Karl Ove Knausgård, Moja walka Powieść Księga czwarta (Min kamp. Fjerde bok. Roman)

Młodość chmurna, durna i zdecydowanie nieromantyczna

Kolejny, czwarty już tom cyklu Moja walka Karla Ovego Knausgårda, zapowiadał się trochę mniej ciekawie. Pisarz relacjonuje swój roczny pobyt na północy Norwegii, w Håfjord, w charakterze nauczyciela. Jednak książkę czyta się tak samo jak pozostałe części cyklu, czyli bardzo szybko i ze sporym zainteresowaniem. Zważywszy, że pozostałe tomy obejmują raczej dziesięciolecia niż poszczególne lata, można wnioskować, że ten czas w życiu pisarza był szczególnie ważny.

Na dworze pociemniało, jesień nakryła świat dłonią

Tuż po zdaniu matury młody pisarz wyjeżdża do Håfjord w okręgu Tromso i Finnmark. Okolica zapiera dech w piersiach, co Knausgård skrupulatnie odnotowuje zbliżając się autobusem. Podczas zimy zapadają tam całkowite ciemności, które mogą zaburzać rytm dobowy, a funkcjonowanie w nich wymaga niemałego samozaparcia. To pierwszy chyba literacki opis norweskiej zimy, na który natrafiłam, który byłby tak sugestywny i poruszający.

Literackie i muzyczne inspiracje

Oprócz uczenia, do którego niewykwalifikowany nauczyciel przygotowuje się z czasem coraz mniej, dochodzi – jak w każdym tomie – plejada nazwisk pisarzy, z których twórczością zapoznawał się autor, oraz całkiem pokaźny spis słuchanych przez niego płyt. Pojawiają się, podobnie jak w innych tomach, krótkie analizy twórczości innych pisarzy, w tym Thomasa Manna, Milana Kundery czy Knuta Hamsuna. Knausgård wskazuje swoje literackie inspiracje, ścieżkę, którą przeszedł i która była dla niego ważna. Fascynujące móc zobaczyć, jak jeden twórca odbiera prace innych.

Młodzieńcza obsesja seksem

Jednak głównym tematem powieści jest seksualność – budzące się pożądanie, problem przedwczesnego wytrysku, narastające przez całą powieść napięcie. Artysta z charakterystyczną dla siebie bezpośredniością pokazuje również te mniej przyjemne elementy wczesnej młodości. Zakończenie książki jest iście karkołomne i pewnie u niejednego wywoła skrępowany uśmiech niedowierzania. Ale warto dotrwać.

Czasy nastoletniej młodości hipnotyzują mniej

Dla mnie tom czwarty czytał się tak samo dobrze, jak pozostałe, co chyba mnie samą zaskoczyło. Zaczęłam z przytupem, potem miałam kilka dni pełnej niechęci przerwy, ale potem skończyłam książkę bardzo szybko. W pewien sposób tom czwarty odzwierciedla czasy dojrzewania bohatera i ze wszystkich do tej pory przeze mnie przeczytanych ujął mnie najmniej. Nie jest to jednak zła powieść i tworzy z resztą cyklu spójną, zaskakującą i chyba najbardziej humorystyczną do tej pory całość.

 

Moja ocena: 7/10.

 

Karl Ove Knausgård, Moja walka Powieść Księga czwarta
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 616
ISBN: 978-83-08-06169-5

************************************************************************

An early, foolish and definitely unromantic youth

The next, fourth volume of the series My Fight by Karl Ove Knausgård, was starting a little less interesting than the previous ones. The writer reports on his one-year stay in Håfjord in northern Norway as a teacher. However, the book reads in the same way as the rest of the cycle, so very quickly and with great interest. Considering that the remaining volumes cover decades rather than single years, it can be concluded that this time in the writer's life was particularly important. Making of Karol Ove Knausgård.

Outside, it grew darker, and autumn covered the world with her hand

Shortly after graduating from high school, the young writer leaves for Håfjord in the Tromso and Finnmark districts. The surroundings are breathtaking, which Knausgård meticulously notes as the bus approaches his destination. During the winter, complete darkness falls there, which can disturb the natural body rhythm, and functioning in it requires a lot of self-denial. This is perhaps the first literary description of the Norwegian winter I came across that would be so evocative and moving.

Literary and musical inspirations

In addition to teaching, to which the unqualified new-hire prepares less and less over time, there is - as in every volume - a galaxy of names of writers whose work the author has read, and quite a large list of albums he listened to. There are, as in other books, short descriptions of the works of other writers, including Thomas Mann, Milan Kundera and Knut Hamsun. Knausgård points to his literary inspirations, the path he followed and which was important to him. It is fascinating to see how one artist perceives the work of others.

Youthful obsession with sex

The main theme of the novel is sexuality - awakening desire, the problem of premature ejaculation, and growing tension throughout the novel. The writer, with his characteristic directness, also shows the less pleasant elements of early youth. The ending of the book is really backbreaking and will surely evoke an embarrassed smile of disbelief in many. But it's worth it.

The times of teenage youth are less hypnotic

For me, the fourth volume read as well as the others, which surprised me. I started off with a bang, then had a few days of reluctant break, but then I finished the book very quickly. In a way, the fourth volume reflects the hero's maturation, and of all I have read so far, I am the least touched by it. However, it is not a bad novel and it creates a coherent, surprising and probably the most humorous whole with the rest of the cycle.

 

My rating: 7/10.

Author: Karl Ove Knausgård

Title: My struggle Book Four Dancing in the Dark
Publishing House: Wydawnictwo Literackie, Krakow 2016
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 616
ISBN: 978-83-08-06169-5

Jürgen Thorwald, Stulecie detektywów (Das Jahrhundert der Detektive)

Historia kryminalistyki niczym najlepszy kryminał

Jürgen Thorwald w swojej monumentalnej powieści Stulecie detektywów przedstawia historię współczesnej kryminalistyki. Miałam okazję przesłuchać wcześniej Stulecie chirurgów, i podobnie jak w tamtej książce, mój niezmienny szacunek budzi ogrom wykonanej pracy badawczej oraz lekkie pióro, które potrafi zbeletryzować najsuchsze naukowe informacje.

Mroczna przeszłość wybitnego badacza?

