Jørn Lier Horst, Ślepy trop (Blindgang)

Trafiłem na ślepy trop

To, że uwielbiam książki Horsta, wiadomo już od dawna i jasno widać po moim blogu. Nie czytam ich chronologiczne, a jak mi w ręce wpadną, więc odkrywam różne kawałki historii Williama Wistinga i jego córki Line przypadkowo. Wiedziałam na przykład, że Line ma córeczkę, ale nie znałam dramatycznych okoliczności jej pojawienia się na świecie. Ten wątek znajdziecie w Ślepym tropie.

Line jest w zaawansowanej ciąży i zaprzyjaźnia z Sofie Lund, matką wychowującą samotnie córeczkę Maję. Sofie akurat przeprowadziła się do domu po swoim dziadku Franku Mandzie, który w piwnicy kryje tajemniczy, zamknięty sejf. Kiedy dziewczyna zleciła w końcu jego otwarcie, w środku znalazła sporą ilość pieniędzy, dokumenty i nagrania obciążające wspólników jej dziadka, morderców i kryminalistów, oraz broń, która  była narzędziem zbrodni. Nieświadoma niczego Sofie oddaje broń Line, a ta z kolei swojemu ojcu, by została zniszczona przez policję. Jednak badania balistyczne dowodzą, że została z niej zabita Elise Kittelsen w sylwestrowy wieczór. Wisting wyczuwa, że są pewnie niezgodności w policyjnym śledztwie dotyczącym Zabójstwa Noworocznego, ale przyjdzie mu podważyć pracę i szacunek społeczny do jednostki, w której pracuje. Zabójca został złapany po 14 minutach od oddania strzału, jak podkreślała policja, i był nim Dan Roger Brodin, młody narkoman. Jednocześnie toczy się śledztwo dotyczące zaginięcia taksówkarza Jensa Hummela, a przełomem w sprawie, która ciągnęła się już pół roku, było odnalezienie taksówki ukrytej w wynajmowanej stodole, a potem połączenie dwóch morderstw – obu dokonano z tej samej broni. Jak się można domyślić, Wistning znajduje brakujące ogniwo, a akcja, po początkowym przestoju w śledztwie, niesamowicie się zagęszcza.

W Ślepym tropie Horst mistrzowsko łączy piękny wątek prywatny – oczewkiwanie na wnuka i troskę o córkę ze źle zdiagnozowanym śledztwem i koniecznością publicznego prania brudów. Dwa momenty kulminacyjne splatają się i rozwiązują w tym samym czasie. Jednocześnie całe śledztwo jest nakreślone przez pisarza niesamowicie dokładnie, z dbałością o realizm szczegółów, z możliwością zajrzenia w policyjne procedury i paragrafy. W moich oczach to jak do tej pory najlepsza książka autora z tych dotychczas przeczytanych, idealnie wyważona pomiędzy ciepłym i dynamicznym życiem rodzinnym, a dramatycznym życiem zawodowym.

Powiem szczerze, że Horst osiągnął wyżyny swojego kunsztu, a powieść jest tak napisana, że trzyma w napięciu do samego końca. W zasadzie powinno być do niej dołączone ostrzeżenie, że kiedy czyta się tę książkę, nie można myśleć o niczym innym. Kiedy się jej nie czyta, a jeszcze się jej nie skończyło, również. Nawet teraz, doczytując kluczowe rozdziały książki do rzetelnej receznji, czuję ciarki na plecach. Polecam!

Moja ocena: 9/10

 

 

Jorn Lier Horst, Ślepy trop
Wydawnictwo Smak słowa, Sopot 2016
Tłumaczenie: Karolina Drozdowska
Liczba stron: 414
ISBN: 978-83-64846-48-9

 

_________________________________________________________________________

I found a blind lead

The fact that I love Horst's books has been known for a long time and it is clearly visible on my blog. I don't read them chronologically, and if I get my hands on them, I discover various pieces of the story of William Wisting and his daughter Line by accident. For example, I knew that Line had a daughter, but I did not know the dramatic circumstances of her appearance in the world. You can find this thread in Ordeal.

Line is heavily pregnant and befriends Sofie Lund, a mother who single-handedly raises her baby girl, Maja. Sofie has just moved into the house of her deceased grandfather Frank Mund. In the house’s cellar there is a locked safe. When the girl finally commissioned it to open, she found a large amount of money inside, documents and recordings against her grandfather's accomplices, murderers and criminals, and a revolver that was the murder weapon. Unaware of anything, Sofie gives the gun to Line, who in turn handles it to her father to be destroyed by the police. However, ballistics studies show that Elise Kittelsen was killed from this very gun on New Year's Eve. Wisting senses that there are some inconsistencies in the police investigation into the New Year’s Killing, and ends up undermining police work and social respect for the force he works in. The killer was caught 14 minutes after the shot was fired, police said, and it was supposed to be Dan Roger Brodin, a young drug addict. At the same time, there is an investigation into the disappearance of a taxi driver Jens Hummel, and a breakthrough in the case, which has already lasted for six months, was the finding of a taxi hidden in a rented barn, and then the merger of two murders – same murder weapon. As you can guess, Wistning finds the missing link, and the action, after the initial downtime in the investigation, becomes incredibly thick.

In Ordeal, Horst masterfully combines a beautiful private thread - waiting for a grandchild and caring for his daughter with a misdiagnosed investigation and the need to wash the dirt in public. The two climaxes intertwine and resolve simultaneously. At the same time, the entire investigation is outlined by the writer with great precision, attention to the realism of details, and possibility of looking into police procedures and paragraphs. In my eyes, this is the author's best book from the ones I’ve read so far, perfectly balanced between a warm and dynamic family life and a dramatic profession.

Honestly, Horst has reached the heights of his artistry, and the novel is written in such a way that it keeps you in suspense until the very end. In fact, I should even enclose a warning that while reading this book, you can’t think of anything else. When you don't read it, and you haven’t finished it yet, either. Even now, reading the key chapters to prepare this book review, I feel shivers down my spine. I recommend it strongly!

