Jesmyn Ward, Zbieranie kości (Salvage the Bones)

Co się stało ze światem z tamtego dnia?

Powieść amerykańskiej pisarki Jesmyn Ward spędziła u mnie na półce całkiem sporo czasu. Odstraszała mnie obietnica opisu huraganu Katrina. Bałam się nieco tej historii, być może patosu czy grania na emocjach. Niepotrzebnie. To jedna z najbardziej kompletnych, dopracowanych książek, jakie ostatnio czytałam.

Jesmyn Ward

Urodzona w 1977 roku Ward, obecnie wykładowca języka angielskiego na Tulane University, dwukrotnie została wyróżniona National Book Award for Fiction, po raz pierwszy w 2011 za powieść Zbieranie kości, a potem w 2018 roku za Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie. Powieść Zbieranie kości zawiera wątki autobiograficzne - pisarka i jej rodzina przeżyli huragan Katrina i widzieli jego drastyczne skutki.

Medea w Missisipi

Główną bohaterką powieści i jednocześnie jej narratorem jest 14-letnia Esch Batiste, córka XXX, który jest wiecznie pijany, i siostra trzech braci – Randalla, który świetnie gra w koszykówkę, Skeetah, który ma sukę Chinę i wystawia ją w walkach, oraz Juniora, przy porodzie którego zmarła ich matka. Esch to jedyna postać kobieca w całej powieści, dlatego podoba mi się, że to jej perspektywa jest wiodąca. Dziewczyna ma jednak jeden, coraz bardziej widoczny, sekret – jest w ciąży z Mannym, starszym od niej kolegą jej braci, w którym jest zakochana. Esch współżyje z chłopakami od 12 roku życia, po prostu dlatego, że nie potrafi powiedzieć nie. Jednocześnie fascynuje ją historia Medei, córki króla Kolchidy, któremu Jazon wykradł złote runo. Dziewczyna niejako składa siebie w ofierze, postrzegając Mannego jako Jazona. Szybko się jednak okazuje, że tak jak Jazon Medeę, tak chłopak ją porzuca i nie poczuwa się do roli ojca.

Moc huraganu

Całość akcji dzieje się niemal w przeddzień huraganu Katrina, który lada moment ma uderzyć w wybrzeże i miejscowość Bois Sauvage, gdzie w domu na przecince mieszka rodzina Batiste. Wiecznie pijany ojciec stara się przygotować swoją rodzinę na nadchodzący żywioł – zabija okna dziurawą sklejką, kupuje zapasy zupek chińskich i konserw i zaczyna magazynować wodę. Rodzina nie ewakuuje się mimo wezwań rządu i postanawia sama stawić czoło żywiołowi. Skutek możemy zobaczyć na końcu książki.

Huragan niesie w sobie moc oczyszczenia, niemal przywrócenia wszystkiego do prostszej formy, do punktu wyjścia. Esch mówi o nim w kategorii „matki o nieznających litości dłoniach pragnących tylko krwi” (s. 359). Świat, który znała rodzina Baptiste, został zmieciony z powierzchni ziemi, została ogołocona i brudna rzeczywistość, w której jednak szybko pojawia się pomoc i nowa nadzieja.

Brutalny język do opisu brutalnej rzeczywistości

Ward znakomicie buduje napięcie w powieści. Wiszące nad rodziną narastające zagrożenie, dokładne opisy walk psów, napięta sytuacja z ojcem powodują, że książka jest w zasadzie nieodkładalna. Chociaż wielu osobom to może przeszkadzać, język powieści jest szorstki, niepozbawiony wulgaryzmów i doskonale służy do przedstawienia trudnego i nieprzyjaznego środowiska, w którym żyją bohaterowie. Ich życie jest bardzo organiczne, skupione na biologii, na zabezpieczeniu podstawowych potrzeb, jednak jest w nim miejsce na wsparcie, przyjaźń, i być może Esch znajduje w końcu swojego Achillesa.

