To był pracowity czytelniczy tydzień. Pomalutku nadganiam recenzencki ogon, który powstał nie wiadomo kiedy... Jest trochę książek, które zaczęłam, ale nie skończyłam, ale było też trochę cegieł, które spowalniają czytanie. Zapragnęłam więc sięgnąć po coś lżejszego, ale czy mi się udało?
Girl power, czyli niszcząca moc kobiecości
Carrie to - wbrew powszechnej opinii - nie pierwsza powieść Stephena Kinga, którą pisarz napisał, ale pierwsza opublikowana. Książka sprzedała się bardzo dobrze i była przepustką do literackiej kariery i szansą na porzucenie dotychczasowych zastępczych zajęć, a czytelnikom zasugerowała potencjał, który King ma jako pisarz.
Granice wytrzymałości i podwójnie krwawa jatka
Ten niedługi horror opowiada historię Carrie White, 16-latki uczęszczającej do college'u. Carrie jest inna niż jej koleżanki - wychowywana bez ojca, który zmarł, a tylko przez fanatyczną religijne matkę, dziewczyna nie ma łatwego dzieciństwa. Szybko odkrywa swoje paranaturalne moce - siłą swojego umysłu potrafi przenosić przedmioty, zamykać i otwierać drzwi czy okna, spuszczać deszcz kamieni w wybrane miejsca. Świadomie zaczyna jednak korzystać z nich po pierwszej miesiączce, która zresztą jest bardzo traumatycznym wydarzeniem w jej życiu. Dziewczyna dostaje okres podczas kąpieli po zajęciach sportowych w szkole, a ponieważ matka nic jej nie powiedziała, kompletnie nie wie, co się dzieje. Koleżanki wyśmiewają się z niej i rzucają w nią podpaskami i tamponami, bo również nie przychodzi im do głowy, że 16-latka może nie mieć zielonego pojęcia o menstruacji. Z opresji wyciąga ją nauczycielka Rita Desjardin, która rozgania okrutne nastolatki i opiekuje się Carrie. Prowodyrka agresji, Chris Hargensen, rozpuszczona córeczka tatusia prawnika, zostaje później za to ukarana i nie idzie na bal kończący szkołę. Inna z dziewczyn, Sue Snell, ma z kolei wyrzuty sumienia, że tak okrutnie potraktowała Carrie i postanawia nie iść na bal, jednocześnie zaś prosi swojego chłopaka Tommy'ego Rossa, jednego z najbardziej popularnych nastolatków w szkole, by zaprosi ją na bal. Wykluczona z zabawy Chris uważa, że to przez Carrie, i postanawia się zemścić. Wraz ze swoim chłopakiem, Billym Nolanem, zastawia pułapkę na króla i królową balu, a kiedy zostają nimi Carrie i Tommy, wylewają się na nich wiadra świńskiej krwi. Publiczność wyje ze śmiechu, a Carrie dociera do granicy wytrzymałości. Skrajnie upokorzona, ucieka ze szkoły, siłą swojego umysłu zamyka drzwi szkoły i odkręca system przeciwpożarowy, który zaczyna lać wodę z sufitu. Podpięty sprzęt grający prowadzi do spięcia i pożaru. Większość uczestników balu ginie. Ale to nie koniec. Wracając do domu Carrie uszkadza hydranty i powoduje wycieki paliwa z mijanych stacji benzynowych, powodując trudne do ugaszenia pożary w całym mieście. W efekcie jej działań ponad 400 osób traci życie, w tym jej matka. Gdy Carrie dociera do domu, rodzicielka czeka już na nią z nożem, który wbija jej w ramię. Córka sprawia jednak, że serce matki przestaje bić. Dziewczynie udaje się jeszcze dopaść sprawców jej upokorzenia - Chris i Billy'ego - i zabić ich, zanim sama umrze. Krwawa jatka.
Horror epistolarny?
Narracja w Carrie jest fantastycznie pocięta. Składa się na nią pierwszoosobowa narracja głównej bohaterki oraz jej znajomych z klasy czy osób z miasteczka, jak również wycinki z prasy, fragmenty zeznań świadków z sądu, opinie biegłych i lekarzy czy nawet akt zgonu. Wielość zacytowanych (i stworzonych) źródeł zaskakuje, zwłaszcza przy tak niedużej objętości książki.
Zaskakuje również dokładne pokazanie psychiki bohaterów - zarówno Carrie i jej matki, jak też postaci drugoplanowych - skruszonej koleżanki Sue Snell, rozpuszczonej córki bogatego prawnika Chris Hargensen i jej kochanka Billy'ego Nolana. Wgląd w ich motywacje i przemiany jest naprawdę głęboki. King nie traci słów niepotrzebnie.
Potrafi za to fantastycznie budować napięcie. Poprzez wycinki prasowe sugeruje, że stanie się coś strasznego, wypuszcza czytelnika troszkę do przodu, podkręcając cały czas ciekawość, ale nie zdradzając całości fabuły. Dlatego też ciężko się od książki oderwać.