 

My rating: 9/10

 

 

Author: Jørn Lier Horst
Title: Ordeal
Publishing House: Smak słowa, Sopot 2016
Translation: Karolina Drozdowska
Number of pages: 414
ISBN: 978-83-64846-48-9

Katie Kitamura, Rozstanie (A Separation)

Między dwojgiem ludzi zawsze będzie miejsce na porażki wyobraźni

Sama nie wiem, jak trafiłam na tę książkę. Ktoś ją gdzieś wzmiankował, odwołał się do niej, ja to odwołanie zapisałam, i oto jest. Amerykańska pisarka o japońskich korzeniach, nota bene żona Hariego Kunzru, również pisarza, dziennikarka i krytyczka literacka, współpracująca z Guardianem czy New York Times Book Review. Rozstanie to jej czwarta powieść i jest... cóż, nie tym, czego się spodziewałam.

Narratorka powieści, która, co ciekawe, nie ma swojego imienia, rozstaje się ze swoim mężem, Christopherem. Małżeństwo ulega powolnemu rozkładowi, małżonkowie mieszkają osobno, aż w końcu bohaterka obiecuje swojemu nowemu partnerowi, że zyska papiery rozwodowe. Mniej więcej w tym samym czasie zaniepokojona matka Christophera dzwoni do niej, żeby powiedzieć, że nie ma kontaktu ze swoim synem i wie, że wyjechał on do Grecji skończyć pisać swoją powieść o żałobie. Dlatego kobieta leci w jego ślady i dociera do hotelu, w którym się zatrzymał. Na miejscu okazuje się, że zniknął i jego powrót jest oczekiwany. Kobieta spędza zatem kilka dni w spalonej słońcem i nękanej przez pożary krainie. Kiedy zamierza wrócić do domu, okazuje się, że znaleziono ciało jej męża, który przypuszczalnie zginął od ciosu w głowę podczas rabunku. Czy stało za tym coś jeszcze? Czy Christopher wdał się w kolejny romans, a zazdrosny partner nie wytrzymał? Nidy się nie dowiemy. Jednak spóźniona żałoba za prawie ex-mężem zaczyna zjadać bohaterkę i wpływać na jej nowe życie.

Kochać i nie wiedzieć, czy jest się kochaną

Rozstanie to dla mnie przede wszystkim powieść o żałobie i stracie. Bezdzietny związek powoli wygasa, a jednak okazuje się, że kobieta mocno przeżywa śmierć swojego męża. Wizyta u zawodowych greckich płaczek nie jest tu przypadkowa, choc miała miejsce, zanim kobieta dowiedziała się o śmiercu Christophera. Smutek płaczki jest wyuczony i na zawołanie, a jednak zawodząc, kobieta odnosi się do swoich uczuć i doświadczenia, wspomina swoich zmarłych bliskich, i to nadaje jej płaczowi autentyzmu. Postawa narratorki po śmierci męża jest podobna – ponieważ nie wie, jak powiedzieć rodzicom swojego męża, że się z nim rozstała, udaje rozpacz, a z czasem staje się ona dla niej autentyczna. Paradoksalnie jej związek z nowym partnerem cierpi po śmierci jej męża, kiedy nie ma już przeszkód, by para mogła się pobrać. Otwarte zakończenie może sugerować, że para się rozstanie. Bohaterka jest teraz bowiem wdową, z obowiązkiem żałoby, który sama sobie narzuciła, mocniej związaną z rodzicami swojego męża, niż za jego życia.

Książka Kitamury była dla mnie w pewien sposób urzekająca. Powolna, spokojna narracja bez gwałtownych zwrotów akcji, opowiadana z ogromnym dystansem, w dusznym greckim klimacie, wciągała mnie bardziej niż niejeden thriller. Natura dookoła bohaterki sugeruje pewną beznadzieję, niemoc, pułapkę. W wywiadzie na Youtube Kitamura powiedziała, że ta opustoszała część Greecji, Mani, w której dzieje się akcja, to tak naprawdę teren psychologiczny. Ona sama podczas swojego wyjazdu do Mani przygotowaywała się psychicznie na śmierć swojego ojca.[1] Sama autorka opowiada o książce z niesamowitym spokojem, przyznaje, że nie wie, kto zabił Christophera, ani jak ma na imię jej narratorka. Jej spokój mnie fascynuje. Z pewnością będę sięgać po kolejne powieści Kitamury.

Moja ocena: 7/10

Katie Kitamura, Rozstanie
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018
Tłumaczenie: Maciej Świerkocki
Liczba stron: 288
ISBN: 978-83-08-06551-8

 

There will always be room for the failure of imagination between two people

I don't know how I found out about this book. Someone mentioned it somewhere, referred to it, I wrote it down, and here it is. Katie Kitamura is an American writer of Japanese roots, nota bene the wife of Hari Kunzru, also a writer, journalist and literary critic, collaborating with the Guardian and the New York Times Book Review. A Separation is her fourth novel and is ... well, not what I expected.

The narrator of the novel, which, interestingly enough, does not have a name, separates from her husband, Christopher. The marriage slowly breaks down, the spouses live apart, until the heroine finally promises her new partner that she will get divorce papers. At about the same time Christopher's concerned mother calls her to say that she has no contact with her son and knows that he has gone to Greece to finish writing his novel about mourning. Therefore, the woman follows in his footsteps and reaches the hotel where he is staying. On the spot, it turns out that he has disappeared and his return is expected. Therefore, the woman spends several days in a land scorched by the sun and plagued by fires. When she decides to finally go home, it turns out that the body of her husband has been found, and he  is believed to have died from a blow to the head during the robbery. Was there anything else behind it? Did Christopher get into another affair and the jealous partner couldn't stand it? We will never find out. However, belated mourning for her almost ex-husband begins to eat up the heroine and affect her new life.

To love and not know if you are loved

For me, A Separation is a novel about mourning and loss. The childless relationship is slowly dying out, but it turns out that the woman is deeply affected by her husband's death. The visit to the professional Greek mourners is not accidental here, although it took place before the woman found out about Christopher's death. The grief of a professional mourner is learned and summoned on demand, and yet when she wails, the woman refers to her feelings and experience, remembers her deceased loved ones, and this gives her crying authenticity. The storyteller's attitude after her husband's death is similar - because she does not know how to tell her husband's parents that they had broken up, she feigns despair, and over time it becomes authentic for her. Paradoxically, her relationship with her new partner suffers after her husband's death, when there are no longer any obstacles for the couple to get married. An open ending may suggest that the couple might break up. The heroine is now a widow, with the obligation of mourning which she has imposed on herself, more closely related to her husband's parents than during his lifetime.