Mnie powieść Ward zachwyciła swoją bezkompromisowością, brutalnością, prawdą. Pisarka nie ogląda się na uczucia czytelników, wali swoją opowieścią jak obuchem. Dawno nie czytałam niczego tak świeżego i odważnego, a jednocześnie tak kompletnego w opowiadanej historii. Tu nie ma żadnych zbędnych elementów, żadnych dłużyzn, każdy fragment opisuje kawałek rzeczywistości, choćby brudnej i okrutnej. Dla mnie sztos!

Moja ocena: 9/10.

Jesmyn Ward, Zbieranie kości
Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020
Tłumaczenie: Jędrzej Polak
Liczba stron: 366
ISBN: 978-83-66517-54-7

****************************************************************************

What happened to the world from that day?

The novel by the American writer Jesmyn Ward spent quite a lot of time on my shelf. I was scared off by the promise of a description of Hurricane Katrina and a bit afraid of possible pathos or playing on emotions. Unnecessarily. This is one of the most complete, detailed books I've read recently.

Jesmyn Ward

Born in 1977, Ward is now a professor of English at Tulane University and has twice won the National Book Award for Fiction, first in 2011 for Salvage the Bones and then in 2018 for Sing, Unburied, Sing. The novel Salvage the Bones contains autobiographical threads - the writer and her family survived Hurricane Katrina and saw its drastic impact on the society.

Medea of Mississippi

The main character of the novel and at the same time its narrator is 14-year-old Esch Batiste, daughter of a father, who is always drunk, and sister of three brothers - Randall, who plays basketball well, Skeetah, who has a pitbull bitch China and puts her in fights, and Junior, at whose childbirth the mother died. Esch is the only female character in the whole novel, so I like that her perspective is the leading one. The girl has one growingly visible secret - she is pregnant and the father is Manny, an older friend of her brothers, with whom she is in love. Esch has been sleeping with boys since she was 12, simply because she finds it difficult to say no. At the same time, she is fascinated by the story of Medea, the daughter of the king of Colchis, from whom Jason stole the golden fleece. The girl somehow sacrifices herself, perceiving Manny as Jason. However, it soon turns out that just like Jason Medea, the boy abandons her and does not want to be a father.

The power of hurricane

The whole action takes place almost on the eve of the Hurricane Katrina, which is about to hit the coast and the town of Bois Sauvage, where the Batiste family lives in a house in a ditch. The eternally drunk father tries to prepare his family for the coming element - he seals the windows with holey plywood, buys stocks of Chinese soups and canned food and starts storing water. The family does not evacuate despite the government's calls and decides to face the power of nature on their own. The result can be seen at the end of the book.

Hurricane carries the power of purification, almost restoring everything to a simpler form, almost as resetting to factory settings. Esch speaks of him in the category of "mothers with merciless hands wanting only blood" (p. 359). The world that the Baptiste family knew has been wiped off the face of the earth, to unearth the new reality that has been stripped and dirty, but in which help and new hope quickly appear.

Brutal language to describe brutal reality

Ward does an excellent job of building the tension in the novel. The growing threat hanging over the family, detailed descriptions of dog fights, tense situation with the father make the book almost impossible to put down. While this may be disturbing to many, the language of the novel is coarse, not without profanity, and is perfect for depicting the difficult and hostile environment in which the characters live. Their life is very organic, focused on biology, on securing basic needs, but there is room for support, friendship, and perhaps Esch finally finds her Achilles.

Ward's novel delighted me with its uncompromising, brutal and truthful nature. The writer does not care about the readers' feelings, she hits them with her story like a hammer. It's been a long time since I've read anything so fresh and bold, and yet so complete in the tale. There are no superfluous elements here, no lengths, each fragment describes a piece of reality, even if it is dirty and cruel. A great book for me!

My rating: 9/10.

