Hideo Yohohama, Sześć cztery (64 Rokuyon)

Kryminał z kręgu kultury japońskiej

Opasłych rozmiarów kryminał był moim planem na kolejny długi weekend listopadowy i udało się! Chociaż książka liczy niemal 750 stron, to czyta się w zasadzie sama. Chociaż na nasze europejskie, a zwłaszcza skandynawskie, standardy akcja jest niesamowicie rozwleczona, a jeden z najważniejszych tematów pozostaje nierozwiązany, Sześć cztery Hideo Yokohamy stanowi ciekawe wprowadzenie do japońskiego kryminału i obyczajowości. Warto się z nim zapoznać.

Dziennikarz śledczy przy piórze

Hideo Yokohama to urodzony w 1957 roku japoński powieściopisarz i dziennikarz. Powieść Sześć Cztery wygrała nagrodę dla Najlepszej Japońskiej Powieści Kryminalnej za rok 2013 (The Best Japanese Crime Fiction of the Year) i powtórzyła sukces nietłumaczonej na język polski powieści Połowiczne wyznanie (Half a Confession, Han’ochi) z 2003 roku. Powieści Yokohamy były w Japonii wielokrotnie ekranizowane. W Polsce jak na razie (listopad 2024) ukazała się tylko jedna pozycja autora, wydane w 2018 roku przez Wydawnictwo Literackie Sześć Cztery w tłumaczeniu Łukasza Małeckiego. Książka zebrała mieszane recenzje, część czytelników zarzucała jej nadmierne skupienie na części poświęconej współpracy prasy i policji, co odciąga uwagę czytelnika od toczącego się śledztwa. Wydaje mi się jednak, że mamy zupełnie inne rozumienie tematu i podejście kulturowe. Skomplikowane relacje prasy i policji w podobnym świetle ukazuje znakomity serial Tokio Vice, dostępny na platformie Max (dawne HBO).

Dwa przeplatające się watki

Kryminał Yokohamy prowadzi niezależnie dwa ciekawe wątki. Pierwszy z nich to tytułowe niezamknięte śledztwo dotyczące porwania i zamordowania siedmioletniej Shoko Amamiya. Przestępca uprowadził dziecko, zaszantażował rodziców i wyłudził od nich dwadzieścia milionów jenów, a kilka dni po przekazaniu okupu znaleziono zwłoki dziewczynki. W 1989 roku technologia nie działała jeszcze tak niezawodnie jak obecnie, a sama policja dopuściła się kilku błędów, które potem zamiotła pod dywan. Mordercy nigdy nie udało się schwytać, a śledztwu brakuje zaledwie roku do przedawnienia. Jednocześnie w policji toczy się walka o stołki pomiędzy nadaniami ze stolicy a promocją utalentowanych śledczych z lokalnej służby. Komisarz Yoshinobu Mikami został przeniesiony z działu śledczego do administracji i jest obecnie Dyrektorem Działu Prasowego. Mężczyzna opowiada za relacje z czwartą władzą i sposobem oraz zakresem przekazywanych jej informacji. Jednocześnie wraz ze swoją żoną Minako przeżywa osobisty dramat - ich córka Ayumi uciekła z domu przed trzema miesiącami i nie daje znaku życia. Dziewczyna była w głębokiej depresji, nienawidziła swojego wyglądu, odziedziczonego po ojcu, a nie po legendarnie pięknej matce. Te wątki będą się subtelnie przenikać na przestrzeni całej książki.

Współpraca policji i prasy

Sensacyjna fabuła ustępuje jednak miejsca tematom społeczno-obyczajowym. Współpraca prasy i policji wygląda zupełnie inaczej niż w Polsce, a tarcia na tej linii są dla nas czymś zupełnie niezrozumiałym i obcym. Prasa patrzy funkcjnariuszom prawa na ręce i rozlicza ich z postępów w prowadzonych śledztwach. Jednocześnie dziennikarze muszą uważać, by nie stanowić zagrożenia dla ofiar przestępstw i nie narazić ich na dodatkowe niebezpieczeństwo przez ujawnienie zbyt wielu danych. Jest to bliska współpraca, chociaż obie strony stosują różnego rodzaju ciosy i uniki. Dodatkowo relacje te pokazane są w specyfice kultury japońskiej, z dużą rolą szacunku, hierarchii i wzajemnych teatralnych gestów. Chociaż wielu czytelnikom wydawało się to nudne, dla mnie ten temat był arcyciekawy.  