Sama postać pisarza wydaje mi się dość ciekawa, a to ze względu na jego mroczną młodość. Urodzony w Solingen w 1915 roku jako Heinz Bongartz, od 1933 roku pracował w nazistowskiej prasie propagandowej, gdzie publikował różnego rodzaju artykuły. Pseudonim Jürgen Thorwald przybrał po wojnie, by móc dalej publikować, a w 1947 roku przyjął ten przydomek jako swoje prawne imię i nazwisko. Jego pierwsza książka o Luftwaffe z 1939 roku ma przedmowę Hermanna Göringa. Jednak o nazistowskiej przeszłości autora w zasadzie trudno znaleźć więcej informacji.

Fascynująca historia kryminologii

Monografia Stulecie detektywów ukazała się w 1964 roku, a w 1966 była nominowana do Nagrody Edgara Allana Poe w kategorii najlepszej książki kryminalnej opartej na faktach. Best Fact Crime. Thorwald przegrał z powieścią Trumana Capote Z zimną krwią. Książka niemieckiego pisarza podzielona jest na 4 części – pierwsza dotyczy sposobów rozpoznawania przestępców i katalogowania danych oraz początków daktyloskopii. Pisarz opisuje wczesne sukcesy Bertillona z jego metodą pomiaru 11 części ciała, a potem niemal równoczesne odkrycia Williama Herschela, Henry’ego Fauldsa i Francisa Galton, aż po metodę katalogowania odcisków palców Edwarda Henry’ego.

Druga część opisuje rozwój antropomorfologii sądowej, badania zwłok w różnym stanie rozkładu i metody rozpoznawania przyczyny śmierci, jak i możliwości ustalenia tożsamości denata. Tutaj też początki były niewyobrażalnie trudne, począwszy od niemożliwości odróżnienia krwi ludzkiej od zwierzęcej do momentu wynalezienia testów precypitynowych Uhlenhutha, poprzez zagadnienia uduszenia, utopienia, spalenia i śladów możliwych do odkrycia na ówczesny stan wiedzy.

Część trzecia dotyczy toksykologii, z przytoczeniem fascynujących trucizn i możliwości ich wykrywania. Początkowo omawiany jest arszenik oraz wynalezienie aparatu Marsha do jego wykrywania. Potem na scenie pojawiają się alkaloidy roślinne, od atropiny, poprzez koniinę, nikotynę, które nauczył się wykrywać Jean Servais Stas. Sytuacja komplikuje się dramatycznie, gdy na scenie pojawia się coraz więcej nowych trucizn roślinnych (digitalina, akonityna, hioscyna), a potem syntetycznych. Pojawiają się leki, których można używać jako trucizny (choćby insulina), a naukowcy starają się wykryć, jak wskazywać właściwe trucizny i ilość zastosowanego środka.

W części czwartek autor zajmuje się tematem balistyki, począwszy od odkrycia, że da się ustalić, z jakiej broni wystrzelona została dana kula, po niemal kompletny wykaz światowej broni Charlesa Waite w Stanach Zjednoczonych, ultradokładnym mikroskopie Calvina Goddarda i stworzeniu dokładnych laboratoriów kryminalistycznych na całym świecie.

Fenomenalne jest to, że spis treści może służyć za streszczenie książki – wypisane tam nazwiska i przełomowe śledztwa pomogą dociekliwemu czytelnikowi dowiedzieć się jeszcze więcej z Wikipedii lub innych źródeł. W zasadzie nie trzeba robić żadnych notatek, w dwudziestostronicowym spisie treści znajdziemy wszystko.

Książka jest dość monumentalna, ale zwłaszcza dwa pierwsze rozdziały przykuwają uwagę i z pewnością nakreślają szeroką perspektywę historyczną i uświadamiają czytelnikowi ogrom problemów, z którymi musiały się mierzyć XIX i XX-wieczne służby porządkowe. Jednocześnie Thorwald potrafi z postaci historycznych uczynić żywych, sympatycznych bądź antypatycznych bohaterów, którym się kibicuje lub też nie. Dzięki czemu książkę czyta się trochę jak dobry kryminał.

Dla laików i dla specjalistów

Dla mnie to przede wszystkim rzeczowe i ciekawe kompendium wiedzy, napisane w porywający, a jednocześnie uporządkowany sposób. Dla osób zainteresowanych tematem może stanowić dobre historyczne wprowadzenie do dalszych lektur, dla zwykłych czytelników albo wstęp do pasji, albo swoisty podręcznik z ciekawie podaną dawką informacji. Ja przeczytałam te 700 stron z zapartym tchem w 5 dni i szczerze polecam.

Moja ocena: 8/10

 

Jürgen Thorwald, Stulecie detektywów
Wydawnictwo Znak, Kraków 2007
Tłumaczenie: Karol Bunch, Wanda Kragen
Liczba stron: 704
ISBN: 978-83-240-1118-6

*************************************************************************

The history of forensics is like the best crime story

Jürgen Thorwald in his monumental novel Century of the Detective presents the history of modern forensics. Earlier I had the opportunity to listen to audiobook The Century of the Surgeon, and as in that book, I feel the growing respect for the enormity of the research work done and a light pen that can fictionalize even the driest scientific information.

The dark past of an excellent researcher?

The character of the writer seems worryingly interesting to me because of his dark youth. Born in Solingen in 1915 as Heinz Bongartz, from 1933 he worked in the Nazi propaganda press, where he published various kinds of articles. He took the pseudonym Jürgen Thorwald after the war in order to be able to continue publishing, and in 1947 he adopted this nickname as his legal name. His first book on the Luftwaffe in 1939 has a foreword by Hermann Göring. However, it is difficult to find more information about the author's Nazi past.

A fascinating history of criminology

Century of the Detective monograph was published in 1964, and in 1966 it was nominated for the Edgar Allan Poe Award for Best Fact Crime Book. Thorwald lost to Truman Capote’s novel In Cold Blood. The German writer's book is divided into 4 parts - the first concerns the ways of identifying criminals and cataloging data, and the beginnings of dactyloscopy. The writer describes Bertillon's early successes with his method of measuring 11 parts of the body, followed by the nearly simultaneous discoveries of William Herschel, Henry Faulds, and Francis Galton, down to Edward Henry's fingerprint cataloging method.

The second part describes the development of forensic anthropomorphology, examination of corpses in various states of decomposition and methods of identifying the cause of death, as well as the possibility of establishing the identity of the deceased. Here, too, the beginnings were unimaginably difficult, ranging from the inability to distinguish human blood from animal blood to the invention of the Uhlenhuth precipitin tests, through the issues of suffocation, drowning, burning, and traces possible to discover at the state of knowledge at the time.