 

Author: Jesmyn Ward
Title: Salvage the Bones
Publishing House: Wydawnictwo Poznańskie, Poznan 2020
Translation: Jędrzej Polak
Number of pages: 366
ISBN: 978-83-66517-54-7

Oriana Fallaci, List do nienarodzonego dziecka (Lettera a un bambino mai nato)

 Prawda składa się z wielu różnych prawd

Tym, które nie lękają się wątpić
Które pytają bez ustanku o przyczyny
Nawet za cenę cierpienia i śmierci
Tym, które się wahają
Czy obdarować życiem, czy je odebrać
Książkę tę dedykuję
Kobieta
Wszystkim kobietom

Ta dedykacja mówi w zasadzie wszystko o treści książki. Bohaterka Listu do nienarodzonego dziecka zachodzi w ciążę i jest tego świadoma, zanim lekarze jej to potwierdzą. Wbrew otoczeniu podejmuje decyzję, że urodzi swoje nieślubne dziecko i zaczyna się nim cieszyć. Z fascynacją czyta o jego rozwoju, a jednocześnie prowadzi z nim dialog. Dzieli się swoimi wątpliwościami i lękiem, opowiada o świecie, na który dziecko przyjdzie. Stara się przekazywać, czego się nauczyła dotychczas, uczyć rosnące w niej życie. Potem okazuje się, że ciąża jest zagrożona i bohaterka trafia do szpitala, gdzie musi leżeć i jak najmniej się denerwować. Po tygodniu wychodzi na własne żądanie – taka egzysencja jest ponad jej siły. Wraca do pracy i wyjeżdża w wymagającą podróż służbową. Zaczyna krwawić, a zarodek umiera. Ciąża nie roni się samoistnie i z dużym opóźnieniem kobieta trafa do szpitala, gdzie toczy się dramatyczna walka o jej życie.

Mimo swoich rozmiarów (zaledwie 140 stron), książka Fallaci mieści cały ogrom tematów: macierzyństwo i jak zmienia ono życie kobiety, role kobiet i mężczyzn w społeczeństwie, oczekiwania i ograniczenia nakładane na obie płcie, zobowiązania zawodowe, podejście do wiary, miłość. Pomimo tego, że dziecko umiera, książka jest hymnem na temat życia, tego, że warto się choć na chwilę wynurzyć z niebytu, zaistnieć, i korzystać z życia.

Fallaci znakomicie opisuje stany emocjonalne bohaterki, początkową pączkującą radość i zaskoczenie, kobiecą intuicję i znajomość własnego ciała, poczucie wagi sytuacji. O dziecku pisze w poruszający sposób, jakby je do siebie tuliła. Nie boi się jednak pisać również o swoich wątpliwościach i wahaniach, o granicach poświęcenia się, o swoich potrzebach. Kulminacją tych rozważań jest „sąd”, który odbywa się nad bohaterką. Lekarz prwadzący ciążę uważa, że jest winna utraty dziecka, mimo, że nie zastosowała żadnych środków farmakologicznych. Podobnie uważa jej dwulicowy pracodawca, który najpierw groził jej, że jeśli nie pojedzie w delegację, to odda to zadanie komuś innemu, mężczyźnie, a w trakcie wyimaginowanego procesu używa tego argumentu przeciwko niej. Samo dziecko oskarża matkę, że „zabiłaś mnie, nie zabijając”. Wypowiedź dziecka, stanowiąca podsumowanie całej książki, jest najpiękniejszym i najbardziej wzruszającym momentem powieści (s. 125-128, pierwsza część rozdziału 28). Najpierw dzięki matce dziecko wierzy, że „urodzić się jest czymś pięknym, a wymknąć się nicości czymś radosnym” (s. 126). Jednak wraz z wątpliwościami matki dziecko zaczyna widzieć niesprawiedliwości i okrucieństwa świata, a nadmierny pesymizm ciężarnej powoduje, że dziecko postanawia się jednak nie urodzić. „Nigdy mi nie powiedziałaś, że można zerwać kwiat magnolii i nie umrzeć z tego powodu, że można zjeść czekoladkę bez upokorzeń, że jutro może być lepsze od wczoraj. I kiedy się spostrzegłaś, było już za późno: już byłem w trakcie popełniania samobójstwa.” (s. 127). Dlatego matka również uważa się za winną. Jedynymi osobami, które ją rozgrzeszają, jest lekarka prowadząca ciążę po zmianie pierwszego lekarza, mężczyzny, oraz rodzice dziennikarki. Oni stają murem za swoim dzieckiem.

