptional sensitivity and shining. This means that he can read minds, predict the future, see the ghosts and victims of past crimes and murders. Unfortunately, for him the supernatural layer is as real as the normal world, and the spirits can harm him.

Jack, left with no other choice, accepts a job as a winter janitor at the enormous Overlook Hotel high in the mountains. The place has three floors, a basement and an attic, and the man is responsible for keeping the old stove running and taking turns heating the individual wings. His commission is expected to end in May, however after heavy snowfall, the hotel is cut off from the rest of the world and the family trapped inside along with the demons that haunt them. They will not make it till May…

The writer, as an excellent observer of human nature, gradually transforms Jack into a psychopathic murderer. The craving for alcohol, though still controlled by the man, attacks him constantly. In addition, the explosive nature and problems with controlling aggression, imaginary complaints from his wife, the suspicion that she wants to set his son against him, and finally the growing obsession with the hotel and its history, along with the vengeful nature of the former teacher, drive him mad.

King is a master of building tension. The huge, empty hotel, resonating with the howling of the winds and the squeaking of old walls, is quite a scary place. Additionally, Jack begins to discover chilling stories that happened in this place - murders, suicides, misfortunes. If there are ghosts around him, and later also an unbalanced father, the reader's feels shiver down the spine, and the book simply cannot be put down.

Kubrick’s adaptation

I saw the movie once, while still in high school, and it made a great impression on me. Recently I watched it for the second time, so reaching for the book was only a matter of time. This sequence made Jack have the Nicholson's face, Wendy to have Shelley Duvall's face, and Danny's Dannie Lloyd's face. Until now, I was convinced that the adaptation is quite faithful, but there are many differences. The book allows us to get to know Jack's past quite thoroughly, as well as the content of his previous works. In Kubrick's film, it matters less. Black chef Dick Halloran in the book will only be seriously injured, while in the film he will die. In Kubrick's work, the shape of the hedges was changed - here they were a labyrinth, in the book Jack trimmed them into shapes of animals that attacked the hotel residents. The book also has more victims murdered in the hotel, while the film puts a lot of emphasis on the previous caretaker, Grady, who murdered his wife and his two daughters. The scenes of the blood pouring from the elevator and flooding the hotel corridors belong to the classics of the movie genre. In the book, the hapless caretaker whispers more in the ear of his unfortunate successor, but his tragedy is only mentioned.

The most important difference is the emphasis on paranormal effects. The film can be interpreted as a portrait of madness in a place with a bad aura, it stands on the verge of reality and the participation of the paranormal world. The book goes completely towards ghosts and ghouls, and Jack ceases to be Dannie's father, becoming nothing but evil. The boy knows that in his figure all the accumulated hotel evil is accumulated and later killed, and not his actual father. The other had passed away much earlier.

The combination of Kubrick's film and King’s book is the perfect match for me. The tension in both works is amazing, and despite the differences in emphasizing different aspects of the story, both are outstanding. However, I'm afraid that the movie captivates me more (probably because I saw it first, and at a young age it really made a lasting impression on me). The book is also excellent, although after a few hundred pages it slows down slightly, which means that I lost the initial impact of reading. However, for a vacation (but not in an abandoned hotel) it will be perfect!

My rating: 9/10.

 

Author: Stephen King
Title: The Shining
Publishing House: Prószyński i Spółka, Warsaw 2016
Translation: Sophia Zinserling
Number of pages: 544
ISBN: 978-83-8069-442-2
Genre: thriller / horror

Stephen King, Ostatni bastion Barta Dawesa (Roadwork)

Miałam ochotę na książkę lekką i nie za długą – odskocznię od ostatnich ciężkich lektur. Mam w domu jeszcze kilka nieprzeczytanych książek Stephena Kinga, sięgnęłam więc po kolejną z nich i przeżyłam miłe zaskoczenie.

Jak żyć po stracie wszystkiego?

Bart George Dawes to czterdziestolatek od wielu lat pracujący w pralni na kierowniczym stanowisku. Ma dom, w którym mieszka ze swoją żoną Mary, bierze udział w życiu towarzyskim w swoim mieście, jego życie płynie spokojnie. Bart musi sobie radzić z traumą śmierci dwójki swoich dzieci – pierwsze dziecko żona poroniła w siódmym miesiącu ciąży, a jego synek Charlie zmarł na nieoperacyjnego raka mózgu. Zresztą dziecko śni się swemu ojcu co noc, i zawsze w tych snach umiera. Życie mężczyzny zmienia się, gdy plany wybudowania autostrady wymagają zburzenia całej dzielnicy, w tym domu Barta oraz budynku pralni, w której od tylu lat pracuje. Ponieważ dla Barta wszystko co najlepsze już się wydarzyło, w dodatku w domu w którym mieszka od tylu lat, to nie potrafi się pogodzić z utratą lokum. Świadomie zaczyna torpedować różne plany zawodowe swoich szefów (nie podpisuje umowy na zakup nowego budynku pod pralnię i składa wypowiedzenie), jak i naciski ze strony miasta (listy ponaglające do zapewnienia sobie nowego lokum i odesłania odpowiedniej dokumentacji). Bart postanawia przeprowadzić prywatną wendettę i głośno wyrazić swój przeciw.

