Sarah Waters, Pod osłoną nocy (The Night Watch)

Z tą książką wiąże się zabawna historia. Kupiłam ją zupełnie przypadkiem – ktoś na OLXie sprzedawał pakiet 18 książek i wśród nich był Mefisto Banvile’a. Kupiłam więc cały pakiet tylko dla tej jednej książki, a resztę uznałam za bonus. Sądząc po okładce i mało zachęcającym opisie z tyłu, odłożyłam książkę Waters do oddania. Na szczęście, zanim to zrobiłam, pokazałam zdjęcie wszystkich książek z zestawu mojemu przyjacielowi, specjaliście od literatury angielskiej, a on ze zdziwieniem zauważył, że Sarah Waters to znakomita autorka i zdecydowanie nie powinnam się tej pozycji pozbywać. Miał całkowitą rację!

Ciekawa konstrukcja, niezwykły temat

Akcja powieści zaczyna się  1947 roku, w powojennej Anglii. Trzydziestosiedmioletnia Kay Langrish mieszka w wynajętym pokoju w domu pana Leonarda. Podczas wojny pracowała jako sanitariuszka w karetce i wraz z zespołem jeździła do wezwań z różnych dzielnic bombardowanego Londynu. Jak odkrywa jeden z ostatnich rozdziałów książki, właśnie podczas takiego wezwania poznała Helen Giniver, którą musiała wyciągnąć spod ruin zawalonego budynku, i wkrótce dziewczyny zostały kochankami.

Helen to druga ważna postać powieści. Podczas wojny pracowała w jednym z ministerstw i załatwiała różne formalności. Kay była w niej zakochana po uszy i sprawiała najdroższe prezenty, ale Helen poznała Julię, która pomaga swojemu ojcu, architektowi, ocenić wojenne straty i stan budynków. Helen odeszła zatem od Kay do Julii, wspiera ją w pisarskiej karierze i z niezdrową zazdrością obserwuje fascynację Julii inną kobietą.  

Helen prowadzi nas również do kolejnej kluczowej postaci w powieści, Vivien Pearce. Po wojnie Vivien pracuje z Helen w agencji kojarzącej ze sobą ludzi. W czasie wojny Viv miała okazję spotkać Kay, kochankę Helen, w okolicznościach, o których pewnie wolałaby zapomnieć – w wyniku wadliwie przeprowadzonej aborcji dziewczyna dostaje krwotoku, a w wezwanym ambulansie jest właśnie Kay. Sanitariuszka nie zdradza sekretu cierpiącej dziewczyny, dzięki czemu oszczędza jej nieprzyjemniego policyjnego śledztwa.

Brat Helen, Duncan, to ostatnia ważna postać w powieści. Przed wojną blisko związany z przyjacielem Alecem, nie chce iść do wojska i planuje popełnić samobójstwo. Za unikanie poboru trafia do więzienia, a po wojnie pracuje w fabryce świec. Mieszka z panem Mundym, emerytowanym już strażnikiem więziennym, który miewa swoje wymagania. W fabryce przypadkiem spotyka kolegę w więzienia, z którym odnawia relacje.

Bohaterowie połączeni są ze sobą pajęczą nicią fabuły, dyskretną, nienachalną, jednak nieubłaganie się zacieśniającą. Przyjrzyjmy się zatem fabule.

Ciekawa konstrukcja, niezwykły temat

Co ciekawe, historia przedstawiona w książce rozpoczyna sie w 1947 roku, tuż po wojnie. Bohaterowie liżą powojenne rany, dochodzą do siebie po traumie bombardowań, usiłują nadać życiu w czasie pokoju nowy sens. Stosunkowo najgorzej odnajduje się w nowej rzeczywistości Kay, która pracowała jako sanitariuszka w karetce. Jej doświadczenia z wojennej zawieruchy są najbardziej traumatyczne – widziała naprawdę makabryczne obrazy, często zbierała rozczłonkowane ciała po wybuchu bomby, towarzyszyła ludziom w drodze na drugą stronę. 

Fabularnie to Duncan najdłużej trzyma swój sekret dla siebie – trafił do więzienia przez unikanie służby wojskowej, w tle jest historia z jego przyjacielem Alecem i panem Mundym, ale szczegóły poznajemy w zasadzie na całym końcu, cofając się aż do roku 1941. Tak dzieje się z każdym z bohaterów – poznajem ich po wojnie i cofamy się do lat zawieruchy wojennej.

Dickensowski realizm

Sarah Waters jest znana ze swojego starannego rozeznania tematu i zapoznawania się z setkami materiałów źródłowych (starannie wylistowanych na końcu książki) zanim zabierze się do pisania. Dla mnie temat był frapujący – o bombardowaniach Londynu i przebiegu bitwy powietrznej o Anglię uczyłam się na lekcjach historii, ale zawsze ciekawiej to zobaczyć w literarurze, w życiu bohaterów. Czas wojenny i powojenny oddany jest tu niezwykle realnie, ciekawie, wiarygodnie.