Kitamura's book was somewhat captivating to me. The slow, calm narrative without sudden plot twists, told with great distance, in a stuffy Greek atmosphere, drew me more than many thrillers. The nature around the heroine suggests a certain hopelessness, powerlessness, trap. In an interview on Youtube, Kitamura said that this deserted part of Greece, Mani, where the action takes place, is actually a psychological ground. During her trip to Mani, she herself prepared herself mentally for the death of her father[2]. The author herself talks about the book with incredible calm, admits that she does not know who killed Christopher or the name of her narrator. I am fascinated by her calmness. I will certainly reach for the next novels by Katie Kitamura.

My rating: 7/10

Author: Katie Kitamura
Title: A Separation
Publishing House: Wydawnictwo Literackie, Krakow 2018
Translation: Maciej Świerkocki
Number of pages: 288
ISBN: 978-83-08-06551-8

---

[1] ‘A Separation’ author Katie Kitamura answers your questions - YouTube; dostęp 26.04.2022.

[2] ‘A Separation’ author Katie Kitamura answers your questions - YouTube; accessed on the 26^th of April 2022.

Anda Rottenberg, Proszę bardzo

Niedobra samarytanka

Nie przepadam za biografiami i w zasadzie nie czytam tego typu literatury. Czemu więc sięgnęłam po książkę Andy Rottenberg Proszę bardzo, wznowienie autobiografii wydanej początkowo przez WAB w 2009 roku? Po pierwsze, lubię oszczędny styl autorki. Po drugie, pozycja wyszła w 2021 roku w wydawnictwie Marginesy i rzuca na kolana starannością wydania i wysmakowanym, odważnym pięknem okładki. To była miłość od pierwszego spojrzenia.

Utraciłam smak

Książka dokumentuje losy rodziny pisarki i jest jednocześnie próbą odnalezienia własnej tożsamości. Ojciec autorki był Żydem, matka Rosjanką, a rozliczni krewni rozsiani są po całym świecie. Skomplikowana genealogia udokumentowana jest dużą ilością zdjęć członków rodziny, ale nie oferuje żadnego podsumowania czy drzewa genealogicznego. Zresztą nie po to się czyta tę książkę. Przeplatającie się rozdziały pokazują na przemian losy rodziny Rottenberg i krewnych oraz poszukiwania syna Mateusza. To właśnie część poświęcona dziecku szczególnie mnie poruszyła, pokazując walkę matki o odnalezienie dziecka, ale też walki o samo dziecko. Mateusz był narkomanem, zaginął i zmarł w 1997 roku, ale jego tożsamość została ustalona dopiero w 2008 roku. Rottenberg pisze o tym już chłodno, szczerze i otwarcie, ale jej wspomnienia podszyte są bólem. To stanowi siłę tej książki.

Utraciłam cierpliwość

Proszę bardzo pozwolilo mi uświadomić sobie, po co w ogóle sięga się po biografie, a już w szczególności po autobiografie. Kiedy słyszy się o nietuzinkowej postaci, zasłużonej dla polskiej kultury i sztuki, część osób od razu sie zastanawia, jaka była jej droga na szczyt. Tymczasem Rottenberg pisze o sobie z dystansem, trochę usuwa się w cień, praca natomiast zostaje odsunięta na drugi plan. Na pierwszy natomiast wysuwa się rodzina, a zwłasza relacja matki i syna, opisana w zdystansowany sposób. Pisarka nie ukrywa swoich błędów, słabości, niemocy, wątpliwości i problemów. Jest bardzo ludzka, odważna, otwarta i bezkompromisowa. Dzieli się swoim doświadczeniem, spostrzeżeniami, kodeksem postępowania. Swoimi przekonaniami i wartościami. Od Andy Rottenberg można się naprawdę sporo nauczyć, więc jestem wdzięczna Autorce, że zechciała dać czytelnikowi wgląd w swój świat.

Utraciłam ciekawość

Autobiografię Rottenberg czyta się bardzo dobrze, chociaż jest to lektura, do której trzeba podejść niespiesznie, cierpliwie, powoli. Tylko w ten sposób można docenić jej stonowane piękno, spokojną narrację, wybrać istotne szczegóły. Dla mnie pozycja, do której z pewnością będę wracać.

Moja ocena: 7/10

Anda Rottenberg, Proszę bardzo
Wydawnictwo Marginesy
Warszawa 2021
Liczba stron: 424
ISBN: 978-83-66500-67-9

________________________________________________________________________

The Bad Samaritan

I don't really like biographies and I don't really read that type of literature. So why did I reach for the book by Anda Rottenberg There you go, a new edition of the autobiography initially published by WAB Printing House in 2009? First of all, I like the author's frugal style. Secondly, the book was published in 2021 by the Marginesy Publishing House and brings you to your knees with the accuracy of the issue and the tasteful, bold beauty of the cover. It was love at first sight.

I lost my taste

The book documents the fate of the writer's family and is at the same time an attempt to find her own identity. The author's father was a Jew, her mother was Russian, and numerous relatives are scattered all over the world. Complicated genealogy is documented with lots of photos of family members, but offers no summary or family tree. This is not what this book is for. The intertwining chapters show the fate of the Rottenberg family and relatives as well as the search for the author’s son, Mateusz. It was the part devoted to the child that touched me especially, showing the mother's struggle to find him, but also the struggle for the child itself. Mateusz was a drug addict, went missing and died in 1997, but his identity was not established until 2008. Rottenberg writes about it coldly, honestly and openly, but her memories are streaked with pain. This is the strength of this book.

I lost my patience

It made me realize what a biography is used for, and an autobiography in particular. When you hear about an extraordinary figure of merit for Polish culture and art, some people immediately wonder what her way to the top was. Meanwhile, Rottenberg writes about herself with distance, she steps back a little, while her work is pushed completely to the background. The family is on the foreground, especially the mother-son relationship, described in a distanced way. The writer does not hide her mistakes, weaknesses, doubts and problems. She is very human, brave, open and uncompromising. She shares her experience and code of conduct, as well as beliefs and values. You can learn a lot from Anda Rottenberg, so I am grateful to the author that she wanted to give the reader an insight into her world.

I lost my curiosity

Rottenberg's autobiography reads very well, although it is a reading that must be approached slowly, and patiently. This is the only way to appreciate its subdued beauty, calm narrative, and select essential details. For me, a position that I will definitely come back to.