Wartościowa pozycja

Żałuję, że nie wydano więcej książek Hideo Yohohamy w języku polskim. W końcu nie wszystkie kryminały muszą być od sztampy i na jedno kopyto. Sześć Cztery przyniosło i frapującą zagadkę kryminalną, i sporą wartość poznawczą innej kultury i zasad jej działania, ale również ciekawego, zmieniającego się bohatera. Mikami przechodzi wewnętrzną przemianę, dorasta do swojej administracyjnej roli, która wydawać się mogła łatwiejsza niż praca śledczych. Dostrzega też nadciągające problemy i chce im z pełną odpowiedzialnością stawić czoła. Może taki dyrektor Działu Prasowego to marzenie dziennikarza śledczego? Warto samemu się przekonać.

Moja ocena: 8/10.

Hideo Yokohama, Sześć Cztery
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018
Tłumaczenie z języka angielskiego: Łukasz Małecki
Liczba stron: 752
ISBN: 978-83-08-06517-4

******************************************************************************

Crime Fiction from the Japanese Culture

A massive crime novel was my plan for another long November weekend, and I’ve made it! Although the book is almost 750 pages long, it basically reads itself. Although by our European, and especially Scandinavian, standards the action is incredibly drawn-out, and one of the most important topics remains unresolved, Six Four by Hideo Yokohama is an interesting introduction to Japanese crime fiction and customs. It is worth getting to know it.

Investigative Journalist at the Pen

Hideo Yokohama is a Japanese novelist and journalist born in 1957. The novel Six Four won the Best Japanese Crime Fiction of the Year award for 2013 and repeated the success of the untranslated novel Half a Confession (Han’ochi) from 2003. Yokohama’s novels have been adapted into films many times in Japan. In Poland, so far (November 2024), only one of the author's works has been published - in 2018 Wydawnictwo Literackie released Sześć Cztery, translated from English by Łukasz Małecki. The book has received mixed reviews, with some readers accusing it of excessive focus on the part devoted to the cooperation between the press and the police, which distracts the reader from the ongoing investigation. However, it seems to me that we have a completely different understanding of the subject and cultural approach. The complicated relations between the press and the police are shown in a similar light in the excellent series Tokio Vice, available on the Max platform (formerly HBO).

Two intertwining plots

Yokohama's crime novel has two interesting plots. The first is the titular unfinished investigation into the kidnapping and murder of seven-year-old Shoko Amamiya. The criminal abducted the child, blackmailed the parents and extorted twenty million yen from them, and a few days after the ransom was handed over, the girl's body was found. In 1989, technology was not yet as reliable as it is today, and the police themselves made several mistakes that they later swept under the carpet. The murderer was never caught, and the investigation is only a year away from the statute of limitations. At the same time, there is a fight for positions in the police between assignments from the capital and the promotion of talented investigators from the local service. Comissioner Yoshinobu Mikami has been transferred from the investigation department to the administration and is currently the Director of the Press Relations Department. The man is responsible for relations with the fourth estate and the method and scope of information passed on to it. At the same time, together with his wife Minako, he is going through a personal drama - their daughter Ayumi ran away from home three months ago and has not given any sign of life. The girl was deeply depressed, hated her appearance, inherited from her father, not from her legendary beautiful mother. These threads will subtly intertwine throughout the book.