Warto też podkreślić starania o wiarygodność książki - pseudonaukowe rozważania o nieznanym genie TK, relacje lekarzy - to wszystko sprawia, że książka na poziomie fabularnym jest bardzo wiarygodna. Nawet przy odrzuceniu paranormalnych zdolności Carrie, zostajemy z historią dziewczyny, która znosi swoje upokorzenia i szkolne prześladowania do pewnego momentu, a potem pęka. Mamy więc granicę ludzkiej wytrzymałości, za którą kryje się destrukcja.
Książka o silnych kobietach
Bohaterkami są głównie kobiety, a każda z nich jest nadzwyczaj silną osobowością. Tytułowa bohaterka znosi na co dzień wiele upokorzeń i prześladowań, a mimo to jest spokojną, pracowitą, rozwijającą swoje pasje dziewczyną. Uczy się szyć i zaczyna na tym zarabiać, ma niezbędną odrobinę niezależności finansowej od matki. Matka - Margaret White - jest fanatyczką religijną i dewotką, przerażoną przez własną seksualność i cielesność. Próbuje zabić swoje dziecko dwukrotnie we wczesnym dzieciństwie, a potem wraz z uzyskaniem dojrzałości, by ochronić ją przed utratą dziewictwa i grzechem. Koleżanka ze szkoły Sue Snell przechodzi przemianę, rozumie swój błąd podczas sytuacji pod prysznicem i stara się go odkupić. Bierze odpowiedzialność za swoje czyny i to ratuje jej życie. Chris - jednoznacznie czarny charakter książki - także ma bardzo silną osobowość. Steruje swoim chłopakiem, ojcem, stara się rządzić w szkole. Jest konsekwentna w brnięciu coraz głębiej w swoje błędy, chociaż to może nie jest przykład siły charakteru. Mężczyźni są w tej książce na trzecim planie, są częściowo wykonawcami woli kobiet.
Symbolika krwi
Krew w książce pojawia się dwukrotnie - najpierw przy menstruacji, która wyzwala w Carrie pełną moc jej paranormalnych możliwości. W tym przypadku krew postrzegana jest podwójnie - jako powód do wstydu (dla koleżanek dziewczyny) i jako dowód grzechu pierworodnego (dla matki Carrie). Jednak dla samej nastolatki ma siłę wyzwalającą - Carrie zyskuje pełnie władzy nad swoją mocą, ale również otwiera się na społeczeństwo i zaczyna nawiązywać pierwsze towarzyskie relacje. Podejmuje również decyzje niezgodne z wolą matki i powoli zaczyna wyzwalać się spod jej wpływu. To krwawienie przywraca ją społeczeństwu i jej samej, wyzwala ją.
Za drugim razem - kiedy na królową balu zostaje wylane wiadro świńskiej krwi - niesie ze sobą upokorzenie i skalanie, brud. Świnia jest w wielu religiach postrzegana jako zwierzę nieczyste, co dodatkowo zwiększa ohydę wydarzenia. Z pewnością można tu również odnaleźć element ofiarny w publicznym rozlewaniu krwi - Carrie staje się ofiarą społeczeństwa, a jej inność zostaje na zawsze już podkreślona.
Implikacje związane zarówno z krwią menstruacyjną, jak i z krwią nieczystego w wielu religiach zwierzęcia, świni, są tematem na co najmniej doktorat.
Podsumowując - książka trzyma w napięciu, jest bardzo dobrze sformułowana i zaplanowana. Bohaterowie są wielowymiarowi i wiarygodni. Zabrakło mi jednak tego, co w późniejszej prozie Kinga robi z niego mistrza grozy - zdań szpileczek. Zdań, po których przeczytaniu których zaczynają chodzić człowiekowi po plecach zimne ciarki. W kolejnych książkach Kinga są już one obecne, tutaj - mamy dopiero sygnały wielkiego potencjału.
Moja ocena: 6.3/10.
Stephen King, Carrie
Wydawnictwo Prima
Warszawa 1996
Tłumaczyła: Danuta Górska
ISBN: 83-7152-025-5
____________________________________________________________________
It was a busy reading week. The backlog of reviews has grown significantly and quietly... There are some books that I've started, but I did not finish, but there were also some bricks that slow me down. So I wanted to reach for something lighter, but did I succeed?
Girl power or the destructive power of femininity
Carrie is - contrary to popular opinion - not the first novel by Stephen King, which the writer wrote, but the first one published. The book sold very well and was a pass to a literary career and a chance to abandon the previous activities, and a suggestion to the readers on the future potential of King as a writer.