The third part deals with toxicology, with fascinating poisons and their detection possibilities. Arsenic and the invention of the Marsh detection apparatus are initially discussed. Then, plant alkaloids appear on the scene, from atropine, through conine, to nicotine, all of which which Jean Servais Stas has learned to detect. The situation becomes dramatically complicated when more and more new plant poisons (digitalin, aconitine, hyoscine) and then synthetic ones appear on the scene. Drugs that can be used as poisons (for example insulin) emerge, and scientists are trying to discover how to indicate the correct poisons and the amount of the agent used.

In the fourth and last part, the author deals with the subject of ballistics, ranging from discovering that it is possible to determine which weapon a bullet was fired from, to an almost complete list of Charles Waite's world weapons in the United States, Calvin Goddard's ultra-precise microscope and the creation of accurate forensic laboratories around the world .

It is phenomenal that the table of contents can be used as a summary of a book - the names listed there and groundbreaking investigations will help the inquisitive reader learn even more from Wikipedia or other sources. In fact, you don't need to take any notes, we'll find everything in the 20-page table of contents.

The book is quite monumental, but especially the first two chapters attract attention and certainly outline a broad historical perspective and make the reader aware of the enormity of problems that the nineteenth and twentieth-century law enforcement services had to face. At the same time, Thorwald has the talent of turning historical figures into living, likeable or unpleasant characters, creating readers’ emotional reaction towards them. Thanks to that the book reads a bit like a good detective story.

For laymen and specialists

For me, it is primarily a factual and interesting compendium of knowledge, written in a captivating and at the same time structured way. For those interested in the subject, it can be a good historical introduction to further reading, for ordinary readers it can be either an introduction to the passion, or a specific textbook with an interesting dose of information. I read these 700 pages with bated breath in 5 days and I sincerely recommend it.

My rating: 8/10

Author: Jürgen Thorwald
Title: Century of the Detective
Publishing House: Wydawnictwo Znak, Krakow 2007
Translation: Karol Bunch, Wanda Kragen
Number of pages: 704
ISBN: 978-83-240-1118-6

Roy Jacobsen, Niewidzialni (De usynlige)

Początek surowej przygody

Jak już wcześniej pisałam, pechowo zaczęłam od ostatniego tomu sagi o Ingrid Barrøy, Tylko matka. Teraz sięgnęłam po pierwszy tom, by poznać początek historii. Dodatkową pokusą była świadomość, że powieść Niewidzialni była dosłownie obsypana nagrodami – dotarła do finału międzynarodowej nagrody Bookera w 2017 roku, a rok później do finału Międzynarodowej Dublińskiej Nagrody Literackiej. W opinii wielu czytelników tom pierwszy jest zdecydowanie najlepszy.

Wyspa Barrøy

Na niewielkiej wyspie Barrøy mieszka zaledwie pięciu mieszkańców – senior rodu, Martin Barrøy, jego syn Hans z żoną Marią i córeczką Ingrid oraz jego córka Barbro, która jest lekko niedorozwinięta. Cała rodzina utrzymuje się z tego, co uda im się złowić w morzu i wyhodować na wyspie, więc ich życie składa się głównie z ciężkiej pracy – wydobywaniu i suszeniu torfu latem, łowieniu i oprawianiu ryb, hodowli owiec, zbieraniu puchu kaczek edredonek, uprawie ziemniaków oraz ocalaniu tego, co morze wyrzuciło im na brzeg. Wszystko na wyspie robione jest własnoręcznie, naprawiane w pocie czoła i utrzymywane w porządku wbrew niszczycielskim siłom natury.

To właśnie natura jest największym bezimiennym bohaterem powieści – czasami sprzyja bohaterom, ale najczęściej jest wobec nich obojętna czy też okrutna. Ludzie mogą podziwiać mgłę, cieszyć się zamarzniętym na zatoce lodem, podziwiać szybko przemijające kolory jesieni, ale przede wszystkim muszą przetrwać w tej nierównej walce.

Niewidzialne życie

Zastanawiał mnie tytuł – Niewidzialni. Z jednej strony wyspa jest tak bardzo oddalona od cywilizacji, że nawet statek zbierający mleko nie przypływa na Barrøy i Hans musi o to długo zabiegać. Ingrid staje się częścią społeczności dopiero po swoim chrzcie w wieku trzech lat, a dołącza do niej dopiero z momentem pójścia do szkoły. Inni nie wiedzą, co się dzieje na wyspie i często są zaskoczeni przebiegiem wydarzeń.

Dla mnie Niewidzialni to również książka o utraconym dzieciństwie – po przedwczesnej utraci ojca Ingrid zaskakująco szybko musi dorosnąć i zacząć opiekować się swoimi najbliższymi, a wkrótce również dziećmi bogatej właścicielki składu towarów. Z biegiem czasu jej śmiech, do którego tak był przywiązany jej ojciec, znika. Dzieci bardzo szybko pracują zupełnie tak samo ciężko, jak dorośli, a w przypadku ich braku biorą na siebie ich role.

Surowość stylu

Jacobsen pisze bardzo specyficznie, jego styl jest surowy i prosty, a proza pozbawiona zbędnych ozdobników. Surowość natury przedostaje się nie tylko do oszczędnych zachowań jego bohaterów, ale również do języka opisu. Głównie są to suche opisy zdarzeń, zmian zachodzących w krajobrazie w zależności od pogody i pory roku, codziennej ludzkiej mordęgi. Nie ma szczególnego wglądu w uczucia bohaterów, jakby oni sami nie do końca rozumieli, co się z nimi dzieje, i nie chcieli się w to zagłębiać. W związku z tym czytelnik obserwuje ich z dużej odległości, z nagle docenionego komfortu ciepłego domu z mnogością udogodnień, i może z podziwem zmieszanym z niedowierzaniem zobaczyć, jak bardzo zmieniło się nasze życie od początku XX wieku, kiedy rozgrywa się akcja.

Niewidzialni to czwarta książka Jacobsena, którą przeczytałam. Licząc sagę o Ingrid Barrøy jako jedną pozycję, trzecia. Wszystkie powieści różnią się od siebie znacząco i to wydaje mi się dość niesamowite. Cudowne dzieci przesycone były ciepłem i melancholijną atmosferą dzieciństwa, Człowiek, który kochał Syberię była skupiona na przygodach badacza Friedriecha Dörriesa, natomiast tetralogia wyspiarska tchnie chłodem i surowością. Jacobsen jest jednym z najbardziej zaskakujących pisarzy, jakich znam. Warto się o tym przekonać.

 

Moja ocena: 7/10.