Cooperation between the police and the press

However, the sensational plot gives way to social and moral themes. The cooperation between the press and the police looks completely different than in Poland, and the friction on this line is something completely incomprehensible and alien to us. The press watches the officers of the law and holds them accountable for the progress of the investigations conducted. At the same time, journalists must be careful not to pose a threat to the victims of crimes and not expose them to additional danger by revealing too much information. This is a close cooperation, although both sides use various types of blows and evasions. Additionally, these relations are shown in the specifics of Japanese culture, with a large role of respect, hierarchy and mutual theatrical gestures. Although many readers found it boring, for me this topic was extremely interesting.

A valuable reading

I regret that more books by Hideo Yohohama have not been published in Polish. After all, not all crime stories have to be cliché and one-two punch. Six Four brought both an intriguing crime mystery and considerable cognitive value about another culture and the principles of its operation, but also an interesting, changing protagonist. Mikami undergoes an internal transformation, growing into his administrative role, which may have seemed easier than the work of investigators. He also notices the impending problems and wants to face them with full responsibility. Maybe such a director of the Press Department is an investigative journalist's dream? It's worth seeing for yourself.

My rating: 8/10.

Author: Hideo Yokohama
Title: 64 (Six Four)
Publishing House: Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018
Translation from English: Łukasz Małecki
Number of pages: 752
ISBN: 978-83-08-06517-4

Jérôme Loubry, Schronienia (Les Refuges)

Psychologiczne mechanizmy sprawdzają się w thrillerze

Powieść francuskiego debiutanta Jerome’a Loubry’ego Schronienia to jeden z lepszych thrillerów, które czytałam. Podszyty sporą dawką psychologicznej wiedzy zapewnił mi wiele rozrywki i zgodnie z zapowiedziami – nie mogłam oderwać się od lektury. 350-stronicowa pozycja została połknięta w dwa dni w trakcie roboczego tygodnia!

Warstwy powieści

Książka została wydana w Polsce w 2022, trzy lata po publikacji we Francji, nakładem wydawnictwa Stara szkoła. Do tej pory czytałam tylko jedną powieść przez nich wydaną i miałam do niej spore zastrzeżenia, więc podchodziłam do tej powieści ze sporym dystansem. Czekało mnie jednak spore pozytywne zaskoczenie. Historia zaczyna się niczym klasyczny kryminał – w 1949 roku Valerie, podczas spaceru z psem, odkrywa na plaży ciała dzieci. W 1986 roku młoda dziennikarka Sandrine zaczyna pracę na prowincji, a niedługo później dostaje informację o śmierci jej babki i jedzie na wybrzeże zapoznać się z jej testamentem. Tak przynajmniej przedstawia się pierwsza część książki zatytułowana Pierwszy znak nawigacyjny – Wyspa. Druga część zmienia zasadniczo perspektywę i rozumienie powieści wraz z Drugim znakiem nawigacyjnym – Królem olch. Wreszcie trzeci znak niemal doprowadza do wyjaśnienia zagadki. Czytelnika czeka więc sporo niespodzianek i warstw tej samej historii. Szczęśliwie Loubry, z poszanowaniem inteligencji czytelnika, doprowadza historię do końca i z perspektywy wygląda ona tak samo dobrze jak na początku.

Element poznawczy

W powieści autor przedstawia ciekawy mechanizm psychologiczny – uwaga spojler! – polegający na budowaniu sobie alternatywnej rzeczywistości, w której straumatyzowany umysł mógłby się schronić. Doświadczony psychiatra, rozgryzając historię ofiary, szuka właśnie znaków nawigacyjnych, które mogłyby mu pomóc dojść do tego, co się naprawdę stało. Wypatruje elementów niepasujących do opowiadanej wersji wydarzeń, wystających z danej narracji, zakotwiczonych w alternatywnej rzeczywistości. Pewien aspekt poznawczy zatem jest.