Ta książka jest naprawdę poruszająca. Jest w niej tyle autentycznych emocji i rozterek, rozdzierających wątpliwości, a potem rozpaczy, że niejednemu poleci łza przy lekturze. Fallaci nie daje jednoznacznych odpowiedzi, ale pięknie i poruszająco, a jednocześnie w niesamowicie skondensowany sposób pisze o roli kobiety w społeczeństwie i obciążeniach związanych z macierzyństwem, które dla jej bohaterki się nie ziściło.

Moja ocena: 9/10.

Oriana Fallaci, List do nienarodzonego dziecka
Świat Książki, Warszawa 2013
Tłumaczenie: Joanna Ugniewska
Liczba stron: 142
ISBN: 978-83-273-0189-5

 

Truth consists of many different truths

 

For those who are not afraid to doubt
Who keep asking for reasons
Even at the cost of suffering and death
For those who hesitate
Whether to give life or take it away
I dedicate this book
A woman
For all women

This dedication basically says everything about the content of the book. The heroine of Letter to a Child Never Born becomes pregnant and is aware of this before the doctors confirm her state. Against her surroundings, she decides to give birth to her illegitimate child and begins to be happy about that. She reads about its development with fascination, and at the same time conducts a dialogue with the baby. She shares her doubts and fears, tells about the world where the child will come. She tries to pass on what she has learned so far, to teach the life that grows within her. Then it turns out that the pregnancy is in danger and the protagonist is taken to the hospital, where she has to lie down and keep her nerves under control. After a week, she comes out at her own request - such an existence is beyond her strength. She returns to work and goes on a demanding business trip. She begins to bleed and the embryo dies, however, the physical miscarriage does not take place and the dead embryo is still in her. She is hospitalized late, and a dramatic battle for her life is fought.

Despite its size (140 pages), Fallaci's book covers a bunch of topics: motherhood and how it changes a woman's life, the roles of women and men in society, expectations and limitations imposed on both genders, professional obligations, approach to faith, love. Despite the fact that the child dies, the book is a hymn about life, the fact that it is worthwhile to emerge from the non-existence for a moment, exist and enjoy life.

Fallaci excellently describes the emotional states of the protagonist, the initial budding joy and surprise, female intuition and knowledge of her own body, and the sense of the importance of the situation. She writes about the child in a moving way, as if she was hugging it. However, she boldly writes about her doubts and hesitations, about the limits of self-sacrifice, about her needs. The culmination of these considerations is the "judgment" that takes place over the protagonist. The doctor initially leading the pregnancy believes that she is guilty of losing the baby, even though she did not use any pharmacological measures. Similarly, her duplicitous employer, who first threatened her that if she did not go on a business trip, he would hand over the task to someone else, a man, and in an imaginary trial uses this argument against her. The child herself accuses the mother of "killing me without killing me." The child's statement, summarizing the entire book, is the most beautiful and touching moment of the novel (pp. 125-128, first part of chapter 28). First, thanks to the mother, the child believes that "being born is something beautiful, and sneaking out of nothingness is something joyful" (p. 126). However, along with the mother's doubts, the child begins to see the injustices and cruelties of the world, and the excessive pessimism of the mother causes the child to decide not to be born. “You never told me that you can pick a magnolia flower and not die from it, eat a chocolate without humiliation, that tomorrow might be better than yesterday. And when you noticed that it was too late: I was already committing suicide. " (p. 127). Therefore, the mother also considers herself guilty. The only people who absolve her are the second doctor who took the patient over, a woman, and the journalist's parents. They are standing behind their child.

This book is really touching. There are so many authentic emotions and dilemmas in it, tearing doubts and then despair that many will have a tear while reading it. Fallaci does not give unequivocal answers, but writes beautifully and movingly, and at the same time in an incredibly condensed way, about the role of women in society and the burdens associated with motherhood, which did not come true for her protagonist.

 

My rating: 9/10.

Author: Oriana Fallaci
Title: Letter to a Child Never Born
Świat Książki, Warsaw 2013
Translation: Joanna Ugniewska
Number of pages: 142 

ISBN: 978-83-273-0189