Roy Jacobsen, Niewidzialni
Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2018
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 280
ISBN: 978-83-7976-048-0

******************************************************************

The beginning of a rough adventure

As I wrote before, I started unlucky with the last volume of the Ingrid Barrøy saga, Just a Mother. Now I reached for the first volume to know the beginning of the story. An additional temptation was the awareness that the novel The Unseen was literally showered with awards – it was shortlisted for The Man Booker International Prize in 2017, and a year later, the finals of The International Dublin Literary Award. In the opinion of many readers, the first volume is by far the best.

The Island of Barrøy

The small island of Barrøy has only five inhabitants - the elder of the family, Martin Barrøy, his son Hans with his wife Maria and their daughter Ingrid, and Martin’s daughter Barbro, who is slightly underdeveloped. The whole family lives off what they manage to catch in the sea and grow on the island, so their life consists mainly of hard work - extracting and drying peat in the summer, fishing and dressing fish, breeding sheep, collecting eider duck down, growing potatoes and saving what the sea had washed up on their shore. Everything on the island is hand-made, repaired in the sweat of their brow and kept in order against the destructive forces of nature.

It is nature that is the greatest nameless hero of the novel - sometimes it favors main characters, but most often it is indifferent or cruel towards them. People can admire the fog, enjoy the ice frozen in the bay, appreciate the rapidly passing colors of autumn, but most of all they have to survive in this unequal struggle.

The Unseen Life

I was puzzled by the title – The Unseen. On one hand, the island is so far away from civilization that even a milk-collecting boat does not arrive at Barrøy and Hans has to fight for this opportunity for a long time. Ingrid does not become part of the community until she is baptized at the age of three, and does not join the community until she enters school. Others do not know what is happening on the island and are often surprised by the course of events.

For me, The Unseen is also a book about a lost childhood - after losing her father prematurely, Ingrid has to surprisingly quickly grow up and start taking care of her relatives, and soon also the children of the wealthy owner of a warehouse. Over time, the laughter to which her father was so attached disappears. Children very quickly work just as hard as the adults, and in their absence they take on their roles.

The Strictness of Style

Jacobsen writes very specifically, his style is strict and simple, and his prose is devoid of unnecessary embellishments. The severity of nature penetrates not only into the harsh behavior of his characters, but also into the language of his prose. These are mainly dry descriptions of events, changes taking place in the landscape depending on the weather or the season of the year, and the everyday human ordeal. There is no particular insight into the feelings of the characters, as if they didn’t quite understand what is happening to them and do not want to delve into it. Therefore, the reader observes them from a distance, from the suddenly appreciated comfort of a warm home with an abundance of amenities, and can watch with admiration mixed with disbelief how much our life has changed since the beginning of the 20th century, when the action takes place.

The Unseen is the fourth book by Jacobsen I have read. Counting the saga of Ingrid Barrøy as one item, third. All the novels are very different from each other, and that seems pretty amazing to me. Child Wonder was saturated with the warmth and melancholy atmosphere of childhood, The Man Who Loved Siberia was focused on the adventures of researcher Friedriech Dörries, while the island tetralogy breathes coldness and severity. Jacobsen is one of the most surprising writers I know. It is worth finding out for yourself.

 

My rating: 7/10.

 

Author: Roy Jacobsen
Title: The Unseen
Publishing House: Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2018
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 280
ISBN: 978-83-7976-048-0

Lidia Ostałowska, Cygan to Cygan

Nie wolno ujawniać gadziom spraw cygańskich

Ta książka była moim marzeniem od liceum, kiedy to koleżanka rzuciła, że Cyganie mają ciekawy zbiór praw obyczajowych, i że warto zapoznać się z reportażem Lidii Ostałowskiej Cygan to Cygan. W 2021 roku wydawnictwo Czarne wydało trzeci dodruk powieści, i tak też znalazła się ona na mojej półce. Niestety, nie warto było tyle czekać – nie znalazłam w książce tego, czego szukałam. Może też moje oczekiwania były zupełnie chybione?

Cygański kodeks i obyczajowość

Chciałam się przede wszystkim zapoznać ze zwyczajami Cyganów, z ich kodeksem romanipen, który pomógłby mi poznać ich kulturę i zwyczaje. Dowiedziałam się zatem, że kobiety są skalane od pasa w dół i dlatego noszą chroniące przed kalającą mocą spódnice i jedzą z osobnych misek; najważniejszym świętem w roku jest Giurgiowden, w czterdziesty dzień od równonocy, kiedy składa się ofiarę z jagnięcia dla świętego Jerzego, by strzegł owiec. To również święto wiosny, związane z wielkim sprzątaniem domów i czterodniową ucztą z tradycyjnymi daniami (pita, ciasto z porem, kajmacznica, nadziewane wątróbką jagnię, jagnięce płucka). Ostałowska pokazuje również zwyczaje związane ze śmiercią (powinno się położyć odchodzącego Roma na trawie), czy miłością:

Na Słowacji stare Cyganki umiały pomóc miłości. Doradzały: żeby chłopak pokochał, umyj w wodzie całe ciało, ugotuj na tym zupę, daj mu zjeść. Do miski wrzuć kawałek skóry z palca u nogi, brud zza paznokcia, osad z zęba – koniecznie w poniedziałek rano. (s. 111)

W mniejszości romskiej funkcjonuje Siero Rom (Cygan Głowa) albo Baro Siero (Wielka Głowa) – zwierzchnik, który rozstrzyga rożne spory. Może uznać członka społeczności za skalanego (magerdo), który nie mógł jeść ani pić z rodziną ani przebywać w domach swoich najbliższych i sam mógł ich skalać, ale z taki stan można było odpokutować i się oczyścić.

Najważniejszym prawem jest romanipen – cygański kodeks:

Nie wolno ujawniać gadziom spraw cygańskich. Nie wolno zakapować innego Cygana. Cygan z Cyganem ma rozmawiać po cygańsku. Starszym trzeba dawać szacunek, bo przekazują nam język i prawo. To, co gadziowskie, jest nieczyste. (s. 143)

Tyle będę chciała zachować w pamięci i zapewne uzupełnić innymi lekturami, żeby być w stanie lepiej zrozumieć romską kulturę.

Pobieżny obraz romskiej społeczności

Książka Ostałowskiej nie podobała mi się jednak z kilku względów. Po pierwsze, jej bohaterów poznajemy tylko pobieżnie, i zmieniają się oni jak w kalejdoskopie. Wśród głównych postaci nie ma kobiet, a to ich los i podrzędne stanowisko interesuje mnie szczególnie. Po trzecie w końcu, rozpiętość geograficzna książki jest bardzo duża, wędrujemy od Rumunii, Węgier, Polski, po Albanię i Macedonię, a Ostałowska stara się nakreślić los mniejszości romskiej w szerokiej skali. Daje to trochę chaotyczny i zdawkowy obraz.

Autorka pisze w sposób bardzo zaangażowany po stronie mniejszości romskiej i może przez to jej historie wydają się nie do końca wyważone. Chociaż Ostałowska uznaje winę Romów w trudnościach z asymilacją oraz powody, dla których Cyganie nie cieszą się zaufaniem narodów, wśród których mieszkają, jednoznacznie apeluje: „Dajmy im miejsce!” (s. 171). Niestety, mimo podjęcia próby, jej książka nie zmniejsza dystansu do Romów ani nie buduje tego zaufania.

Moja ocena: 5/10.

Lidia Ostałowska, Cygan to Cygan
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021
Liczba stron: 176
ISBN: 978-83-8191-321-8

*******************************************************************

Gypsy matters must not be revealed to the Gadjos

This book was my dream since high school, when my friend said that Gypsies have an interesting collection of moral laws, and that it is worth reading the reportage by Lidia Ostałowska

Gypsy is a Gypsy. In 2021, the Czarne publishing house released the third reprint of the journalistic collection, and so it landed on my shelf. Unfortunately, it wasn't worth the wait - I didn't find what I was looking for in the book. Maybe my expectations were completely missed as well?

The Gypsy code and laws

First of all, I wanted to get acquainted with the customs of the Gypsies, with their romanipen code of conduct, which would help me understand their culture and customs. So I learned that women are tainted from the waist down and therefore wear skirts to protect against the defilement of power and eat from separate bowls; the most important holiday of the year is Giurgiowden, on the fortieth day after the equinox, when a lamb sacrifice is made to Saint George to guard the sheep. It is also a celebration of spring, associated with the great cleaning of houses and a four-day feast with traditional dishes (pita, leek pie, cauliflower, lamb stuffed with livers with onion and rice, lamb lungs). Ostałowska also shows customs related to death (you should lay the dying Roma person on the grass) or love:

In Slovakia, old Gypsies knew how to help love. They advised: for the boy to love, wash the whole body in water, cook soup on it, let him eat it. Put a piece of skin from your toe into the bowl, dirt from behind the nail, tooth residue - Monday morning necessarily. (p. 111)

In the Roma minority there is Siero Rom (Gypsy Head) or Baro Siero (Great Head) - a superior who settles various disputes. He may consider a member of the community to be defiled (magerdo) and then he cannot eat or drink with his family or stay in the homes of his loved ones and could defile them himself, but it was possible to repent and cleanse himself from such a state.

The most important law is romanipen – the Gypsy code:

Gypsy matters must not be revealed to the Gadjos. You can't take another Gypsy. Gypsy is supposed to speak Gypsy with a Gypsy. We must respect the elders because they teach us the language and the law. What is Gadjo is unclean. (p. 143).

I would like to keep this much in my memory and probably supplement it with other readings in order to be able to better understand the Roma culture.

A chaotic image of the Roma community

However, I did not like Ostałowska's book for several reasons. First of all, we get to know her heroes only briefly, and they change like in a kaleidoscope. There are no women among the main characters, and it is their fate and subordinate position that interests me particularly. Thirdly, the geographic range of the book is very large, we travel from Romania, Hungary, Poland, to Albania and Macedonia, and Ostałowska tries to outline the fate of the Roma minority on a wide scale. This gives a somewhat chaotic and perfunctory picture.

The author writes in a very committed way on the side of the Roma minority and perhaps this makes her stories seem not entirely balanced. Although Ostałowska recognizes the guilt of the Roma in difficulties with assimilation and the reasons why Gypsies do not enjoy the trust of the nations among which they live, she unequivocally appeals: "Let's give them a place!" (p. 171). Unfortunately, despite her attempt, her book does not diminish the distrust for minority or build trust with Roma.

 

My rating: 5/10.

 

Author: Lidia Ostałowska
Title: Gypsy is a Gypsy
Publishing House: Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021
Number of pages: 176
ISBN: 978-83-8191-321-8

Karl Ove Knausgård, Moja walka Powieść Księga druga (Min kamp. Andre bok. Roman)

Życie straciło na intensywności

Drugi tom monumentalnej autobiografii Moja walka autorstwa Karla Ove Knausgårda jest mi zdecydowanie najbliższy. Warto zaznaczyć, że na razie przeczytałam tylko trzy, a więc jestem dokładnie w połowie (wolumenowo, ilościowo jeszcze przed połową). Mam prawie tyle lat, ile opisujący swoje życie autor i to sprawia, że zgadzam się w większością jego spostrzeżeń czy przemyśleń i skupiam swoją uwagę na rozliczeniowym, lekko pesymistycznym tonie książki.

Knausgård skupia się na czwartym dziesięcioleciu swojego życia, opisuje zdawkowo swoje pierwsze małżeństwo, a potem dokładnie drugie, z Lindą Boström. Mamy szansę zobaczyć zakochanie w najczystszej postaci (piękny opis), radosną lekkość bytu z tym związaną. Jesteśmy świadkami, jak na świecie pojawiają się kolejno dzieci pisarza, i emocje z tym związane. Później - mozół codzienności z trójką maluchów, zmęczenie, przykre sprzeczki z żoną. Ciekawym zabiegem jest również przeskok o prawie dwa lata, kiedy pojawia się drugie dziecko – kawałek życia po prostu zniknął. 

Jesteśmy tylko tym, co rośnie i umiera, ślepi, tak jak ślepe są morskie fale

Dla mnie dominujący jest rozliczeniowy ton powieści, pojawiający się zwłaszcza w drugiej części tomu. Narrator zbliża się do czterdziestki i zaczyna sobie uświadamiać, że pewne opcje są już dla niego zamknięte, a życie zaczyna nabierać ostatecznego kształtu, który trudniej będzie zmienić. Zwiększa się liczba zobowiązań, zmniejsza – ilość możliwości czy otwarych ścieżek.