Co ciekawe – odłożyłam tą książkę i poczułam niemal od razu wielką nostalgię. Czuję się wytrącona z mojej rzeczywistości, niespokojna, mam zdecydowany niedosyt prozy Waters. Fabuła zbudowana jest w niewymuszony i swobodny sposób, a losy bohaterów precyzyjnie się ze soba wiążą. Odkrywanie ich to jak wędrówka w labiryncie, gdzie nigdy nie wiadomo, co będzie czekało za zakrętem.

Zdecydowanie sięgnę po kolejne książki Waters!

Moja ocena: 9/10.

Sarah Waters, Pod osłoną nocy

Wydawnictwo Prószyński i Spółka

Warszawa 2006

Tłumaczenie: Magdalena Gawlik-Małkowska

Liczba stron: 368

ISBN: 978-83-7469-453-7

____________________________________________________________________________

Sarah Waters, The Night Watch

There is a funny story associated with this book. I bought it completely by accident - someone on OLX was selling a package of 18 books, including Mephisto by John Banville. So I bought the whole package solely for this one book and treated the rest as a bonus. Judging by the cover and the uninviting description on the back, I put the book aside to hand over. Fortunately, before I did, I showed a picture of all the books in the set to my friend, an English literature specialist, and he convinced me that Sarah Waters is an excellent author, and I definitely shouldn't give this book away. He was absolutely right!

Interesting structure, unusual topic

The story begins in 1947 in the post-war England. Kay Langrish, 37, lives in a rented room in Mr. Leonard's house. During the war, she worked as an ambulance nurse and traveled with the team to summons from various districts of bombarded London. As one of the last chapters of the book reveals, it was during this period that she met Helen Giniver, whom she had to pull from under the ruins of the collapsed building, and soon the girls became lovers.

Helen is the second major character in the novel. During the war, she worked in one of the ministries and took care of various formalities. Kay was completely in love with her, gave her the most expensive gifts, but Helen met Julia, helping her father, an architect, assess the war losses and the condition of the buildings. So Helen has departed from Kay to Julia, supported her in her writing career, and now observes Julia's fascination with another woman with unhealthy jealousy.

Helen also guides us to the next key character in the novel, Vivien Pearce. After the war, Vivien works with Helen in an agency that connects people. During the war, Viv had the opportunity to meet Kay, Helen's lover, in circumstances she probably would have liked to forget - a faulty abortion gives her a haemorrhage and Kay arrives in the ambulance to the rescue. The paramedic does not reveal the secret of the suffering girl, and Vivien doesn’t have to undergo an unpleasant police investigation.

Helen's brother Duncan is the last important character in the novel. Before the war, he is closely related to his friend Alec, does not want to go to the army and plans to commit suicide. He is imprisoned for avoiding conscription and works in a candle factory after the war. He lives with Mr. Mundy, a retired prison warden who has his “needs”. In the factory, he meets a friend from the prison with whom he renews his relationship.

The characters are connected with each other by a spider's thread of the plot, discreet, unobtrusive, but inexorably tightening. So let's take a look at the plot.

Interesting structure, unusual topic

Interestingly, the story presented in the book begins in 1947, right after the war. The heroes lick post-war wounds, recover from the trauma of bombing, try to give life in a time of peace a new meaning. Kay, who worked as a nurse in an ambulance, finds herself relatively worst in the new reality. Her experiences of the turmoil of the war are the most traumatic - she saw truly macabre images, often collected dismembered bodies after a bomb blast, and accompanied people on their way to the other side.

In the terms of the plot it is Duncan who keeps his secret for the longest - he was imprisoned for avoiding the military service, there is also a background story of his friendship with Alec and later on relationship with Mr. Mundy, and we learn the details basically all the way back to 1941. This is what happens with each of the heroes – we get to know them after the war and we go back to the years of the turmoil of war.

Dickensian realism

Sarah Waters is known for her careful research on the subject and reading hundreds of reference materials (carefully listed at the end of the book) before writing. For me, the topic was fascinating - I learned about the bombing of London and the course of the air battle for England in history lessons, but it is always more interesting to see it in the literature, in the lives of the heroes. The war and post-war times are shown here in an extremely real, interesting and reliable way.

Interestingly, I put this book down and felt a great nostalgia almost immediately. I feel thrown out of my reality, restless, definitely hungry for Waters' prose. The plot is built in an unforced and free manner, and the fates of the characters are precisely related to each other. Discovering them is like walking in a maze where you never know what will be waiting around the corner.

I will definitely read more Waters books!

My grade: 9/10.

Author: Sarah Waters

Title: The Night Watch

Publishing House Prószyński i Spółka

Warsaw 2006

Translation: Magdalena Gawlik-Małkowska

Number of pages: 368

ISBN: 978-83-7469-453-7