Sprawnie napisana rozrywka

Podobała mi się powieść Loubry’ego – jej zagadkowa wielowarstwowość, przedstawienie wydarzeń w odwróconym, krzywym zwierciadle. Miała wiele momentów jak z horroru, kiedy ciarki chodziły mi po plecach, bardzo filmowo pokazanych. Miała również sporo odniesień do literatury, a szczególną uwagę poświęcono wierszowi „Król Olch” Johanna Wolfganga Goethego. Nie mogę zbyt wiele napisać o bohaterach, by nie ujawnić zbyt wiele fabuły, ale mamy policjanta prowadzącego śledztwo, inspektora Boucharda, dotkniętego zresztą osobistą tragedią (jego córka zaginęła wiele lat wcześniej), oraz ofiarę przemocy seksualnej, której przeszłość pozostaje zagadką. Samo wydanie nie porywa – jest w nim kilka literówek, a design okładki nie odnosi się do treści książki. Stara szkoła do ulubionych wydawców nie dołączy. Niemniej jednak warto sięgnąć po powieść Loubry’ego i zanurzyć się w warstwowym świecie znikających dzieci, porwań i znaków nawigacyjnych – naprawdę trzyma w napięciu. To po prostu sprawnie napisana rozrywka.

Moja ocena: 7/10.

Jérôme Loubry, Schronienia
Wydawnictwo Stara szkoła, Wołów 2022
Tłumaczenie: Natalia Zmaczyńska
Liczba stron: 360
ISBN: 978-83-66013-83-4

********************************************************************************

Psychologicl mechanisms running a thriller

The novel by French debutant Jérôme Loubry, The Refuge, is one of the best thrillers I've read (not that I have read many). With a generous dose of psychological knowledge, it provided me with a lot of entertainment and, as promised in numerous reviews, I couldn't tear myself away from it. The 350-page book was devoured in two days during a working week!

Book with layers

The book was published in Poland in 2022, three years after its publication in France, by Stara Szkoła Publishing House. So far, I've only read one novel published by this publisher and I had serious reservations about it, so I approached this novel with considerable reserve. However, I was in for a big positive surprise. The story begins like a classic crime story - in 1949, Valerie, while walking her dog, discovers the bodies of children on the beach. Years later, in 1986, a young journalist, Sandrine, starts working in the province, and shortly afterwards receives information about her grandmother's death and goes to the coast to read her will. At least that is how the first part of the book, entitled The First Navigation Mark – The Island, presents itself. The second part fundamentally changes the perspective and understanding of the novel with The Second Navigation Mark – The Alder King. Finally, the third mark almost leads to the explanation of the mystery. The reader is therefore in for a lot of surprises and layers of the same story. Fortunately, Loubry, respecting the reader's intelligence, brings the story to an end and from a perspective it looks just as good as it did at the beginning.

Cognitive element

In the novel, the author presents an interesting psychological mechanism – spoiler alert! – consisting in building an alternative reality in which the traumatized mind could take refuge. An experienced psychiatrist, figuring out the victim's story, is looking for navigation marks that could help him figure out what really happened. He looks for elements that do not fit the told version of events, sticking out of a given narrative, anchored in an alternative reality. So there is a certain cognitive aspect.

Well written entertainment

I liked Loubry's novel – its mysterious multi-layered nature, the presentation of events in an inverted, distorting mirror. It had many moments like from a horror movie, when I got chills down my spine, presented in a very cinematic way. It also had a lot of references to literature, and special attention was paid to the poem "The Alder King" by Johann Wolfgang Goethe. I can't write too much about the characters so as not to reveal too much of the plot, but we have a policeman conducting an investigation, Inspector Bouchard, who is also affected by a personal tragedy (his daughter disappeared many years earlier), and a victim of sexual violence whose past remains a mystery. The edition itself is not impressive – it has a few typos, and the cover design does not refer to the content of the book. Old School will not join the favorite publishers. Nevertheless, it is worth reaching for Loubry's novel and immersing yourself in the layered world of disappearing children, kidnappings and navigation signs - it really keeps you in suspense. It is simply skillfully written entertainment.

My rating: 7/10.

Author: Jérôme Loubry
Title: The Refuge
Publishing House: Wydawnictwo Stara szkola, Wołów 2022
Translation: Natalia Zmaczyńska
Number of pages: 360
ISBN: 978-83-66013-83-4