Koło czterdziestki owo życie, dotąd tymczasowe, stawało się prawdziwym życiem, a to kładło kres marzeniom, wszelkim wyobrażeniom o tym, jak będzie wyglądało prawdziwe życie, do jakiego człowiek jest przeznaczony, jak będzie wyglądała ta wielkość, którą ma osiągnąć. W wieku czterdziestu lat człowiek zaczynał rozumieć, że prawdziwe życie jest tutaj, w tej małości i codzienności, gotowe i ukształtowane, i że na zawsze takie pozostanie, jeśli czegoś się nie zmieni. Jeśli nie zrobi się ostatniego zwrotu. (s. 488)

Pojawiają się pytania o sens, czy też może bezsens istnienia, pewne rozczarowanie, że to już bliżej niż dalej. Zupełnie inna życiowa perspektywa, z dłuższą drogą do początków istnienia (czemu za chwilę zaprzeczy tom trzeci swoją tematyką). Piękny jest zwłaszcza moment wpatrywania w rozgwieżdżone niebo, kiedy człowiek dostrzega kruchość i nieważność własnej egzystencji.

Ale gwiazdy migoczą nad naszymi głowami, słońce świeci, trawa rośnie, a ziemia... tak, ziemia pochłania życie i zaciera ślady, wyrzuca z siebie nowe istnienia kaskadą członków i oczu, liści i paznokci, źdźbeł i ogonów, policzków, futer, kory i trzewi, a potem znów to wszystko pochłania. A my nigdy naprawdę nie zrozumiemy – bo może nie chcemy zrozumieć – że to się dzieje poza nami, że nie mamy w tym żadnego udziału, jesteśmy tylko tym, co rośnie i umiera, ślepi, tak jak ślepe są morskie fale. (s. 567)

Borgesowska erudycja

Już dawno mi się nie zdarzyło, by czytając, na tylnej obwolucie zacząć wypisywać wzmiankowanych pisarzy. A tu inspiracji do dalszej lektury jest naprawdę dużo – Thomas Mann, Dostojewski, Lukrecjusz, Knut Hamsun, Stefan Zweig, Jack London, Hemingway, Majakowski, Sartre, Stendahl, Rilke, Fichte, Kleist, Hölderlin. Ostatni raz tak robiłam czytając książki Jorge Luisa Borgesa, gdzie nazwiska też przewijają się jak w kalejdoskopie. Tak jak w tomie pierwszym jest sporo odniesień do malarstwa. Naprawdę, lektura drugiego tomu to była wielka erudycyjna przyjemność.

Tak jak w tomie pierszym, sporo było również odniesień autotelicznych, presji pisania, tworzenia. Taki wewnętrzny przymus odczuwa Knausgård niemal cały czas, jak też niezadowolenie ze swojego pisarstwa. Frustruje go brak czasu na najważniejsze dla siebie zajęcie i poczucie literackiego zastoju.

Na ten moment powieść wydaje mi się bliska i jak rzadko utafiona z tematyką. Z przyjemnością sięgnę do niej jeszcze kiedyś, by zweryfikować swoje odczucia i wrażenia. Warto.

Moja ocena: 8/10

Karl Ove Knausgård, Moja walka Księga druga Powieść 

Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015

Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 748
ISBN: 978-83-08-05536-6

*************************************************************

Life has lost its intensity

The second volume of the monumental autobiography My Struggle by Karl Ove Knausgård is definitely the closest to me. It is worth noting that so far I have only read three, so I am exactly in the middle (in terms of volume, in quantity well before). I am almost as old as the author describing his life and this means that I agree with most of his observations or reflections and focus my attention on the revisionary, slightly pessimistic tone of the book.

Knausgård focuses on the fourth decade of his life, describes casually his first marriage, and then in detail his second relationship with Linda Boström. We have a chance to see falling in love in its purest form (a beautiful description), the joyful lightness associated with it. We witness the birth of writer’s children and the emotions associated with them. Later - the toil of everyday life with three kids, fatigue, unpleasant arguments with his wife. There is also a gap of almost two years when the second child appears - a piece of life simply disappeared.

We are only that which grows and dies, blind as the waves in the sea are blind

For me, the dominant tone of the novel is a revisionary one, that appears especially in the second part of the volume. The narrator is approaching forty and begins to realize that some options are already closed to him, and life begins to take on a final shape that will be more difficult to change. The number of obligations increases, and the number of opportunities or open paths decreases.

At the age of forty the life you have lived so far, always pro tem, has for the first time become life itself, and this reappraisal swept away all dreams, destroyed all your notions that real life, the one that was meant to be, the great deeds you would perform, was somewhere else. When you were forty you realized it was all here, banal everyday life, fully formed, and it always would be unless you did something. Unless you took one last gamble. (p. 488)

There are questions about the sense, or perhaps the nonsense of existence, a certain disappointment that around fourty it is already closer to the other end. A completely different life perspective, with a longer path to the beginning of existence. Especially beautiful is the moment of staring at the starry sky, when the narrator notices the fragility and the invalidity of his own existence.

But the stars twinkle above our heads, the sun shines, the grass grows and the earth, yes, the earth, it swallows all life and eradicates all vestiges of it, spews out new life in a cascade of limbs and eyes, leaves and nails, hair and tails, cheeks and fur and guts, and swallows it up again. What we never really comprehend, or don't want to comprehend, is that this happens outside us, that we ourselves have no part in it, that we are only that which grows and dies, as blind as the waves in the sea are blind. (p. 567)

Borgesian erudition

It has been a while since I have been writing the names of mentioned writers on the back of the cover. And here is a lot of inspiration for further reading - Thomas Mann, Dostoyevsky, Lucretius, Knut Hamsun, Stefan Zweig, Jack London, Hemingway, Majakowski, Sartre, Stendahl, Rilke, Fichte, Kleist, Hölderlin. The last time I did this when I was reading the books by Jorge Luis Borges, where the names also scroll like in a kaleidoscope. As in the first volume, there are many references to painting. Really, reading the second volume was a great erudite pleasure.

As in the first volume, there were also a lot of autotelic references, pressure to write and create. Knausgård feels this inner compulsion almost all the time, as well as dissatisfaction with his writing. He is frustrated by the lack of time for his most important activity and the feeling of literary stagnation.

At the moment, the novel seems close to me and very appealing. I will be happy to return to it later in my life to verify my feelings and impressions. It's worth it.

 

My rating: 8/10

 

Author: Karl Ove Knausgård
Title: My Struggle Book Two: A Man in Love
Publishing House: Wydawnictwo Literackie, Krakow 2015
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 748
ISBN: 978-83-08-05536-6

Roy Jacobsen, Anneliese Pitz, Człowiek, który kochał Syberię (Mannen som elsket Sibir)

Syberia jest za duża, a człowiek za mały

Jak to zwykle ze mną bywa, po książkę sięgnęłam nieco przypadkowo. Skusiła mnie skandynawska seria Wydawnictwa Poznańskiego, i w tłumie innych pozycji znalazła się i książka znanego mi już Roya Jacobsena i jego nieznanej mi małżonki Anneliese Pitz. Okładka jest piękna, ale to, co dzieje się w środku, przechodzi wszelkie oczekiwania. To wydawniczo najpiękniejsza książka, którą w tym roku miałam w rękach, i to bez dwóch zdań. Zamieszczone w niej ilustracje to reprodukcje ręcznych ilustracji głównego bohatera książki, żyjącego na przełomie XIX i XX wieku Friedricha Carla Gustava Dörriesa, entomologa, ornitologa, badacza.