Dla Barta szczegółowo i metodycznie przeprowadzony plan uszkodzenia sprzętu do budowy autostrady, a potem wysadzenie własnego domu to jego finalny akt wolnej woli i paradoksalnie otrząsania się z szaleństwa i marazmu, w którym żył od lat. Nowy cel nadaje jego życiu na krótko sens, sprawia, że mężczyzna przestaje słyszeć głosy w swojej głowie (a w zasadzie prowadzić niekończące się dialogi z własnym dzieckiem) i przejmuje kontrolę nad swoim losem. Jego decyzja jest do bólu racjonalna i świadoma – wszystko, co najlepsze, już go w życiu spotkało. Pracował, był szczęśliwy, kochał swoją żonę namiętnie, skończył studia i dbał o swoich ludzi. Wraz z rozpadem znanego mu świata delikatny balans, który utrzymywał go przy życiu znika, i Bart odkrywa, że, po pierwsze – nie zgadza się na zmiany, a po drugie – nie będzie miał w sobie siły na wprowadzenie ich w życie. Dla niego przeszłość, która właśnie w dosłownym sensie ma zostać zburzona, ma sens. Przyszłość już nie.

Wnikliwe społeczne obserwacje

King pisze bardzo różnie – najczęściej horrory lub thrillery, często z wątkiem fantastycznym, jak choćby w Carrie czy Miasteczku Salem. Jednak wydana pod pseudonimem Richard Bachman w 1981 roku książka Ostatni bastion Barta Dawesa należy do prozy obyczajowej. King wnikliwie obserwuje postępujące ogromnym kosztem prace drogowe i wpływ, jaki mają one na okolicę. Mistrzowsko portretuje lokalną społeczność, jest uważnym obserwatorem ludzkich (i nie tylko) zachowań. Tutaj kluczowym spostrzeżeniem jest to o suce pana Piazzi. Przykute na łańcuchu zwierzę zmieniło się z przyjaźnie usposobionego i lubiącego dzieci stworzenia we wściekłą bestię, a zmiana ta następowała powoli. Najpierw suka przestała machać ogonem, potem zaczęła warczeć, aż wreszcie rzuciła się na dziecko, które przyszło ją pogłaskać, i dotkliwie je pogryzła. Bart Dawes przechodzi podobną przemianę. Dla społeczeństwa Bart idzie od normalności (stateczny obywatel, pracowity mąż i ojciec) do psychozy i zagrożenia dla otoczenia (zakup broni, akty wandalizmu). Wewnętrznie jego ścieżka jest odwrotna – jasny cel sprawia, że odstawia alkohol, przestaje monologować w głowie, jego życie nabiera sensu. Podobało mi się to odwrócenie.

Wnioski? Polecam! To znakomita rozrywka i pełna wnikliwych, zaskakujących obserwacji książka.

 

Moja ocena: 7/10.

 

Richard Bachman (Stephen King), Ostatni Bastion Barta Dawesa

Wydawnictwo Prószyński i Spółka

Warszawa 2002

Tłumaczenie: Maciejka Mazan

Liczba stron: 252

ISBN: 978-83-7337-150-8

Gatunek: proza obyczajowa

 

 

I wanted a book that is light and not too long - as a break from my last hard readings. I still have a few unread books by Stephen King at home, so I reached for one of them and was pleasantly surprised.

How to live after losing everything?

Bart George Dawes is a 40-year-old who has been working in a laundry as a manager for many years. He has a house where he lives with his wife Mary, participates in social life of his city, his life goes on peacefully. However, Bart has to deal with the trauma of the death of two of his children - his wife miscarried his first child in the seventh month of pregnancy, and his son Charlie died of inoperable brain cancer. Almost every night the man has nightmares in which his baby boy dies. Bart's life changes when plans to build a highway require the destruction of an entire neighborhood, including his house and the laundry building he has been working in for so many years. For Bart all the best in his life has already happened, and in the house where he has lived for so many years, so he cannot come to terms with the loss of his property. He consciously begins to torpedo various career plans of his bosses (he does not sign a contract for the purchase of a new building for a laundry and resigns), as well as disregards the pressure from the city (letters urging him to secure a new place and send back the relevant documentation). Bart decides to conduct a private vendetta and loudly express his opposition.

For Bart, a detailed and methodical plan to damage the highway construction equipment, and then blow up his own home, is his final act of free will and, paradoxically, shaking off the madness and apathy he has lived in for years. The new goal gives his life a brief meaning, makes the man stop hearing the voices in his head (or, in fact, engage in endless dialogues with his own child) and take control of his fate. His decision is painfully rational and conscious - all the best is already behind him. He worked, he was happy, he loved his wife passionately, he graduated and cared for his people. As the world known to him collapses, the delicate balance that kept him alive disappears, and Bart discovers that, first, he refuses to make changes, and second, he will not have the strength to implement them. For him, the past, which is to be literally destroyed, makes sense. The future doesn’t.

Insightful social observations 

King writes very differently - most often horror or thrillers, often with a fantastic plot, such as in Carrie or Salem's Lot. However, Roadwork, published under the pseudonym Richard Bachman in 1981, belongs to social novels. King closely observes the enormous cost of road works and the impact they have on the neighbourhood. He prepares a masterful portrayal of the local community, and is an attentive observer of human (and not only) behavior. Here the key insight is about Mr. Piazzi's bitch. The chained animal turned from a friendly and child-loving creature into a furious beast, a change that happened slowly. First, the bitch stopped wagging her tail, then began to growl, until finally she threw herself at the child who had come to stroke her and bit him severely. Bart Dawes is undergoing a similar transformation. For society, Bart goes from normality (a law-abiding citizen, hardworking husband and father) to psychosis and threat to the environment (buying weapons, performing acts of vandalism). Internally, his path is the opposite - a clear goal makes him give up alcohol, the monologue in his head stops, his life makes sense. I liked this flip.

Conclusions? I recommend it! It is great entertainment and a book full of insightful, surprising observations.

 

My grade: 7/10.

 

Author: Richard Bachman (Stephen King)

Title: Bart Dawes' Last Stand

Publishing House: Prószyński i Spółka

Warsaw 2002

Translation: Maciejka Mazan

Number of pages: 252

ISBN: 978-83-7337-150-8

Genre: novel

Stephen King, Sklepik z marzeniami (Needful things)

Niebezpieczeństwa handlu

672 strony lżejszej nieco rozrywki. Do niewielkiego miasteczka Castle Rock przybywa handlarz Leland Gaunt. Otwarcie Sklepiku z marzeniami szybko staje się sensacją, a lokalni mieszkańcy błyskawicznie odkrywają, że mogą w sklepie spełnić swoje najskrytsze marzenia i kupić przedmioty, o których śnili od dawna, za naprawdę niewygórowaną cenę. Zazwyczaj to symboliczne parę dolarów i spłatanie psikusa wyznaczonej osobie. Nikt jednak nie wie, że nakierowanie tych psikusów wywoła lawinę, która doprowadzi do apokaliptycznej wręcz zagłady miasteczka.

Raz - dwa - trzy

Przejdę od razu do rzeczy - cały czas szukam u Kinga tego mrowienia w plecach, które towarzyszyło mi podczas lektury Miasteczka Salem. Tych spokojnie rzucanych uwag, które sprawiały, że nagle miałam ciarki i myślałam sobie - "ależ oczywiście!" Tutaj tego nie doświadczyłam.

Dwa - nie lubię inwestować czasu - dużych ilości czasu - na poznawanie bohaterów, którzy potem masowo giną. King bardzo starannie buduje całą fabułę, drobiazgowo maluje postaci, by potem szybko z nimi skończyć. Od pewnego momentu przestałam się w ogóle zastanawiać, kto jest kim i kogo zabił, bo przestało mieć to dla mnie jakiekolwiek znaczenie. Tu King ze swoją lekkością rozstawiana się ze swoimi bohaterami trochę mi przypomina George R. R. Martina.

Trzy - nie lubię spektakularnych zakończeń, w których wszystko wybucha, płonie, ulega zniszczeniu. King zdecydowanie lubi - to trzecia książka, po Miasteczku Salem i Carrie, która tak się właśnie kończy. Może jednak - mimo kilu podjętych prób - pisarstwo amerykańskiego króla horroru jest jednak nie dla mnie?

Nieznośna niepewność ciągu dalszego

Muszę jednak przyznać, że kiedy swoim zgubnym zwyczajem podczytywałam kilka stron do śniadania, w ciągu dnia kilkakrotnie nachodziła mnie ochota, by po książkę sięgnąć jak najszybciej i dowiedzieć się, co będzie dalej. Bardzo dobrze zarysowana jest postać Allana Pangborna, szeryfa, który dba o porządek w miasteczku, oraz jego ukochanej Polly Chalmers, cierpiącej na artretyzm. Oboje mają za sobą "trudne historie" i z nadzieją starają się zbudować na ruinach dawnego życia coś nowego. Wzajemnie się uzupełniają i wspierają - kiedy jedno upada, drugie stoi mocno na nogach, i odwrotnie. Dzięki zjednoczeniu sił przeciwko złu są w stanie odnieść zwycięstwo. Częściowe, co prawda, i opłacone wysoką ceną, ale jednak zwycięstwo. Na końcu jednak King zadaje przewrotne pytanie - po co ono było, skoro miasto jest praktycznie zrównane z ziemią, a para głównych bohaterów marzy tylko o tym, by się z niego wynieść. Sam Leland Gaunt właśnie otwiera swój sklepik w innym małym miasteczku...

