Mario Puzo, Ojciec chrzestny (The Godfather)

Nawet dobrze znany klasyk potrafi zaskoczyć

Zachęcona lekturą Sycylijczyka, sięgnęłam po klasykę gatunku, a więc Ojca chrzestnego, a przy okazji przyjrzałam się twórczości amerykańskiego pisarza Mario Puzo. W sumie powstało 5 książek o rodzinie Corleone, ale tylko wymienione dwie są napisane przez Puzo. Kolejne dwie części opublikował Mark Winegardner, a ostatnią – Rodzina Corleone – Ed Falco. Znając niemal na pamięć filmową adaptację książki w reżyserii Francisa Forda Coppoli było mi naprawdę trudno wciągnąć się jak przy Sycylijczyku, ale sądzę, że lepiej zrozumiałam filmową trylogię.

Mężczyźni w Rodzinie

Przede wszystkim, od powieści naprawdę ciężko się oderwać – prawie 500 stron w niecały weekend mówi samo za siebie. Nie będę tracić czasu na opisywanie doskonale wszystkim znanej fabuły, skonstruowanej zresztą z wielką maestrią. Puzo ma wielki dar do przedstawiania silnych postaci męskich, a jest ich w Ojcu chrzestnym cała plejada. Począwszy od Vita Andoliniego, późniejszego Ojca chrzestnego, osoby charyzmatycznej, silnej, obdarzonej inteligencją i wyczuciem, z ogromnym doświadczeniem i znajomością swojego środowiska. Towarzyszą mu trzej synowie – Santino, „Sonny”, najstarszy, o naturze gwałtownej i porywczej, dobrze sprawdzający się w sytuacjach podbramkowych. Średnim synem jest Fredo, spokojny, wycofany, zapatrzony w ojca, pozbawiony jego siły ducha i charyzmy. Fredo załamuje się po zamachu na ukochanego rodzica, którego był świadkiem, po przeprowadzce do Las Vegas staje się bawidamkiem, którym inni pomiatają. Najmłodszy syn Michael lubi wędrować swoimi ścieżkami. Wbrew zakazowi ojca zaciąga się do wojska podczas drugiej wojny światowej i zostaje bohaterem wojennym, wiąże się z Amerykanką Key Adams i unika wikłania się w sprawy Rodziny. Jednak przypadkowa sytuacja pod szpitalem, kiedy odkrywa, że ojciec nie ma obstawy i trzeba mu ocalić życie, wyzwala przemianę. Wkrótce w imię Rodziny Michael zostaje pozbawionym skrupułów mordercą. Dojrzewanie Michaela do jego przeznaczenia jest oddane w fascynujący sposób, zamierałam wraz z jego najbliższymi widząc, jak upodabnia się do swojego dalekowzrocznego i przebiegłego rodziciela. Przez to powieść ma w sobie sporo z Bildungsroman, najmłodszy syn dorasta do swojej roli w rodzinie, zaczyna w pełni pojmować swoją rolę i oczekiwania familii.

Kobiety w Rodzinie

Jednocześnie zwraca uwagę stosunkowo słabo naszkicowane przedstawienie postaci kobiecych. Zwłaszcza żona donna Corleone, Carmela, pozostaje w cieniu. Zaciekawia postać Kay Adams, która z wyzwolonej i wykształconej młodej dziewczyny zamienia się w posłuszną żonę, a nawet zmienia dla męża wiarę. Kobiety są uważnymi obserwatorkami życia swoich mężczyzn, do tego stopnia, że wiedzą również, kiedy mają nie patrzeć czy też nie słuchać. Ich zadaniem jest tworzenie bezpiecznego i ciepłego domu. Drugi typ kobiet to panienki, sypiające z gangsterami dla kariery, zdobyci pozycji, albo przyjemności. O nich nie wiemy nic, są jak przedmioty, które po użyciu znikają ze sceny.