My rating: 7/10

 

Author: Anda Rottenberg
Title: There you go
Publishing House: Marginesy, Warsaw 2021
Number of pages: 424
ISBN: 978-83-66500-67-9

Marieke Lucas Rijneveld, Niepokój przychodzi o zmierzchu (De avond is ongemak)

Największa męka czytelnicza tego roku. Początek jakoś poszedł, ale potem książka była nużąca w swojej obrzydliwości, zimna i odpychająca. Zmuszałam się do dobrnięcia do końca, chociaż za samo zakończenie dodaję jeden punkt w mojej ocenie.

Holenderska rodzina hodowców bydła doświadcza straty – podczas jazdy na łyżwach na jeziorze topi się ich najstarszy syn, Matthies. Bohaterami są rodzice oraz trójka rodzeństwa – syn Obbe, średnia córka i narratorka Jas oraz najmłodsza Hanna, którzy w zasadzie są pozostawieni samym sobie. Rodzice odcinają się w swoim bólu od dzieci i siebie nawzajem, matka pogrąża się w depresji, a ojciec w pracy. Budrysówka, bo taki ma przydomek starsza z dwóch córek, zakłada więc swoją zbroję przed światem, czerwoną kurtkę, i tak stara się obronić przed bakteriami, swoim dorastaniem i rozkwitającą seksualnością, której nikt jej nie tłumaczy, oraz kolejnymi doświadczeniami spadającymi na rodzinę. Po jakimś czasie w ich rejonie rozwija się epidemia pryszczycy, i duże stado krów, którym opiekuje się rodzina, musi zostać w całości wybite. Znika więc obowiązek pracy, który organizował rodzinie życie i wyznaczał rytm dnia, ale to nie sprawia, że zaczynają ze sobą spędzać więcej czasu czy okazują sobie jakąkolwiek czułość. Świat rodziny Mulderów jest okrutny, zimny i surowy. Rodzice szukają pocieczenia w swoim prostestanckim zborze, ale ich Bóg jest taki jak ich świat, nie niesie pocieszenia. Dzieci nieustannie eksperymentują ze swoją rozbudzoną seksualnością (a opisów ich działań jest tak wiele, że odkładałam książkę ze znużeniem). Rodzice nie mają żadnej kontroli, ten świat się rozpada i dąży do nieuchronnej zagłady. A ona nadchodzi.

Ważnych tematów w książce jest całkiem sporo – radzenie sobie (lub w tym przypadku całkowite nieradzenie) ze stratą, dojrzewanie, natura, wiara, relacje rodzinne. Niewielka społeczność, w której mieszka rodzina, nie jest źródłem relacji, wsparcia czy pocieszenia, a wywiera na rodzinie dodatkową presję. Dziewczynki nauczyły się, by sztucznie uśmiechać się do sąsiadów, by nie generować niepotrzebnych pytań. W szkole są obiektem do wyśmiewania, a ojciec w końcu nakazuje Jas zdjąć kurtkę. Wyznaczony dzień nie potoczy się jednak tak, jak tego chcą rodzice.

Zastanawia mnie tylko, po co Rijneveld umieszcza w książce tyle trudnej do zniesienia fizyczności? Sceny masturbacji występują dosłownie co kilka stron, ale jest też zjadanie glutów, wkładanie krowie świderka do serów do odbytu, lewatywa mydłem, którą robi ojciec córce, itd. W zasadzie zakłóca to obraz, może też przyciąga uwagę czytelnika w niewłaściwe miejsca. Dorastanie bez żadnego wsparcia, we wrogim, nadmiernie surowym środowisku jest trudne. Czy dziecięce frustracje w ten właśnie sposób zostają rozładowane? To jakiś wentyl na ujście nagromadzonej pary?

Dla mnie książka ciągnęła się w nieskończoność i czytałam ją dosłownie po kilka stron, żeby dojść do końca. Z pewnością nie będę chciała do niej wrócić i nie była dla mnie szczególnie prawdziwa. Tym bardziej zastanawia mnie nagroda Bookera z 2020 roku. Przewodniczący nagrody uzasadniał ten wybór następująco: „Łącząc rozbrajającą nową wrażliwość z tłumaczeniem szczególnej czułości, Niepokój przychodzi o zmierzchu jest czułą i instynktowną ewokacją dzieciństwa rozdartego między wstydem a zbawieniem”. Tylko czy żeby naprawdę dojść do czułości i wrażliwości, tzreba się przebijać przez tyle stron okrucieństwa i chłodu?

Moja ocena: 4/10.

 

Marieke Lucas Rijneveld, Niepokój przychodzi o zmierzchu
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021
Tłumaczenie: Jerzy Koch
Liczba stron: 320
ISBN: 978-83-08-07377-3

__________________________________________________________________________

The biggest reading torment of this year. I’ve read it quickly at the beginning, but then the book was tedious in its abomination, cold and repulsive. I forced myself to finish it, although for the very ending I add one point to my rating.

A Dutch cattle breeding family is suffering a loss - their eldest son, Matthies, drowns while skating on a frozen lake. The protagonists are parents and three siblings - son Obbe, middle daughter and narrator Jas and the youngest Hanna, who are basically left to themselves. Parents cut themselves off from their children and each other in their pain, the mother looses herself in depression and the father at work. Jas puts on her armor from the world, a red jacket, and so she tries to protect herself against bacteria, her adolescence and flourishing sexuality, which no one explains to her, and further experiences falling on her family. After some time, an epidemic of hoof-and-mouth disease (HMD) develops in their area, and the large herd of cows that the family cares for must be completely slaughtered. So the work obligation that organized the family life and set the rhythm of the day disappears, but this does not make them spend more time with each other or show any tenderness. The world of the Mulder family is cruel, cold, and harsh. Parents seek comfort in their Protestant church, but their God is just like their world, not consoling. Children are constantly experimenting with their awakened sexuality (and there are so many descriptions of their actions that I put the book aside wearily). Parents have no control, this world is falling apart and it is heading for its inevitable destruction. And so it comes.