Moja ocena: 5.5/10

Stephen King, Sklepik z marzeniami

Wydawnictwo Albatros

Warszawa 2010

Tłumaczył: Krzysztof Sokołowski

ISBN: 978-83-7659-021-9

____________________________________________________________________________

The Dangers of Trade

672 pages of light entertainment. Merchant Leland Gaunt arrives in the small town of Castle Rock to open a shop with all sorts of things. The place quickly becomes a sensation, and local residents soon discover that they can fulfill their innermost dreams and buy items they've dreamed of for a long time at a really affordable price. Usually it is symbolic few dollars plus playing a trick on a designated person. However, no one knows that targeting these pranks will trigger an avalanche that will lead to the town's apocalyptic destruction.

Firstly, secondly, thirdly

I'll get straight to the point - I'm still looking for that tingling sensation in my back, which accompanied me while reading Salem's Lot. Those quiet sentences that made me suddenly shiver and think - "but of course!" I haven't experienced it here.

Two - I do not like to invest time - large amounts of time - to meet the heroes who then die in large numbers. King builds the whole story very carefully, depicting the characters meticulously, and then quickly kills them. After a while I've stopped wondering who was who and who he killed whom as it had ceased to matter to me. Here King with his lightness of getting rid of his heroes reminds me a bit of George R. R. Martin.

Three - I don't like spectacular endings in which everything explodes, burns, or is destroyed. King definitely likes it - this is the third book, after the Salem's Lot and Carrie, which ends this way. Perhaps, however - despite several attempts - the writing of the American king of horror is not for me?

The unbearable uncertainty of what comes next

However, I have to admit that when I've given up to my pernicious habit and read several pages while eating breakfast, I was tempted to reach for the book as soon as possible and find out what would happen next. The character of Allan Pangborn, the sheriff who takes care of order in the town, and his beloved Polly Chalmers, suffering from arthritis, is very well outlined. They both have 'difficult stories' behind them and hopefully try to build something new on the ruins of the old life.

They complement and support each other - when one falls, the other stands firmly on their feet, and vice versa. By uniting forces against evil, they are able to win. At an incredibly high cost, but still a victory. At the end, however, King asks a perverse question - what was it for, since the city is practically razed to the ground, and the pair of main characters only dreams of getting out of it. At the same time Leland Gaunt is opening his shop in another small town ...

My rating: 5.5/10

Author: Stephen King

Title: Needful Things

Publishing House: Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz

Warsaw 2010

Translation: Krzysztof Sokołowski

ISBN: 978-83-7659-021-9

Stephen King, Dolores Claiborne

Piekło małego miasteczka i jego tajemnic

Niedługa (256 stron) i sprawnie napisana powieść Dolores Claiborne raz, że trzymała mnie w napięciu i niektóre sceny są plastyczne i genialne, a dwa, dotyka niezwykle istotnego tematu molestowania w rodzinie. To mroczna książka, i mimo pozornej lekkości czytania - naprawdę ponura. Tytułowa Dolores to żona Joe'go St. George'a i matka trójki dzieci: najstarszej córki Seleny, dwa lata od niej młodszego Jima i najmłodszego Pete'a. Kobieta zostaje zatrzymana przez miejscową policję pod zarzutem zamordowania swojej wieloletniej pracodawczyni, Very Donovan. Ku zaskoczeniu przesłuchujących jej stróżów prawa kobieta przyznaje się do zamordowania swojego męża Joe'go, który pod jej nieobecność molestował jej córkę. Jako że Dolores pracowała niezwykle dużo i ciężko, by utrzymać swoją gromadkę, miał ku temu sporo okazji. Kobieta wykorzystuje zbliżające się całkowite zaćmienie słońca, by zwabić go na tyły domu i uciekając przed nim ściągnąć go do starej studni. Tu następuje legendarna scena, kiedy mąż woła żonę z dna swojej pułapki: "Dooo-looooo-reeessss, ty ssssuko!", a potem, jako że udało mu się wspiąć po ścianach studni i powoli zacząć z niej wychodzić, łapie swoją żonę za nogę i stara się ściągnąć ją w dół. Bardzo podobnie jak w Lśnieniu. 

Posłuchaj co ci powiem, gówniarzu

Opowiedziana w całości pierwszoosobowo historia Dolores to niezwykły zapis historii życia niezwykle pracowitej, ale również uważnej kobiety, która ma jasno określone priorytety i nie oszukuje sama siebie. Jej małżeństwo okazuje się fikcją, mąż pijakiem, ale jest w stanie zauważyć wszystkie zmiany zachodzące w swojej rodzinie na czas, i ocalić córkę. 

Leit motif

Już po tej mizernej próbce twórczości Kinga, z którą miałam okazję się zapoznać (Carrie, Miasteczko Salem, Sklepik z marzeniami, Dolores Claiborne) widzę pewne spójne, przewijające się przez jego twórczość motywy i wątki. Uważam, że bohaterki u Kinga są naprawdę dużo ciekawsze niż bohaterowie (Carrie i jej matka, cierpiąca na artretyzm Polly Chalmers ze Sklepiku z marzeniami, czy wreszcie dwie silne i broniące swoich rodzin kobiety z DC - tytułowa bohaterka i jej pracodawczyni, Vera Donovan). Postaci kobiece są dobrze, wnikliwe przedstawione, zazwyczaj każda mówi wyraźnym, unikatowym (choć czasami przegadanym) głosem. Nierzadko King wplata inne rodzaje narracji w swoje historie - np. wycinki prasowe (Carrie, DC).

King potrafi budować napięcie - scena ze studnią i wyskakującą z niej zachłanną ręką - absolutnie przerażająca! Lśnienia nie czytałam, ale widziałam film Kubricka, i podobieństwa nasuwały mi się samoistnie. Muszę też przyznać, że nie lubię oglądać horrorów, bo są dla mnie po prostu zbyt straszne, a czytanie ich uruchamia moją wyobraźnię do akceptowalnych poziomów, nie ponad. 

Jeszcze tu wrócę

Podsumowując: solidna porcja dobrze napisanej rozrywki. Nie sądzę żebym wróciła te tej samej książki, ale mam jeszcze z czego wybierać - na 2019 mistrz horroru jest autorem 63 powieści i kilkunastu zbiorów opowiadań. To samo w sobie jest przerażające!

Moja ocena: 7/10


Stephen King, Dolores Claiborne
Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz
Warszawa 2006
Tłumaczenie: Tomasz Mirkowicz
ISBN: 978-83-7359-384-8

_____________________________________________________________________

The hell of a small town and its secrets

The short (256 pages) and efficiently written novel Dolores Claiborne not only kept me in suspense with vivid and brilliant scenes, but also touched the extremely important topic of family harassment. This is a dark book, and despite being an apparent easy read -  it is really gloomy. The title Dolores is the wife of Joe St. George and a mother of three children: the eldest daughter Selena, two years younger Jim and the youngest Pete. The woman is detained by the local police on the charge of murdering her longtime employer Vera Donovan. To the surprise of the law enforcement officers that are questioning her, she confesses to the murder of her husband Joe, who in her absence had molested her daughter. As Dolores worked unusually hard to provide for her family, he had many opportunities to do so. The woman uses the approaching total sun eclipse to lure him to the back of the house and further to the old well. Here comes the legendary scene, when the husband calls his wife from the bottom of his trap: "Dooo-looooo-reeessss, you bitch!", And then, as he managed to climb the walls of the well and slowly start to leave it, he grabs his wife by her ankle and tries to pull her down. The resemblance to The Shining with "Honey, I'm home" is striking.

Listen to what I tell you, you piece of shit

The novel is narrated in the first person, as Dolores shares her extraordinary record her life story of an extremely hard-working but also attentive woman who has clearly defined priorities and does not deceive herself. Her marriage turns out to be fiction, her husband is a drunkard, but she is able to notice all the changes occurring in her family in time, and save her daughter.

Leit motif

Already after this meager sample of King's work, which I had the opportunity to familiarize myself with (Carrie, Salem's Lot, Needful Things, Dolores Claiborne), I can see some consistent motifs and threads running through his work. I think King's heroines are really much more interesting than heroes (Carrie and her mother, Polly Chalmers suffering from arthritis  from Needful Things, and finally two strong women defending their families from DC - the title heroine and her employer, Vera Donovan). Female characters are well presented, insightful, usually each speaks in a clear, unique (though sometimes over-talked) voice. It is not uncommon for King to incorporate other types of narrative into his stories - e.g. press clippings (Carrie, DC).

King can build tension - a scene with a well and a greedy hand popping out of it - absolutely terrifying! I didn't read The Shining, but I saw Kubrick's movie, and the similarities came to me spontaneously. I must admit that I don't like watching horror movies because they are just too scary for me, and reading them triggers my imagination to acceptable levels, not over.

I'll be back

To sum up: a solid portion of well-written entertainment. I don't think I would come back to the very book itself, but I still have a lot to choose from - for 2019 the master of horror is the author of 63 novels and several collections of stories. This is scary in itself!

My rating: 7/10


Author: Stephen King
Title: Dolores Claiborne
Publishing House: Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz 
Warsaw 2006
Translation: Tomasz Mirkowicz
ISBN: 978-83-7359-384-8

Stephen King, Carrie (Carrie)

To był pracowity czytelniczy tydzień. Pomalutku nadganiam recenzencki ogon, który powstał nie wiadomo kiedy... Jest trochę książek, które zaczęłam, ale nie skończyłam, ale było też trochę cegieł, które spowalniają czytanie. Zapragnęłam więc sięgnąć po coś lżejszego, ale czy mi się udało?