Żadne stworzenie nie wygląda po śmierci lepiej niż motyl

Na samym początku powiem, że to nie jest książka dla każdego. Ma sporo długich opisów przyrody czy też wypreparowanych zwierząt i owadów, dokładnych opracowań obserwowanych gatunków. Jednak jeśli ktoś lubi twórczość Jacka Londona (i to wykraczającą poza szkolny Biały kieł) albo Jamesa Olivera Curwooda, to błyskawicznie się tu odnajdzie. W powieści, zainspirowanej działalnością badacza i bazującej na jego zapiskach, nie brak mrożących krew w żyłach sytuacji (ataków niedźwiedzi, spania na łóżku z węży, podstępnych zasadzek ze strony rabusiów czy długotrwałego znoszenia silnego mrozu), które czyta się z zapartym tchem. Dodatkowo świadomość, że swą tytaniczną pracę badacza Dörries wykonywał ze swoimi braćmi pod koniec XIX wieku w skrajnie trudnych warunkach sprawia, że jego dokonania robią jeszcze większe wrażenie.

Czy jest coś bardziej interesującego niż to, co niepojęte?

Co mnie urzekło w tej książce? Chyba połączenie rzeczowych, suchych faktów, naukowej suchości opisu z poetyckim opisem piękna Syberii. To kraina, w które można się zakochać, a przynajmniej zrozumieć fascynację braci Dörries. Przemierzać wraz z nimi odludne przestrzenie, z zachwytem obserwować przyrodę, doceniać ulotne piękno motyli i poznawać ich sekrety. Dzięki temu książka ma nieśpieszny, hipnotyzujący rytm, a piękno wydania i liczne ilustracje sprawiają, że to naprawdę ogromna czytelnicza przyjemność.

Drugą wielką wartością powieści jest przedstawienie dorobku wybitnego badacza szerszej publiczności. W appendixie, posłowiu i kilku zestawieniach Jacobsen i Pitz rzeczowo przedstawiają sylwetki badacza i jego rodziny, jak również losy gromadzonych przez niego eksponatów. Tak jak zauważają autorzy, „Czy Syberia na niego zasłużyła, zobaczymy. Naszym zdaniem Fritz Dörries zdecydowanie zasłużył na powieść” (s. 312). Nie sposób się z tym nie zgodzić.

Moja ocena: 9/10

 

Roy Jacobsen, Anneliese Pitz, Człowiek, który kochał Syberię
Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2022
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 320
ISBN: 978-83-67324-91-5

***********************************************************

Siberia is too big and man is too small

As it usually happens with me, I reached for the book by accident. I was tempted by the Scandinavian series of Publishing House Wydawnictwo Poznańskie, and in the crowd of other publications there was also a book by the already known to me Roy Jacobsen and his unknown wife Anneliese Pitz. The cover is beautiful, but what happens inside surpasses all expectations. This is without a doubt the most beautiful book I have had in my hands this year. The illustrations included in it are reproductions of handpainted illustrations of the book's main character, Friedrich Carl Gustav Dörries, who lived at the turn of the 20th century, an entomologist, an ornithologist, and a researcher.

No creature looks better after death than a butterfly

At the very beginning I will say that this book is not for everyone. It has many long descriptions of nature or stuffed animals and insects, as well as detailed studies of the observed species. However, if someone likes the works of Jack London (and this goes beyond the school's White Fang) or James Oliver Curwood, then he will find his place in no time. In the novel, inspired by the researcher's activity and based on his writings, there are many spine-chilling situations (bear attacks, sleeping on a bed of snakes, insidious ambushes by robbers or prolonged enduring of a severe frost), which are read with bated breath. Additionally, the awareness that Dörries performed his titanic work as a researcher with his brothers at the end of the 19th century in extremely difficult conditions makes his achievements even more impressive.

Is there anything more interesting than the incomprehensible?

What captivated me about this book? Probably a combination of dry facts and scientific descriptions with a poetic picture of Siberia’s beauty. It is a land to fall in love with, or at least understand the fascination of the Dörries brothers. Traveling along desolate spaces with them, observing the nature with delight, appreciating the fleeting beauty of butterflies and learning about their secrets i san adventure in itself. Thanks to this, the book has a slow, mesmerizing rhythm, and the beauty of the publication and frequent illustrations make it a real pleasure to read.

The second great value of the novel is presenting the achievements of the outstanding researcher to a wider audience. In the appendix, afterword and several juxtapositions, Jacobsen and Pitz provide factual information about the researcher and his family, as well as the fate of the exhibits he collected. As the authors note, “Whether Siberia deserved him, we will see. In our opinion, Fritz Dörries definitely deserved a novel ”(p. 312). It is impossible to disagree with that.

My rating: 9/10

Authors: Roy Jacobsen, Anneliese Pitz
Title: The Man Who Loved Siberia
Publishing House: Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2022
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 320
ISBN: 978-83-67324-91-5

Karl Ove Knausgård, Moja walka Powieść Księga piąta (Min kamp. Femte bok. Roman)

Nie mogę zmarnować życia

Cykl Moja Walka Karla Ovego Knausgårda z tomu na tom staje się coraz grubszy, dlatego cieszę się, że część piąta poleciała ze mną na krótkie wakacje do Hiszpanii. Proza norweskiego pisarza jest tak wciągająca, że nieco ponad 800 stron to za mało na pięć dni. Przeszkadzało mi może niedopasowanie klimatu – za oknem śródziemnomorskie ciepełko, a w powieści nieustannie padający bergeński deszcz, ale książkę wciągnęłam aż za szybko. Gdzie by tu teraz wyjechać, żeby przeczytać wolumen szósty?

Pomiędzy dwudziestym a trzydziestym rokiem życia

Tom piąty obejmuje ponad 10 lat życia pisarza, a zaczyna się wyjazdem 19-letniego Knausgårda do Bergen, do Akademii Pisania. Zapowiada się dobrze, ale już wcześniej niewylewający za kołnierz narrator coraz więcej oddaje alkoholowi. Na zajęcia w końcu przestaje przychodzić, a zdrady dokonywane po pijaku kończą dwa ważne dla niego związki, w tym pierwsze małżeństwo. Z czasem czułam coraz większą niechęć do słabości pisarza, do niemocy i trwonienia czasu i talentu, o pieniądzach nie wspominając.