There are quite a few important topics in the book - coping (or in this case completely failing to cope) with loss, maturing, nature, faith, family relationships. The small community in which the family lives is not a source of relationship, support or comfort, but puts additional pressure on the family. The girls learned to artificially smile at their neighbors so as not to generate unnecessary questions. They are the object of the school to be ridiculed, and the father finally orders Jas to take off her jacket. However, the appointed day will not turn out as the parents want it to.

I just wonder why Rijneveld puts so much unbearable physicality in the book? The masturbation scenes come literally every few pages, but there is also eating snot, putting cheese screw into the cow’s anus, the soap enema that the father makes to his daughter, etc. It basically distorts the picture, maybe draws the reader's attention in the wrong places as well. Growing up without any support in a hostile, overly harsh environment is difficult. Are children's frustrations released in this way? Is it some kind of valve for the outlet of the accumulated steam?

For me, the book went on forever and I literally read it several pages to come to the end. I certainly won't want to go back to it, and it wasn't particularly reliable to me. This makes me even more puzzled, as it has won the 2020 International Booker Prize. The award chairman justified this choice as follows: "Combining a disarming new sensibility with translation of singular sensitivity, The Discomfort of Evening is a tender and visceral evocation of a childhood caught between shame and salvation." But is it necessary to go through so many pages of cruelty and coldness to really come to tenderness and sensitivity?

My rating: 4/10.

 

Author: Marieke Lucas Rijneveld
Title: The Discomfort of Evening
Publishing House: Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021
Translation: Jerzy Koch
Number of pages: 320
ISBN: 978-83-08-07377-3

Oriana Fallaci, List do nienarodzonego dziecka (Lettera a un bambino mai nato)

 Prawda składa się z wielu różnych prawd

Tym, które nie lękają się wątpić
Które pytają bez ustanku o przyczyny
Nawet za cenę cierpienia i śmierci
Tym, które się wahają
Czy obdarować życiem, czy je odebrać
Książkę tę dedykuję
Kobieta
Wszystkim kobietom

Ta dedykacja mówi w zasadzie wszystko o treści książki. Bohaterka Listu do nienarodzonego dziecka zachodzi w ciążę i jest tego świadoma, zanim lekarze jej to potwierdzą. Wbrew otoczeniu podejmuje decyzję, że urodzi swoje nieślubne dziecko i zaczyna się nim cieszyć. Z fascynacją czyta o jego rozwoju, a jednocześnie prowadzi z nim dialog. Dzieli się swoimi wątpliwościami i lękiem, opowiada o świecie, na który dziecko przyjdzie. Stara się przekazywać, czego się nauczyła dotychczas, uczyć rosnące w niej życie. Potem okazuje się, że ciąża jest zagrożona i bohaterka trafia do szpitala, gdzie musi leżeć i jak najmniej się denerwować. Po tygodniu wychodzi na własne żądanie – taka egzysencja jest ponad jej siły. Wraca do pracy i wyjeżdża w wymagającą podróż służbową. Zaczyna krwawić, a zarodek umiera. Ciąża nie roni się samoistnie i z dużym opóźnieniem kobieta trafa do szpitala, gdzie toczy się dramatyczna walka o jej życie.

Mimo swoich rozmiarów (zaledwie 140 stron), książka Fallaci mieści cały ogrom tematów: macierzyństwo i jak zmienia ono życie kobiety, role kobiet i mężczyzn w społeczeństwie, oczekiwania i ograniczenia nakładane na obie płcie, zobowiązania zawodowe, podejście do wiary, miłość. Pomimo tego, że dziecko umiera, książka jest hymnem na temat życia, tego, że warto się choć na chwilę wynurzyć z niebytu, zaistnieć, i korzystać z życia.

Fallaci znakomicie opisuje stany emocjonalne bohaterki, początkową pączkującą radość i zaskoczenie, kobiecą intuicję i znajomość własnego ciała, poczucie wagi sytuacji. O dziecku pisze w poruszający sposób, jakby je do siebie tuliła. Nie boi się jednak pisać również o swoich wątpliwościach i wahaniach, o granicach poświęcenia się, o swoich potrzebach. Kulminacją tych rozważań jest „sąd”, który odbywa się nad bohaterką. Lekarz prwadzący ciążę uważa, że jest winna utraty dziecka, mimo, że nie zastosowała żadnych środków farmakologicznych. Podobnie uważa jej dwulicowy pracodawca, który najpierw groził jej, że jeśli nie pojedzie w delegację, to odda to zadanie komuś innemu, mężczyźnie, a w trakcie wyimaginowanego procesu używa tego argumentu przeciwko niej. Samo dziecko oskarża matkę, że „zabiłaś mnie, nie zabijając”. Wypowiedź dziecka, stanowiąca podsumowanie całej książki, jest najpiękniejszym i najbardziej wzruszającym momentem powieści (s. 125-128, pierwsza część rozdziału 28). Najpierw dzięki matce dziecko wierzy, że „urodzić się jest czymś pięknym, a wymknąć się nicości czymś radosnym” (s. 126). Jednak wraz z wątpliwościami matki dziecko zaczyna widzieć niesprawiedliwości i okrucieństwa świata, a nadmierny pesymizm ciężarnej powoduje, że dziecko postanawia się jednak nie urodzić. „Nigdy mi nie powiedziałaś, że można zerwać kwiat magnolii i nie umrzeć z tego powodu, że można zjeść czekoladkę bez upokorzeń, że jutro może być lepsze od wczoraj. I kiedy się spostrzegłaś, było już za późno: już byłem w trakcie popełniania samobójstwa.” (s. 127). Dlatego matka również uważa się za winną. Jedynymi osobami, które ją rozgrzeszają, jest lekarka prowadząca ciążę po zmianie pierwszego lekarza, mężczyzny, oraz rodzice dziennikarki. Oni stają murem za swoim dzieckiem.

Ta książka jest naprawdę poruszająca. Jest w niej tyle autentycznych emocji i rozterek, rozdzierających wątpliwości, a potem rozpaczy, że niejednemu poleci łza przy lekturze. Fallaci nie daje jednoznacznych odpowiedzi, ale pięknie i poruszająco, a jednocześnie w niesamowicie skondensowany sposób pisze o roli kobiety w społeczeństwie i obciążeniach związanych z macierzyństwem, które dla jej bohaterki się nie ziściło.

Moja ocena: 9/10.