Girl power, czyli niszcząca moc kobiecości

Carrie to - wbrew powszechnej opinii - nie pierwsza powieść Stephena Kinga, którą pisarz napisał, ale pierwsza opublikowana. Książka sprzedała się bardzo dobrze i była przepustką do literackiej kariery i szansą na porzucenie dotychczasowych zastępczych zajęć, a czytelnikom zasugerowała potencjał, który King ma jako pisarz.

Granice wytrzymałości i podwójnie krwawa jatka

Ten niedługi horror opowiada historię Carrie White, 16-latki uczęszczającej do college'u. Carrie jest inna niż jej koleżanki - wychowywana bez ojca, który zmarł, a tylko przez fanatyczną religijne matkę, dziewczyna nie ma łatwego dzieciństwa. Szybko odkrywa swoje paranaturalne moce - siłą swojego umysłu potrafi przenosić przedmioty, zamykać i otwierać drzwi czy okna, spuszczać deszcz kamieni w wybrane miejsca. Świadomie zaczyna jednak korzystać z nich po pierwszej miesiączce, która zresztą jest bardzo traumatycznym wydarzeniem w jej życiu. Dziewczyna dostaje okres podczas kąpieli po zajęciach sportowych w szkole, a ponieważ matka nic jej nie powiedziała, kompletnie nie wie, co się dzieje. Koleżanki wyśmiewają się z niej i rzucają w nią podpaskami i tamponami, bo również nie przychodzi im do głowy, że 16-latka może nie mieć zielonego pojęcia o menstruacji. Z opresji wyciąga ją nauczycielka Rita Desjardin, która rozgania okrutne nastolatki i opiekuje się Carrie. Prowodyrka agresji, Chris Hargensen, rozpuszczona córeczka tatusia prawnika, zostaje później za to ukarana i nie idzie na bal kończący szkołę. Inna z dziewczyn, Sue Snell, ma z kolei wyrzuty sumienia, że tak okrutnie potraktowała Carrie i postanawia nie iść na bal, jednocześnie zaś prosi swojego chłopaka Tommy'ego Rossa, jednego z najbardziej popularnych nastolatków w szkole, by zaprosi ją na bal. Wykluczona z zabawy Chris uważa, że to przez Carrie, i postanawia się zemścić. Wraz ze swoim chłopakiem, Billym Nolanem, zastawia pułapkę na króla i królową balu, a kiedy zostają nimi Carrie i Tommy, wylewają się na nich wiadra świńskiej krwi. Publiczność wyje ze śmiechu, a Carrie dociera do granicy wytrzymałości. Skrajnie upokorzona, ucieka ze szkoły, siłą swojego umysłu zamyka drzwi szkoły i odkręca system przeciwpożarowy, który zaczyna lać wodę z sufitu. Podpięty sprzęt grający prowadzi do spięcia i pożaru. Większość uczestników balu ginie. Ale to nie koniec. Wracając do domu Carrie uszkadza hydranty i powoduje wycieki paliwa z mijanych stacji benzynowych, powodując trudne do ugaszenia pożary w całym mieście. W efekcie jej działań ponad 400 osób traci życie, w tym jej matka. Gdy Carrie dociera do domu, rodzicielka czeka już na nią z nożem, który wbija jej w ramię. Córka sprawia jednak, że serce matki przestaje bić. Dziewczynie udaje się jeszcze dopaść sprawców jej upokorzenia - Chris i Billy'ego - i zabić ich, zanim sama umrze. Krwawa jatka.

Horror epistolarny?

Narracja w Carrie jest fantastycznie pocięta. Składa się na nią pierwszoosobowa narracja głównej bohaterki oraz jej znajomych z klasy czy osób z miasteczka, jak również wycinki z prasy, fragmenty zeznań świadków z sądu, opinie biegłych i lekarzy czy nawet akt zgonu. Wielość zacytowanych (i stworzonych) źródeł zaskakuje, zwłaszcza przy tak niedużej objętości książki.

Zaskakuje również dokładne pokazanie psychiki bohaterów - zarówno Carrie i jej matki, jak też postaci drugoplanowych - skruszonej koleżanki Sue Snell, rozpuszczonej córki bogatego prawnika Chris Hargensen i jej kochanka Billy'ego Nolana. Wgląd w ich motywacje i przemiany jest naprawdę głęboki. King nie traci słów niepotrzebnie.

Potrafi za to fantastycznie budować napięcie. Poprzez wycinki prasowe sugeruje, że stanie się coś strasznego, wypuszcza czytelnika troszkę do przodu, podkręcając cały czas ciekawość, ale nie zdradzając całości fabuły. Dlatego też ciężko się od książki oderwać.

Warto też podkreślić starania o wiarygodność książki - pseudonaukowe rozważania o nieznanym genie TK, relacje lekarzy - to wszystko sprawia, że książka na poziomie fabularnym jest bardzo wiarygodna. Nawet przy odrzuceniu paranormalnych zdolności Carrie, zostajemy z historią dziewczyny, która znosi swoje upokorzenia i szkolne prześladowania do pewnego momentu, a potem pęka. Mamy więc granicę ludzkiej wytrzymałości, za którą kryje się destrukcja.