Limits of stamina and double bloody slaughter
This short horror novel tells the story of Carrie White, a 16-year-old college student. Carrie is different than her friends - raised without a father who died, and only by a fanatically religious mother, the girl has no easy childhood. She quickly discovers her paranormal powers - she is able to move objects, close and open doors and windows, and pour rain of stones into selected places. However, she consciously starts using them after the first menstruation, which, moreover, is quite a traumatic event in her life. The girl gets a period during bathing after PE class, and because her mother did not tell her anything, she completely does not know what is going on. Colleagues make fun of her and throw sanitary napkins and tampons in her, because it also does not occur to them that the 16-year-old may not have the slightest idea about menstruation. Her teacher, Rita Desjardin, pulls her out of trouble, teasing cruel teens and taking care of Carrie. The aggressor, Chris Hargensen, a lawyer's spoiled daugther, is later punished for this and is banned from the prom ending school. Another girl, Sue Snell, has pricks of conscience that she had treated Carrie so cruelly and decides not to go to the ball, asking her boyfriend Tommy Ross, one of the most popular teenagers at school, to invite Carrie to the ball. Excluded from the game, Chris thinks it's Carrie's fault, and decides to take revenge. Along with her boyfriend, Billy Nolan, he sets a trap for the king and queen of the prom, and when Carrie and Tommy win the title, buckets of pig's blood pour down on them. The audience laughs and Carrie reaches the limits of her endurance. Extremely humiliated, she escapes from school, closes the school door with the strength of her mind and unscrews the fire protection system that starts pouring water from the ceiling. Hooked playing equipment leads to a short circuit and fire. Most of the ball participants are killed. But this is not the end. Coming back home, Carrie damages the hydrants and causes fuel spills from the gas stations they pass, causing fires that are difficult to extinguish throughout the city. As a result, over 400 people lose their lives, including her mother. When Carrie reaches home, the mother is already waiting for her with a knife that she sticks into her shoulder. The daughter, however, makes the mother's heart stop beating. The girl still manages to catch the perpetrators of her humiliation - Chris and Billy - and kill them before she dies. Bloody shambles.
Epistolary Horror Novel?
The narrative in Carrie is fantastically cut. It consists of a first-person narrative of the main character and her classmates or people from the town, as well as clippings from the press, fragments of witness testimonies from the court, experts' and doctors' opinions and even a death certificate. The multitude of quoted (and created) sources is surprising, especially with such a small volume of the book.
Also surprising is the exact presentation of the characters' psyche - both Carrie and her mother, as well as the supporting characters - contrite friend Sue Snell, the spoiled student Chris Hargensen and her lover Billy Nolan. Insight into their motivations and transformations is really deep. King does not lose words unnecessarily. He can build up a fantastic tension for it. Through newspaper clippings he suggests that something terrible will happen, he lets the reader see a bit ahead, curling curiosity all the time, but not revealing the whole plot. That's why it's hard to break away from the book.
Also the efforts to make the book credible - pseudo-scientific considerations about the unknown gene, doctors' relations - all this makes the book very reliable when it comes to the plot level . Even when we reject Carrie's paranormal abilities, we ale left with the story of a girl who withstands her humiliation and bullying to a certain point, and then snaps. So we have the limit of human endurance, and behind it - merely destruction.
A book about strong women
The main characters are women, and each of them is an extremely strong personality. The title character endures many humiliations and persecutions on a daily basis, yet she is a calm, hard-working girl who develops her passions. He learns to sew and starts to earn her own money, gaining financial independence from her mother. The mother - Margaret White - is a religious fanatic and devotee, terrified by her own sexuality and physicality. She tries to kill her own child twice in the early childhood, and then again with her puberty, to protect her daughter from losing virginity and becoming sinful.
A colleague from college, Sue Snell, undergoes transformation with the understanding of her mistake in the shower situation and tries to repent. She takes responsibility for her actions and this probably saves her life.
Chris - the unambiguously black character of the book - also has a very strong personality. He steers his boyfriend, father, tries to rule at school. She is consistent in getting deeper and deeper into her mistakes, although this may not be an example of strength of character. Men are less important in this book, acting as performers of the will of women.
The symbolism of blood
Blood in the book appears twice - first during the menstruation, which releases the full power of Carrie's paranormal abilities. In this case, the blood is perceived from two angles- as a reason for shame (for girl's colleagues) and as a proof of the original sin (for Carrie's mother). However, for the teenager herself, it has a liberating power - Carrie gains full grasp over her skills, but also opens up to society and begins to make the first social relations. She also makes decisions that are inconsistent with his mother's will and slowly begins to free himself from her influence. This bleeding brings her back to society and brings independence.
The second time - when a bucket of swine blood is poured into the prom queen - it brings humiliation and defilement, dirt. In many religions the pig is seen as an unclean animal, which further increases the abomination of the event. Certainly, you can also find a sacrificial element in public blood spilling - Carrie becomes a victim of society, and her otherness is forever marked. From then on there is no going back.
The implications associated with both menstrual blood and the unclean pig's blood are a vast topic, just signaled here.
To sum up - the book is tense, very well worded and planned. The heroes are multidimensional and credible. However, I lacked what in the later prose of King makes him a master of horror - the pinpoints. Sentences that give you cold shivers on the back. In subsequent King's books they are already present, here - we have only signals of the great potential.
My rating: 6.3 / 10.
Author: Stephen King
Title: Carrie
Publishing House: Prima
Warsaw 1996
Translated by: Danuta Górska
ISBN: 83-7152-025-5
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz