John Banville, Prawo do światła (Ancient light)

Banville jest wyjątkowo płodnym pisarzem, do tej pory opublikował 20 książek. Prawo do światła jest trzecim tomem z trylogii The Alexander and Cass Cleave Trilogy, publikowanej w latach 2002-2012. Oczywiście dowiedziałam się o tym dopiero po przeczytaniu książki. Poprzednie dwa tytuły nie są przetłumaczone na język polski.

Diabeł nie tkwi w fabule

Bohaterem powieści jest aktor Alexander Cleave, dobiegający już 70-tki. Ku jego zaskoczeniu zostaje zaproszony do kolejnego przedsięwzięcia, tym razem na wielkim ekranie, z którego korzysta. Towarzyszy mu młoda gwiazda kina, Dawn Devonport. Jednocześnie mężczyzna wspomina swoje lata młodzieńcze, kiedy zakochał się i przeżył romans z 20 lat od siebie starszą matką kolegi, Celią Gray. 35-letnia wówczas kobieta jest opisana w prozie Banville’a niesamowicie zmysłowo, a doznania młodego bohatera działają na wszystkie zmysły. Alexander uprawiał seks z Celią w zrujnowanej chacie w lesie, pełnej zbutwiałych liści, na skrzypiącej podłodze, w chłodnym potoku nieopodal, w jej starym samochodzie, w schowku na pranie.

Kiedy nie oddaje się zmysłowym wspomnieniom, Alexander jest wieloletnim mężem Lydii Mercer i pogrążonym w żałobie ojcem Catherine, zwanej pieszczotliwie Cass, która popełniła samobójstwo rzucając się ze skały we Włoszech. Co gorsza, dziewczyna była wtedy w ciąży. Małżeństwo najgorsze chwile ma już za sobą, ale dalej nie może pogodzić się ze śmiercią swojego jedynego dziecka i oboje stąpają po kruchym lodzie. Kiedy Dawn podejmuje nieudaną próbę samobójczą, Alexander zabiera ją ze sobą do Włoch, by choć przez chwilę móc z nią podróżować jak ze swoją córką, i zbliżyć się do zagadki śmierci swojego jedynego dziecka.

Zmysłowa proza

Siła powieści nie tkwi w fabule, lecz w mistrzostwie języka. Czytając powieść podczas upalnych letnich wakacji słyszałam wszystkie dźwięki, czułam opisywane przez Banville’a zapachy, dawałam się uwodzić – za Alexandrem – zmysłowemu obrazowi starszej kochanki. Z drugiej strony, pisarz zwraca uwagę na ulotność pamięci, przetworzenie swoich wspomnień przez czas i nagromadzone doświadczenie. Książka zawiera zresztą swoistą klamrę kompozycyjną – z początku bohater zastanawia się, co się stało z jego kochanką z lat młodzieńczych, na końcu książki dowiaduje się, że zmarła zaledwie rok po ich romansie, a oddając się swojemu młodemu i niedoświadczonemu kochankowi wiedziała już, że jest chora. Dorosły już mężczyzna może się więc zastanawiać, czy postanowił zlekceważyć pojawiające się objawy, czy też ich jeszcze nie było, czy jego pamięć postanowiła ich nie zauważać? Taka pogoń za przeszłością, przesączona przez niezwykle poetycki, zmysłowy język, tworzy pociągającą i silną mieszankę. Mnie pchnęła do lektury kolejnych książek Banville’a.

 

Moja ocena: 7/10.

 

John Banville, Prawo do światła

Wydawnictwo Świat Książki

Warszawa 2015

Tłumaczenie: Jacek Żuławnik

Liczba stron: 302

ISBN: 978-83-7943-544-9

 

John Banville, Ancient Light

Banville is an exceptionally prolific writer, having published 20 books to date. Ancient Light is the third volume in The Alexander and Cass Cleave Trilogy, published between 2002 and 2012. Of course, I only found out about this after reading the book. The previous two titles are not translated into Polish.

The beauty is not in the plot

The hero of the novel is the actor Alexander Cleave, who is already in his seventies. To his surprise, he is invited to the next venture, this time on the big screen. He is accompanied by a young movie star, Dawn Devonport. At the same time, the man remembers his adolescence when he fell in love and had an affair with his friend's 20 years older mother, Celia Gray. The then 35-year-old woman is described in Banville's prose incredibly sensually, and the experiences of the young protagonist affect all the senses. Alexander had sex with Celia in a dilapidated hut in the woods, full of decaying leaves, on a squeaky floor, in a chilly river nearby, in her old car, in the laundry closet.

When he doesn't indulge in sensual memories, Alexander is the long-time husband of Lydia Mercer and the bereaved father of Catherine, affectionately known as Cass, who committed suicide by throwing herself off a rock in Italy. Worse, the girl was pregnant at the time. The worst moments are behind the married couple, but they still cannot come to terms with the death of their only child and they both tread on thin ice. When Dawn makes an unsuccessful suicide attempt, Alexander takes her with him to Italy so that he can travel with her for a while as with his daughter and get closer to the mystery of the death of his only child.

Highly sensual prose

The strength of the novel lies not in the plot, but in the mastery of language. While reading the novel during a hot summer vacation, I heard all the sounds, I felt the smells described by Banville, I was seduced - following Alexander - by the sensual image of an elderly mistress. On the other hand, the writer pays attention to the elusiveness of memory, the processing of his memories through time and accumulated experience. The book contains a peculiar composition bracket - at first the protagonist wonders what happened to the lover from his adolescent years, at the end of the book he learns that she died just a year after their romance, and by giving herself to her young and inexperienced boy, she already knew that she was sick. So an adult man may wonder if he decided to ignore the emerging symptoms, if they were not there yet, or if his memory decided not to notice them? Such a pursuit of the past, permeated with an extremely poetic, sensual language, creates an alluring and powerful mixture. It pushed me to read more of Banville books.

 

My rating: 7/10.

 

John Banville, Ancient Light

Publishing House: Świat Książki

Warsaw 2015

Translated by: Jacek Żuławnik

Number of pages: 302

ISBN: 978-83-7943-544-9