Książka o silnych kobietach

Bohaterkami są głównie kobiety, a każda z nich jest nadzwyczaj silną osobowością. Tytułowa bohaterka znosi na co dzień wiele upokorzeń i prześladowań, a mimo to jest spokojną, pracowitą, rozwijającą swoje pasje dziewczyną. Uczy się szyć i zaczyna na tym zarabiać, ma niezbędną odrobinę niezależności finansowej od matki. Matka - Margaret White - jest fanatyczką religijną i dewotką, przerażoną przez własną seksualność i cielesność. Próbuje zabić swoje dziecko dwukrotnie we wczesnym dzieciństwie, a potem wraz z uzyskaniem dojrzałości, by ochronić ją przed utratą dziewictwa i grzechem. Koleżanka ze szkoły Sue Snell przechodzi przemianę, rozumie swój błąd podczas sytuacji pod prysznicem i stara się go odkupić. Bierze odpowiedzialność za swoje czyny i to ratuje jej życie. Chris - jednoznacznie czarny charakter książki - także ma bardzo silną osobowość. Steruje swoim chłopakiem, ojcem, stara się rządzić w szkole. Jest konsekwentna w brnięciu coraz głębiej w swoje błędy, chociaż to może nie jest przykład siły charakteru. Mężczyźni są w tej książce na trzecim planie, są częściowo wykonawcami woli kobiet.

Symbolika krwi

Krew w książce pojawia się dwukrotnie - najpierw przy menstruacji, która wyzwala w Carrie pełną moc jej paranormalnych możliwości. W tym przypadku krew postrzegana jest podwójnie - jako powód do wstydu (dla koleżanek dziewczyny) i jako dowód grzechu pierworodnego (dla matki Carrie). Jednak dla samej nastolatki ma siłę wyzwalającą - Carrie zyskuje pełnie władzy nad swoją mocą, ale również otwiera się na społeczeństwo i zaczyna nawiązywać pierwsze towarzyskie relacje. Podejmuje również decyzje niezgodne z wolą matki i powoli zaczyna wyzwalać się spod jej wpływu. To krwawienie przywraca ją społeczeństwu i jej samej, wyzwala ją.

Za drugim razem - kiedy na królową balu zostaje wylane wiadro świńskiej krwi - niesie ze sobą upokorzenie i skalanie, brud. Świnia jest w wielu religiach postrzegana jako zwierzę nieczyste, co dodatkowo zwiększa ohydę wydarzenia. Z pewnością można tu również odnaleźć element ofiarny w publicznym rozlewaniu krwi - Carrie staje się ofiarą społeczeństwa, a jej inność zostaje na zawsze już podkreślona.

Implikacje związane zarówno z krwią menstruacyjną, jak i z krwią nieczystego w wielu religiach zwierzęcia, świni, są tematem na co najmniej doktorat.

Podsumowując - książka trzyma w napięciu, jest bardzo dobrze sformułowana i zaplanowana. Bohaterowie są wielowymiarowi i wiarygodni. Zabrakło mi jednak tego, co w późniejszej prozie Kinga robi z niego mistrza grozy - zdań szpileczek. Zdań, po których przeczytaniu których zaczynają chodzić człowiekowi po plecach zimne ciarki. W kolejnych książkach Kinga są już one obecne, tutaj - mamy dopiero sygnały wielkiego potencjału.

Moja ocena: 6.3/10.

Stephen King, Carrie
Wydawnictwo Prima
Warszawa 1996
Tłumaczyła: Danuta Górska
ISBN: 83-7152-025-5

____________________________________________________________________

It was a busy reading week. The backlog of reviews has grown significantly and quietly... There are some books that I've started, but I did not finish, but there were also some bricks that slow me down. So I wanted to reach for something lighter, but did I succeed?

Girl power or the destructive power of femininity

Carrie is - contrary to popular opinion - not the first novel by Stephen King, which the writer wrote, but the first one published. The book sold very well and was a pass to a literary career and a chance to abandon the previous activities, and a suggestion to the readers on the future potential of King as a writer.