Oriana Fallaci, List do nienarodzonego dziecka
Świat Książki, Warszawa 2013
Tłumaczenie: Joanna Ugniewska
Liczba stron: 142
ISBN: 978-83-273-0189-5

 

Truth consists of many different truths

 

For those who are not afraid to doubt
Who keep asking for reasons
Even at the cost of suffering and death
For those who hesitate
Whether to give life or take it away
I dedicate this book
A woman
For all women

This dedication basically says everything about the content of the book. The heroine of Letter to a Child Never Born becomes pregnant and is aware of this before the doctors confirm her state. Against her surroundings, she decides to give birth to her illegitimate child and begins to be happy about that. She reads about its development with fascination, and at the same time conducts a dialogue with the baby. She shares her doubts and fears, tells about the world where the child will come. She tries to pass on what she has learned so far, to teach the life that grows within her. Then it turns out that the pregnancy is in danger and the protagonist is taken to the hospital, where she has to lie down and keep her nerves under control. After a week, she comes out at her own request - such an existence is beyond her strength. She returns to work and goes on a demanding business trip. She begins to bleed and the embryo dies, however, the physical miscarriage does not take place and the dead embryo is still in her. She is hospitalized late, and a dramatic battle for her life is fought.

Despite its size (140 pages), Fallaci's book covers a bunch of topics: motherhood and how it changes a woman's life, the roles of women and men in society, expectations and limitations imposed on both genders, professional obligations, approach to faith, love. Despite the fact that the child dies, the book is a hymn about life, the fact that it is worthwhile to emerge from the non-existence for a moment, exist and enjoy life.

Fallaci excellently describes the emotional states of the protagonist, the initial budding joy and surprise, female intuition and knowledge of her own body, and the sense of the importance of the situation. She writes about the child in a moving way, as if she was hugging it. However, she boldly writes about her doubts and hesitations, about the limits of self-sacrifice, about her needs. The culmination of these considerations is the "judgment" that takes place over the protagonist. The doctor initially leading the pregnancy believes that she is guilty of losing the baby, even though she did not use any pharmacological measures. Similarly, her duplicitous employer, who first threatened her that if she did not go on a business trip, he would hand over the task to someone else, a man, and in an imaginary trial uses this argument against her. The child herself accuses the mother of "killing me without killing me." The child's statement, summarizing the entire book, is the most beautiful and touching moment of the novel (pp. 125-128, first part of chapter 28). First, thanks to the mother, the child believes that "being born is something beautiful, and sneaking out of nothingness is something joyful" (p. 126). However, along with the mother's doubts, the child begins to see the injustices and cruelties of the world, and the excessive pessimism of the mother causes the child to decide not to be born. “You never told me that you can pick a magnolia flower and not die from it, eat a chocolate without humiliation, that tomorrow might be better than yesterday. And when you noticed that it was too late: I was already committing suicide. " (p. 127). Therefore, the mother also considers herself guilty. The only people who absolve her are the second doctor who took the patient over, a woman, and the journalist's parents. They are standing behind their child.

This book is really touching. There are so many authentic emotions and dilemmas in it, tearing doubts and then despair that many will have a tear while reading it. Fallaci does not give unequivocal answers, but writes beautifully and movingly, and at the same time in an incredibly condensed way, about the role of women in society and the burdens associated with motherhood, which did not come true for her protagonist.

 

My rating: 9/10.

Author: Oriana Fallaci
Title: Letter to a Child Never Born
Świat Książki, Warsaw 2013
Translation: Joanna Ugniewska
Number of pages: 142 

ISBN: 978-83-273-0189

Thomas Enger, Letarg (Skinndød), Bóle fantomowe (Fantomsmerte), Żądza krwi (Blodtåke)

Nie można być dobrym dziennikarzem i nie lubić kawy

Trzy książki norweskiego pisarza i dziennikarza śledczego Thomasa Engera trafiły w moje ręce przypadkiem i w niewłaściwej kolejności. Najpierw sięgnęłam po Żądzę krwi, trzeci i na razie ostatni na polskim rynku wydawniczym tom pisarza. Może to i dobrze, bo gdybym najpierw wzięła do ręki Letarg albo Bóle fantomowe, to natychmiast bym je odłożyła. Tak paskudnych wydań już dawno nie widziałam, chociaż wydawnictwo Czarne raczej pięknie i oszczędnie wydaje swoje książki. Żądza krwi była na tyle dobra, że dokupiłam dwa poprzednie tomy, a potem trochę żałowałam, że nie zapoznałam się z nimi chronologicznie. Na przekór ohydzie wydawniczej taką kolejność jednak polecam.

Letarg

Po Letargu widać, że to literacki debiut, bo ma parę niedociągnięć. Widać też jednak solidny warsztat dziennikarski, swobodne pióro i starannie skonstruowaną fabulę. Henning Juul, dziennikarz śledczy, wraca do siebie po wypadku i pożarze swojego mieszkania. Mężczyzna odniósł poważne poparzenia, które na zawsze zdeformowały mu twarz, ale odniósł również znacznie poważniejszą stratę, która wyznacza kierunek literackiego cyklu. Jaką? Nie zdradzę. Gdy wraca do pracy po długiej i całkowitej nieobecności, zostaje oddelegowany do sprawy ukamienowanej studentki szkoły filmowej, która zginęła przygotowując scenariusz do filmu. Henningowi udaje się jednak rozwiązać zagadkę i ustalić prawdziwego sprawcę wydarzeń. Jednocześnie książka zawiera dużo zapisanych mądrości mentora Henninga, Jarle Høgsetha, stanowiąc jakby zbiór zasad pomocnych w zostaniu dobrym dziennikarzem śledczym. Ciekawy zabieg.

Bóle fantomowe

Wartością dodaną książek Engera jest to, że za każdym razem mają inny temat wiodący i nie sposób przewidzieć, co wydarzy się w kolejnej odsłonie losów Henninga Juula. W Bólach fantomowych mamy lokalną siłownię Siła i Szacunek, na której działał Tore Pulli, oferując trudnym dzieciakom rozwijający sport. Tore zostaje aresztowany i skazany za zamordowanie kolegi i wspólnika, Vidara Fjella. Mimo, że wszystkie ślady prowadzą do niego, mężczyzna utrzymuje, że jest niewinny. Zza krat kontaktuje się z Juulem i prosi go o pomoc w dowiedzeniu niewinności w zamian za informacje o podpaleniu jego mieszkania. Niestety, zanim transakcja może dojść do skutku, Pulli zostaje otruty, a jego morderca, zmuszony do wstrzyknięcia trucizny szantażem, zamordowany. Juul z narażeniem życia kontynuuje śledztwo i rozwiązuje zagadkę Torego, ale jego prywatne śledztwo opornie idzie naprzód.