Trzymający w napięciu hit

Przemiana młodego idealisty Michaela w godnego następcę swojego ojca, w lidera sprawnej mafijnej organizacji, chłodno i bez emocji zarządzającego Rodziną, jest jednym z najlepszych tego typu obrazów w literaturze. Nic dziwnego, że w pierwszych dwóch latach od publikacji w 1969 roku sprzedała się w 9 milionach egzemplarzy, została przetłumaczona na kilkadziesiąt języków, i rozeszła się w 120 milionach egzemplarzy. Zdecydowanie warto po nią sięgnąć, nawet znając dobrze film, choć niełatwo wyzwolić się spod jego uroku i spojrzeć na książkę świeżym okiem.

Moja ocena: 8/10.

Mario Puzo, Ojciec chrzestny
Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2022
Tłumaczenie: Bronisław Zieliński
Liczba stron: 480
ISBN: 978-83-8125-588-2

***************************************************************************

Even a well-known classic can surprise

Encouraged by reading of The Sicilian, I reached for the classics of the genre, namely The Godfather, and at the same time I looked at the works of the American writer Mario Puzo. There is a total of 5 books about the Corleone family, but only the two mentioned above are written by Puzo. The next two parts were published by Mark Winegardner, and the last one - The Corleones - by Ed Falco. Knowing almost by heart the film adaptation of the book directed by Francis Ford Coppola, it was really difficult for me to get sucked in as with The Sicilian, but I think I understood the film trilogy better.

Men in the Family

First of all, the novel is really hard to tear yourself away from - almost 500 pages in less than a weekend speaks for itself. I will not waste my time describing the well-known plot, constructed with great mastery. Puzo has a great gift for portraying strong male characters, and there are a whole bunch of them in The Godfather. Starting with Vito Andolini, later the Godfather, a charismatic, strong man, endowed with intelligence and intuition, with extensive experience and knowledge of his environment. He is accompanied by his three sons - Santino, "Sonny", the eldest, with a violent and impetuous nature, well suited to tense situations. The middle son is Fredo, calm, withdrawn, looking up to his father, but deprived of his spiritual strength and charisma. Fredo breaks down after the attempted assassination of his beloved parent, which he witnessed, and after moving to Las Vegas he becomes a playboy that others push around. The youngest son Michael likes to wander on his own paths. Contrary to his father's ban, he enlists in the army during World War II and becomes a war hero, becomes involved in a romantic relationship with an American, Key Adams, and avoids getting mingled in the affairs of the Family. However, an accidental situation outside the hospital, when he discovers that his father has no bodyguards and can be assasinated, triggers a transformation. Soon, in the name of the Family, Michael becomes an unscrupulous murderer. Michael's maturation to his destiny is captured in a fascinating way, and I was stunned along with his family as I watched him resemble his farsighted and cunning parent. As a result, the novel has a lot of Bildungsroman in it, the youngest son grows up to his role in the family, begins to fully understand his position and the expectations of the family.

Women in the Family

At the same time, the relatively poorly sketched depiction of female figures draws attention. In particular Don Corleone's wife, Carmela, remains in the shadows. The character of Kay Adams is interesting, as she transforms from a liberated and educated young girl into an obedient wife and even changes her faith for her husband. Women are careful observers of their men's lives, so much so that they also know when not to look or not to listen. Their task is to create a safe and warm home. The second type of women are chicks who sleep with gangsters for career, position or pleasure. We know nothing about them, they are like objects that disappear from the scene after use.

A suspenseful hit

The transformation of the young idealist Michael into a worthy successor of his father, a leader of an efficient mafia organization, managing the Family coldly and without emotions, is one of the best images of this type in literature. Not surprisingly, in its first two years of publication in 1969, it sold 9 million copies, and after it was translated into dozens of languages the number increased to 120 million copies. It is worth reaching for, even if you know the movie well, although it is not easy to free yourself from Coppola’s depiction and look at the book with fresh eyes.

 

My rating: 8/10.

 

Author: Mario Puzo
Title: The Godfather
Publishing House: Albatros, Warsaw 2022
Translation: Bronislaw Zielinski
Number of pages: 480
ISBN: 978-83-8125-588-2