Limits of stamina and double bloody slaughter

This short horror novel tells the story of Carrie White, a 16-year-old college student. Carrie is different than her friends - raised without a father who died, and only by a fanatically religious mother, the girl has no easy childhood. She quickly discovers her paranormal powers - she is able to move objects, close and open doors and windows, and pour rain of stones into selected places. However, she consciously starts using them after the first menstruation, which, moreover, is quite a traumatic event in her life. The girl gets a period during bathing after PE class, and because her mother did not tell her anything, she completely does not know what is going on. Colleagues make fun of her and throw sanitary napkins and tampons in her, because it also does not occur to them that the 16-year-old may not have the slightest idea about ​​menstruation. Her teacher, Rita Desjardin, pulls her out of trouble, teasing cruel teens and taking care of Carrie. The aggressor, Chris Hargensen, a lawyer's spoiled daugther, is later punished for this and is banned from the prom ending school. Another girl, Sue Snell, has pricks of conscience that she had treated Carrie so cruelly and decides not to go to the ball,  asking her boyfriend Tommy Ross, one of the most popular teenagers at school, to invite Carrie to the ball. Excluded from the game, Chris thinks it's Carrie's fault, and decides to take revenge. Along with her boyfriend, Billy Nolan, he sets a trap for the king and queen of the prom, and when Carrie and Tommy win the title, buckets of pig's blood pour down on them. The audience laughs and Carrie reaches the limits of her endurance. Extremely humiliated, she escapes from school, closes the school door with the strength of her mind and unscrews the fire protection system that starts pouring water from the ceiling. Hooked playing equipment leads to a short circuit and fire. Most of the ball participants are killed. But this is not the end. Coming back home, Carrie damages the hydrants and causes fuel spills from the gas stations they pass, causing fires that are difficult to extinguish throughout the city. As a result, over 400 people lose their lives, including her mother. When Carrie reaches home, the mother is already waiting for her with a knife that she sticks into her shoulder. The daughter, however, makes the mother's heart stop beating. The girl still manages to catch the perpetrators of her humiliation - Chris and Billy - and kill them before she dies. Bloody shambles.

Epistolary Horror Novel?

The narrative in Carrie is fantastically cut. It consists of a first-person narrative of the main character and her classmates or people from the town, as well as clippings from the press, fragments of witness testimonies from the court, experts' and doctors' opinions and even  a death certificate. The multitude of quoted (and created) sources is surprising, especially with such a small volume of the book.

Also surprising is the exact presentation of the characters' psyche - both Carrie and her mother, as well as the supporting characters - contrite friend Sue Snell, the spoiled student Chris Hargensen and her lover Billy Nolan. Insight into their motivations and transformations is really deep. King does not lose words unnecessarily. He can build up a fantastic tension for it. Through newspaper clippings he suggests that something terrible will happen, he lets the reader see a bit ahead, curling curiosity all the time, but not revealing the whole plot. That's why it's hard to break away from the book.

Also the efforts to make the book credible - pseudo-scientific considerations about the unknown gene, doctors' relations - all this makes the book very reliable when it comes to the plot level . Even when we reject Carrie's paranormal abilities, we ale left with the story of a girl who withstands her humiliation and bullying to a certain point, and then snaps. So we have the limit of human endurance, and behind it - merely destruction.

A book about strong women

The main characters are women, and each of them is an extremely strong personality. The title character endures many humiliations and persecutions on a daily basis, yet she is a calm, hard-working girl who develops her passions. He learns to sew and starts to earn her own money, gaining financial independence from her mother. The mother - Margaret White - is a religious fanatic and devotee, terrified by her own sexuality and physicality. She tries to kill her own child twice in the early childhood, and then again with her puberty, to protect her daughter from losing virginity and becoming sinful. 

A colleague from college, Sue Snell, undergoes transformation with the understanding of her mistake in the shower situation and tries to repent. She takes responsibility for her actions and this probably saves her life. 

Chris - the unambiguously black character of the book - also has a very strong personality. He steers his boyfriend, father, tries to rule at school. She is consistent in getting deeper and deeper into her mistakes, although this may not be an example of strength of character. Men are less important in this book, acting as performers of the will of women.

The symbolism of blood

Blood in the book appears twice - first during the menstruation, which releases the full power of Carrie's paranormal abilities. In this case, the blood is perceived from two angles- as a reason for shame (for girl's colleagues) and as a proof of the original sin (for Carrie's mother). However, for the teenager herself, it has a liberating power - Carrie gains full grasp over her skills, but also opens up to society and begins to make the first social relations. She also makes decisions that are inconsistent with his mother's will and slowly begins to free himself from her influence. This bleeding brings her back to society and brings independence.

The second time - when a bucket of swine blood is poured into the prom queen - it brings humiliation and defilement, dirt. In many religions the pig is seen as an unclean animal, which further increases the abomination of the event. Certainly, you can also find a sacrificial element in public blood spilling - Carrie becomes a victim of society, and her otherness is forever marked. From then on there is no going back.

The implications associated with both menstrual blood and the unclean pig's blood are a vast topic, just signaled here.

To sum up - the book is tense, very well worded and planned. The heroes are multidimensional and credible. However, I lacked what in the later prose of King makes him a master of horror - the pinpoints. Sentences that give you cold shivers on the back. In subsequent King's books they are already present, here - we have only signals of the great potential.

My rating: 6.3 / 10.

Author: Stephen King

Title: Carrie

Publishing House: Prima

Warsaw 1996

Translated by: Danuta Górska

ISBN: 83-7152-025-5