Proza autoteliczna

Tak jak tom czwarty obracał się obsesyjnie wokół seksu, tak tom piąty koncentruje się na pisaniu, ale również lekturach młodego narratora. Od litanii przywoływanych nazwisk może zaboleć głowa, choć są przyjemnymi wskazówkami, po co sięgać dalej. Jednak młodemu pisarzowi tworzenie nie przychodzi lekko, mimo że ma pewną łatwość pisania. Najtrudniej jest mu znaleźć pomysł i go zrealizować. Karl Ove obserwuje, jak jego przyjaciele debiutują, śledzi sukcesy innych literatów, podróżuje po świecie, by zapewnić sobie warunki do pisania, i wreszcie sam debiutuje. W tle toczą się studia (literaturoznawcze i z historii sztuki), próby zespołu, gdzie narrator gra na perkusji, oraz pierwsze ważne i nieważne związki.

Przykre realia zakładu opieki

Bohater podejmuje też kolejne prace, między innymi opiekuje się osobami niepełnosprawnymi umysłowo, więc znów opisy są trudne i bezkompromisowe: „ten zakład był miejscem, w którym miało się nic nie wydarzać, gdzie nie był możliwy żaden rozwój, czuło się to natychmiast po przekroczeniu progu tej przechowalni, magazynu ludzi niechcianych” (s. 442). Przygnębiającą atmosferę zakładu, w którym pełnił swoje obowiązki, udało mu się oddać znakomicie.

Spajający serię ekshibicjonizm

Powieść jest nieco barkowa, rozbudowana, a przez to wciągająca w swoim wglądzie w życie autora. Sam pisarz mówi w książce, że zależało mu na „odejściu od minimalizmu i przejściu do maksymalizmu” (s. 771). Z czytelników Knausgård znów czyni podglądaczy, świadków swoich sukcesów i klęsk, obserwatorów częstej niechęci do samego siebie, niewiary we własne możliwości, zaskoczenia pozytywnym biegiem rzeczy.  Bohater nie waha się opisywać siebie jako człowieka słabego, upadłego, antypatycznego. Znów pojawia się ten znany już dobrze ekshibicjonizm, który stanowi o wyjątkowości tej serii. Jednocześnie narrator wychodzi poza kategorię sympatii do głównego bohatera, przedstawiając głównie swoje wady i występki. Ciężko go polubić.

Knausgård niezmiennie dobry

Przyznam szczerze, że za każdym tomem zastanawiałam się, co będzie w kolejnym, jaki był sens poukładania wszystkich w takiej właśnie kolejności. Teraz już muszę sięgnąć po szóstą i – ostatnią, jak na razie – część serii. Mogłabym się jednak założyć, że lada moment ukaże się kolejna, jeszcze grubszy. Chociaż przyjdzie nam pewnie jeszcze trochę poczekać – średnio jeden tom obejmuje 10 lat, a autor ma obecnie 54 lata. Rzesza czytelników z pewnością by się nie obraziła.

Moja ocena: 7/10

Karl Ove Knåusgard, Moja Walka Powieść Księga piąta
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Liczba stron: 808
ISBN: 978-83-08-06236-4

***************************************************************

I cannot waste my life

The series My Struggle by Karl Ove Knausgård is getting thicker from volume to volume, so I'm glad that part five flew with me for a short vacation to Spain. The Norwegian writer's prose is so addictive that just over 800 pages was not enough for five days. Perhaps I was disturbed by the mismatch of the climate - Mediterranean warmth outside the window, and in the novel constantly falling Bergenian rain, but I read the book too quickly. Where would I go now to devour volume six?

Between twenty and thirty years of age

The fifth volume covers over 10 years of the writer's life, and begins with the departure of 19-year-old Knausgård to Bergen, to the Academy of Writing. The future looks promsing, but the narrator, who alrady had a drinking problem before, gives more and more to alcohol. He eventually stops attending classes, and his drunken betrayals end his two important relationships, including his first marriage. With time, I felt an increasing aversion to the writer's weakness, to the powerlessness and wasting of time and talent, not to mention the money.

Autotelic prose

Just as volume four was obsessed with sex, volume five focuses on writing, but also on readings of the young narrator. The litany of the names cited may give you a headache, although they are pleasant clues as to what to look for further. However, the young writer has a hard time creating, despite the fact that he has a certain ease of writing. The most difficult thing for him was to find an idea and implement it. Karl Ove watches his friends debut, follows other writers' successes, travels the world to provide himself with the conditions for writing, and finally makes his own debut. In the background, there are studies (literary and of art history), band rehearsals, where the narrator plays the drums, and the first important and unimportant relationships.

The unpleasant reality of a care facility

The protagonist also undertakes a job, taking care of mentally disabled people at a dedicated care facility, so the descriptions are again difficult and uncompromising: "this establishment was a place where nothing was supposed to happen, where no development was possible, you could feel it immediately after crossing the threshold of this vault, the warehouse of unwanted people ”(p. 442). He managed to convey the depressing atmosphere of the place.

Exhibitionism that binds the series

The novel is a bit baroquesque, extensive, and thus addictive in its insight into the author's life. The writer himself says in the book that he wanted to "depart from minimalism and move to maximalism" (p. 771). Knausgård readers become once again voyeurs, witnesses to his successes and failures, observers of frequent aversion to himself, unbelief in his own abilities, and being surprised by the positive course of things. The protagonist does not hesitate to describe himself as a weak, fallen, and unpleasant man. This well-known exhibitionism appears again, which makes this series unique. At the same time, the narrator goes beyond the category of sympathy for the main character, mainly presenting his faults and vices. It's hard to like him.

Knausgård consistently good

I must admit that after each volume I wondered what would be next, what was the point of arranging everything in this order. Now I have to reach for the sixth and - so far - final part of the series. However, I could bet that another, even thicker one will be released at any moment. Although we will probably have to wait a little longer - on average, one volume covers 10 years, and the author is currently 54 years old. The crowd of readers would certainly not be offended.

My rating: 7/10

Author: Karl Ove Knåusgard
Title: My Struggle A Novel Book Five
Publishing House: Wydawnictwo Literackie, Krakow 2016
Translation: Iwona Zimnicka
Number of pages: 808
ISBN: 978-83-08-06236-4