Żądza krwi

Książka rozwija się w dwóch kierunkach – z jednej strony mamy zagadkową historię Trine Juul-Osmundsen, siostry dziennikarza śledczego Henninga Juula, a jednocześnie sprawującej urząd minister sprawiedliwości Norwegii. W prasie rozpętuje się nagonka na panią minister, która jest oskarżona o molestowanie seksualne młodego polityka. Z drugiej zaś strony – wątek okrutnie zamordowanej emerytowanej nauczycielki Edny Pedersen, która swego czasu była postrachem całej szkoły.

Jednocześnie Enger rozwija temat toczącego się od dwóch tomów prywatnego śledztwa Henninga Juula w sprawie podpalenia jego mieszkania. Dzięki wątkowi z siostrą dziennikarza możemy się dokładnie przyjrzeć rodzinie mężczyzny, jego uzależnionej od alkoholu i papierosów matce, ambitnej siostrze, byłej żonie. Ten tom był zdecydowanie najlepszy ze wszystkich trzech, ale polecam czytać w odpowiedniej kolejności. Oraz czekać z niecierpliwością na kolejne tomy cyklu, zaplanowanego na 6 części.

Moja ocena: 7/10.

 

Thomas Enger, Letarg
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 367
ISBN: 978-83-7536-342-5

Thomas Enger, Bóle fantomowe
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 384
ISBN: 978-83-7536-377-7

Thomas Enger, Żądza krwi
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 336
ISBN: 978-83-7536-576-4

Thomas Enger, Burned (Skinndød), Killed (Fantomsmerte), Cursed (Blodtåke)

You can't be a good journalist and don't like coffee

Three books by the Norwegian writer and investigative journalist Thomas Enger fell into my hands by accident and in the wrong order. First, I reached for Cursed, the third and so far the last volume by the writer on the Polish publishing market. Maybe that's a good thing, because if I had picked up Burned or Killed first, I'd have put them down immediately. I have not seen such nasty editions for a long time, although the Czarne publishing house publishes its books rather beautifully and sparingly. Cursed proven to be so good that I had bought the previous two volumes, and then regretted not having read them chronologically as they were published. Here it matters. In spite of the ugliness of the editions, I recommend this order.

Burned

Reading Burned you can tell that this is a literary debut, because it has a few shortcomings. However, you can also see a solid journalistic workshop, a free flow and a carefully constructed plot. Investigative journalist Henning Juul recovers from an accident and a fire in his apartment. The man suffered severe burns that deformed his face forever, but he also suffered a much more serious loss that marks the direction of the literary cycle. What is it? I will not give spoilers here. When he returns to work after a long and complete absence, he is delegated to the case of a film school student who was killed by throwing stones at her while preparing a screenplay for a film. Henning, however, manages to solve the mystery and establish the true culprit of the events. At the same time, the book contains a lot of the wisdom of Henning's mentor Jarle Høgseth, and is like a set of principles to help you become a good investigative journalist. Interesting and informative thread.

Killed

The added value of Enger's books is that they have a different leading theme each time, and it is impossible to predict what will happen in the next installment of Henning Juul's fate. In Killed we have a local gym called Strength & Respect, which was run by Tore Pulli, offering difficult kids a developing sport. Tore is arrested and convicted of murdering colleague and accomplice Vidar Fjell. Although all clues lead to him, the man claims his innocence. From behind the bars, he contacts Juul and asks him to help prove he is not guilty in exchange for information on who set fire to Juul’s apartment. Unfortunately, before the deal can take place, Pulli is poisoned and his murderer, forced to inject the poison by blackmail, is murdered. Risking his life, Juul continues his investigation and solves Tore's mystery, but his private investigation goes forward very slowly.

Cursed

The book unfolds in two directions - on the one hand, we have the mysterious story of Trine Juul-Osmundsen, the sister of investigative journalist Henning Juul and Norway's minister of justice. She is currently accused of sexual harassment of a young politician. On the other hand - the plot of the cruelly murdered retired teacher Edna Pedersen, who once was the terror of the entire school.

At the same time, Enger develops the topic of Henning Juul's private investigation into the fire in his apartment, which has been going on for two volumes. Thanks to the story with the journalist's sister, we can take a closer look at the man's family, his alcohol and cigarette addicted mother, ambitious sister, his ex-wife. This volume was by far the best of all three, but I recommend reading all of them in the correct order. And wait impatiently for the next volumes of the series, planned for 6 parts.

My rating: 7/10.

 

Author: Thomas Enger
Title: Burned
Publishing House: Czarne, Wołowiec 2012
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 367
ISBN: 978-83-7536-342-5

Author: Thomas Enger
Title: Killed
Publishing House: Czarne, Wołowiec 2012
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 384
ISBN: 978-83-7536-377-7

Author: Thomas Enger

Title: Cursed
Publishing House: Czarne, Wołowiec 2014
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 336
ISBN: 978-83-7536-576-4

 

  

 

 

 

Elena Ferrante, Genialna przyjaciółka (L'Amica geniale)

Przyjaciółka może i genialna, książka już niekoniecznie

O książkach Eleny Ferrante słyszałam już od dłuższego czasu. Wiem, że to tylko literacki przydomek, pod którym nie wiadomo kto się ukrywa, dlatego ze względu na jego żeńską formę będę pisać o autorce. Wygooglałam również, że książek jest 11, w tym cztery należą do cyklu neapolitańskiego. Genialna przyjaciółka, opublikowana w 2011 roku we Włoszech, a w 2014 w Polsce, jest pierwszą częścią tej czterotomowej serii. Jednak po przeczytaniu pierwszego tomu mam niewielką ochotę sięgać po dalsze części. Już tłumaczę, dlaczego.

