Sally Rooney, Normalni ludzie (Normal People)

Sięgałam po tę książkę z mieszanymi uczuciami. Słyszałam skrajne opinie – od bardzo złych po bardzo dobre. Nastawiona byłam raczej negatywnie, pewnie dlatego przeżyłam przyjemne zaskoczenie.

Spotkanie dwóch światów

Powieść relacjonuje życie dwójki nastolatków, którzy wraz z rozwojem fabuły dojrzewają. Marianne pochodzi z dobrego, bogatego domu, ale ma słabe relacje z matką i wręcz toksyczne – ze swoim bratem Erikiem. W szkole jest outsiderką, odrzuconą i wyśmiewaną przez grupę równieśniczą, ale niezależnie myślącą i wyróżniającą się wśród innych uczniów. Dziewczyna dużo czyta i stara się nie przejmować, co mówią i myślą o niej inni. Connell odwrotnie – pochodzi z ubogiej rodziny, jego matka Lorraine sprząta dom należący do rodziny Marianne. Chłopak doświadczył w życiu dużo miłości i wsparcia od mamy, ale zupełnie nie zna ojca. Uczy się również bardzo dobrze, gra w szkolnej drużynie sportowej i jest uwielbiany przez swoich rówieśników (a do tego przystojny). Kiedy przyjeżdża odebrać Lorraine z domu Marianne, młodzi zaczynają się do siebie zbliżać. Jednak Connell pragnie utrzymać ich związek w tajemnicy i na bal kończący szkołę zaprasza inną dziewczynę. Marianne wycofuje się z życia szkolnego, zdaje egzaminy na studnia znakomicie i para spotyka się dopiero w Trinity College w Dublinie. Tam ich uczucie odżywa, ale nadal nie są ze sobą związani na stałe, a drobne nieporozumienia i niedomówienia sprawiają, że ich ścieżki ponownie się rozchodzą, by znów się zejść, i znów rozejść...

Ograniczona perspektywa

Nieczęsto się zdarza, żeby książka tak mocno koncentrowała się na swoich bohaterach. Zazwyczaj mamy jakieś szersze tło, opis domu rodzinnego, topografię miasta. Tutaj natomiast wszystko przefiltrowane jest przez myśli i rozmowy dwójki bohaterów, a mimo tej koncentracji wiele rzeczy pozostaje dla czytelnika zagadką. Ojciec Marianne znęcał się nad rodziną, a sama dziewczyna w relacjach damsko-męskim wykazuje daleko posuniętą uległość. Connell ma nad nią całkowitą władzę, ale powstrzymuje się przed pewnymi zachowaniami (bicie, podduszanie), na które Marianne godzi się z innymi. Sceny seksu są opisane znakomicie jak rzadko, bohaterów łączy nie tylko namiętność, ale też poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia. Żaden inny partner nie daje im takiego poczucia. Marianne czuje się pusta w środku, jak studnia, i tylko Connellowi ufa całkowicie.

Rooney porusza naprawdę sporo ważnych tematów – radzenie sobie z traumą z dzieciństwa (albo raczej nieradzenie), waga postrzegania przez innych i potrzeba akceptacji w nastoletnim życiu, nawet kosztem uczciwości względem samego siebie, nierówności w postrzeganiu i traktowaniu płci i zagrożenia płynące z rozpowszechniania zdjęć i informacji w sieci. Mimo, że brzmi to niemal jak jakiś poradnik, to tematy te są zgrabnie i delikatnie wplecione w losy bohaterów i książka nie jest w żaden sposób dydaktyczna.

Proza jak reportaż

Powieść jest napisana oszczędnie, chłodnym, zdystansowanym językiem. Duża jej część toczy się w dialogach, niewyogrębnionych z tekstu żadnymi znakami interpunkcyjnymi (co nie stanowi żadnego problemu). Każdy tytuł rozdziału zawiera datę i wydarzenia rozwijają się chronologicznie, ale stanowią jakby migawkę, urywek życia bohaterów. Nie ma klasycznej narracji, jest tylko zerkanie przez uchylone drzwi, a czytelnik zawsze pozostaje na zewnątrz, bez pełnego wglądu.

Zastanawia mnie znaczenie tytułu i definicja normalności. Czy Marianne i Conell są normalni? Czy tak powinna wyglądać zdrowa relacja? Czy każdy ma jakieś mroczne, trudne zakamarki, z którymi musi sobie poradzić? Rooney zostawia nas z tym pytaniem.

 

Moja ocena: 8/10.

 

Sally Rooney, Normalni ludzie

Wydawnictwo WAB

Warszawa 2020

Tłumaczenie: Jerzy Kozłowski

Liczba stron: 304

ISBN: 978-83-280-6705-9

Gatunek: powieść obyczajowa

 

 

I reached for this book with mixed feelings. I've heard extreme opinions - from very bad to very good. My attitude was rather negative, which is probably why I experienced a pleasant surprise.

Meeting of two worlds

The novel tells about the lives of two teenagers who mature as the plot develops. Marianne comes from a good, wealthy home, but has a poor relationship with her mother and even toxic - with her brother Erik. At school, she is an outsider, rejected and ridiculed by a peer group, but she thinks independently and stands out among other students. The girl reads a lot and tries not to worry about what others say and think about her. Connell comes from a poor family, his mother Lorraine cleans the house belonging to Marianne's family. The boy has experienced a lot of love and support from his mother in his life, but he doesn't know his father at all. He also studies very well, plays for the school sports team and is adored by his peers (and handsome). When she comes to pick up Lorraine from Marianne's house, the young people begin to grow closer. However, Connell wants to keep their relationship a secret and invites another girl to his graduation prom. Marianne retires from school life, passes the college exams brilliantly, and the couple don't meet until Trinity College, Dublin. There, their affection comes alive, but they are still not permanently bound together, and minor misunderstandings and misunderstandings make their paths diverge again to come back together and diverge again ...

Limited perspective

It's not often that a book focuses so much on its characters. Usually we have a broader background, a description of the family home, the topography of the city. Here, however, everything is filtered through the thoughts and conversations of the two characters, and despite this concentration, many things remain a mystery to the reader. Father Marianne abused the family, and the girl herself in male-female relations shows far-reaching submission. Connell has complete control over her, but refrains from certain behaviors (beatings, choking) that Marianna agrees to with others. Sex scenes are described perfectly as rarely, the characters share passion, but also a sense of security and understanding. No other partner gives them this feeling. Marianne feels empty inside, like a well, and only Connell trusts completely.

Rooney touches on a lot of important topics - dealing with childhood trauma (or rather not crying), the importance of perception by others and the need for acceptance in teenage life, even at the cost of being honest with yourself, gender inequality, and the dangers of disseminating photos and information on the web. Although it sounds almost like a tutorial, these topics are neatly and delicately woven into the fate of the characters and the book is in no way didactic.

Prose resembling a reportage

The novel is written sparingly, in a cool, reserved language. A large part of it takes place in dialogues, not immersed in the text with any punctuation marks (which is not a problem). Each chapter title contains a date and the events unfold chronologically, but are like a snapshot, a fragment of the heroes' lives. There is no classic narrative, there is only a peek through a slightly ajar door, and the reader always stays outside, without full insight. Maybe that's why Rooney's novel is so captivating and mesmerizing, and it's so easy to read.

My grade: 8/10.

 

Author: Sally Rooney

Title: Normal People

Publishing House: Wydawnictwo WAB

Warsaw 2020

Translation: Jerzy Kozłowski

Number of pages: 304

ISBN: 978-83-280-6705-9

Genre: novel