Po pierwsze dlatego, że książka nie odpowiada na przedstawione pytanie. Na początku powieści, 60-letnia Elena Greco dowiaduje się, że jej wieloletnia przyjaciółka, Lila Cerullo, znika. Postanawia więc rozwiązać tą zagadkę i zaczyna gawędę o ich życiu. Drobiazgowo przedstawione dzieciństwo dziewczynek, ich szkolne perypetie, pierwsze miłości i doświadczenia, przedzierzgnięcie się z nastolatek w kobiety doprowadzone jest do 16 roku życia dziewcząt i ślubu Lili. Czyli nadal nie wiemy, czemu ta bardziej intrygująca z dziewcząt zniknęła. Ale nie martwcie się czytelnicy, do rozwiązania zagadki zostały już tylko 3 tomy, czyli jakieś 1200 stron. To już naprawdę wolę Noce i dnie, które od razu sugerują wielkość lektury i są odpowiednio zatytułowane. Nasuwał mi się też drugi cykl obyczajowy, który przeczytałam, a więc sagę rodu Neshow norweskiej pisarki Anne Ragde. Skandynawska saga ze swoim chłodem, zakładem pogrzebowym i niesprzyjającą naturą zrobiła na mnie cieplejsze wrażenie niż ogarnięta letnim skwarem opowieść z Neapolu.

Po drugie, cały czas czekałam na zapowiadany efekt wow, na rozbłysk pisarskiego geniuszu, ale się nie doczekałam. To właśnie to trudno definiowalne i czytelnikozależne „coś”, które jedne książki posiadają, a inne nie. Dla mnie Ferrante jest przereklamowana, a cztery tomy zmieściły by się w jeden. Książka jest trochę nudna, stosunkowo mało się dzieje, a potem nagle się urywa, nie przynosząc odpowiedzi. Portret Neapolu dla mnie pozostawiał trochę do życzenia, mogłoby to być w zasadzie każde włoskie miasto z lepszymi i gorszymi dzielnicami. Dobrze został oddany klimat lat 50-tych, z zachwytem nowym telewizorem, podziwem i zazdrością dla nielicznych samochodów, rozkwitem drobnego handlu i odrodzeniem gospodarki.

Niespotykana jest lista postaci umieszczona na początku książki, niczym w dramacie. Wynika to z wielości bohaterów, choć dla mnie nie było to konieczne. Postaci jest naprawdę wiele i Ferrante podjęła tytaniczny wysiłek przedstawienia ich dość dokładnie wraz z ich pragnieniami, zajęciami i talentami.

Jedna ważna rzecz umnknęła w tłumaczeniu – rozróżnienie na język gwarowy i literacki, zasugerowane tylko w narracji. Nie widać go w dialogach, bohaterowie wciąż brzmią tak samo. Kiedy czytałam karkołomne tłumaczenie Krótkiej historii siedmiu zabójstw Roberta Sudół, jego autor starał się oddać wielość gwar i dialektów z powieści Marlona Jamesa. Tekst celowo miał wiele błędów, inaczej stosowaną interpunkcję, niezgrabności stylistyczne. Jednak narracje różniły się znacznie, a tłumacz to oddał. Tutaj różnic pomiędzy piękną literacką włoszczyzną a uliczną gwarą w ogóle nie słychać.

Dla mnie spore rozczarowanie, a ponieważ czuję się również oszukana, nie będę chciała kupić pozostałych części tetralogii.

Moja ocena: 5/10

Elena Ferrante, Genialna przyjaciółka
Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2018
Tłumaczenie: Alina Pawłowska-Zampino
Liczba stron: 476
ISBN: 978-83-8110-225-4
Gatunek: powieść obyczajowa

_________________________________________________________________________

Perhaps the friend is brilliant, but the book not so much

I have been hearing about Elena Ferrante's books for quite a while now. I know that the name is only a literary nickname, which could stand for male, female or multiple authors. I also googled that there are so far eleven books published under this name, including four from the Neapolitan novels. My Brilliant Friend, published in 2011 in Italy and in 2014 in Poland, is the first part of this four-volume series. However, after reading the first volume, I have little desire to reach for the next parts. I'll explain why.

First, because the book does not answer the question posed. At the beginning of the novel 60-year-old Elena Greco learns that her longtime friend Lila Cerullo had disappeared. So she decides to solve this mystery and starts to tell the story of their lives. The girls’ childhood, their school troubles, first loves and experiences, the transformation from teenagers into women until they reach 16 years of age and Lili gets married are referred in a meticulous way. So we still don't know why the more intriguing of the two friends has disappeared. But don't worry, readers, there are only three more volumes left to solve the puzzle, which is about 1,200 pages. I really prefer Nights and Days, which immediately suggests the size of the reading and are properly titled. The second saga that I’ve read on the Neshov family by the Norwegian writer Anne Ragde also comes to mind. The Scandinavian cycle with its coldness, funeral parlor and unfavorable nature made a warmer impression on me than the story from the stuffy Naples.

Secondly, I was waiting for the announced ‘wow’ effect, for a flash of the writing genius, but I didn't get to see it. This is the hard-to-define and reader-dependent ‘something‘ that some books have and others don’t. For me, Ferrante is overrated, and four volumes would fit into one. The book is a bit boring, relatively little happens, and then suddenly stops with no answer. The portrait of Naples left a bit to be desired for me, it could be basically any Italian city with better and worse districts. The atmosphere of the 1950s was well captured, with admiration for the new TV set, envy for the few cars, the flourishing of small trade and the revival of the economy.

The list of characters at the beginning of the book is unusual, as if in a drama. This is due to the multiplicity of heroes, although for me it was not necessary. There are so many characters, and Ferrante has made a titanic effort to portray them fairly accurately along with their desires, activities and talents.

One important thing was lost in translation - the distinction between dialect and literary language, suggested only in the narrative. It is not seen in the dialogues, the characters still sound the same. When I was reading the crazy translation of A Brief History of Seven Killings by Robert Sudół, its author tried to convey the multiplicity of dialects in the novel by Marlon James. The text intentionally had many errors, punctuation was used differently, the style was purposefully faulty. However, the narratives varied considerably, and the translator rendered it. Here, the differences between the beautiful literary Italian and the street dialect cannot be heard at all.

Quite a disappointment for me, and since I feel cheated as well, I won't want to buy the rest of the tetralogy.

My rating: 5/10

 

Author: Elena Ferrante
Title: A Brilliant Friend
Publishing House: Sonia Draga, Katowice 2018
Translation: Alina Pawłowska-Zampino
Number of pages: 476
ISBN: 978-83-8110-225-4
Genre: novel of manners