Ernest Hemingway, Pożegnanie z bronią (Farewell to Arms)

Miłość na froncie I wojny światowej

Wydana w 1929 roku książka amerykańskiego noblisty Ernesta Hemingwaya Pożegnanie z bronią to w dużej mierze autobiograficzne rozliczenie pisarza ze swoją służbą podczas I wojny światowej. Akcja zaczyna się na gwałtownie załamującym się włoskim froncie w 1917 roku. Początkowo oszczędzany na tyłach porucznik Frederick Henry trafia na ciężkie walki, podczas których zostaje poważnie ranny w nogę. Wywieziony z frontu trafia do szpitala w Mediolanie, gdzie ponownie spotyka piękną brytyjską pielęgniarkę Catherine Barkely. Para wdaje się w romans, którego owocem będzie dziecko.

Charakterystyczny styl Hemingwaya

Jakoś nigdy nie byłam szczególnym fanem Hemingwaya. Przeczytałam już dwukrotnie Komu bije dzwon oraz – oczywiście – szkolną lekturę Stary człowiek i morze. Po klasyków sięgam zawsze z wygórowanymi oczekiwaniami, a tymczasem mam wrażenie, że charaktrystyczny, mocno dialogowy i oszczędny styl Noblisty mocno się zestarzał. Daje wrażenie sztuczności, nienaturalności.

Skrótowy styl autora przeszkadzał mi w zasadzie w obu główych wątkach – wątku wojennym i miłosnym. Co najmniej oszczędny opis pisarza nie uruchomił mojej wyobraźni, wojna wydawała mi się męczącym wydarzeniem tła, a nie faktyczną rzezią. Mimo wielu rozmyślań i rozmów Fredericka z kompanami z oddziału, kapelanem wojskowym, dowództwem, mimo kilku obrazów śmierci nie czułam grozy ani przejęcia. Przy relacji z ukochaną Catherine było tylko gorzej. Po pierwsze, przerażają niedzisiejsze standardy kobiet spożywających alkohol podczas ciąży, jak również przedstawienie porodu bez dostępnego współczesnego sprzętu do monitorowania stanu dziecka (to akurat ciekawy wątek kulturowo-społeczny, wybaczcie oczywistość spostrzeżenia). Ambitna i odważna pielęgniarka, działająca na obcym froncie, w relacji przedstawiona jest jak potulna dziewczynka skupiona jedynie na tym, by kosztem własnego zdrowia i komfortu zadowolić swojego mężczyznę. Żeby móc opiekować się ukochanym pracuje po nocach, w ciąży przeprawia się z dezerterem kilkadziesiąt kilometrów łodzią po jeziorze w nocy, by uratować mu życie, stara się być dla niego „dobrą dziewczynką”. Dla mnie ostał się z całej książki już chyba tylko ten aspekt realiów życia na początku XX wieku i położenia kobiet w społeczeństwie, oczekiwań na nie nakładanych, odium nieślubnego dziecka. Natomiast relacja porucznika z pielęgniarką wydawała mi się nieprawdziwa, sztuczna, infantylna.

Nie wszystkie książki starzeją się dobrze

Mimo więc pięknego, starannego wydania Wydawnictwa Marginesy w nowym tłumaczeniu Martyny Tomczak powieść Hemingway’a mnie nie zachwyciła, ani fabuła mnie nie porwała. Czytałam z brwiami unoszącymi się z niedowierzania coraz wyżej, a zakończenie wydało mi się jednocześnie na siłę ckliwe i potwornie obojętne. Może jednak reporteski styl ukrywa męską nieumiejętność mówienia o emocjach, próbę maksymalnie zobiektywizowanego opisu rzeczywistości, który pozbawiony ludzkiej natury nie jest nośnikiem emocji. Cóż, pozostało mi jeszcze parę książek Noblisty, by spróbować przekonać się do jego stylu. Zobaczymy.

Moja ocena: 5/10.

Ernest Hemingway, Pożegnanie z bronią
Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2023
Tłumaczenie: Martyna Tomczak
Liczba stron: 376
ISBN: 978-83-67674-23-2

***********************************************************************************

Love at the front of World War I

The book by the American Nobel Prize winner Ernest Hemingway, A Farewell to Arms, published in 1929, is largely an autobiographical account of the writer's reconciliation with his service during World War I. The action begins on the rapidly collapsing Italian front in 1917. Initially spared from the rear, Lieutenant Frederick Henry ends up in heavy fighting, during which he is seriously wounded in the leg. Taken from the front, he goes to a hospital in Milan, where he meets the beautiful British nurse Catherine Barkely again. The couple enters into an affair that will result in a child.

Characteristic style of Ernest Hemingway

Somehow I've never been a particular fan of Hemingway. I have already read For Whom the Bell Tolls twice and, of course, the school reading The Old Man and the Sea. I always reached for the classics with high expectations, but meanwhile I have the impression that the Nobel Prize winner's characteristic, dialogue-driven and economical style has become very outdated. It gives the impression of artificiality and unnaturalness.

The author's short style actually bothered me in both main plots - the war and love plot. At least the writer's sparse description did not trigger my imagination, the war seemed to me a tiring background event rather than an actual slaughter. Despite Frederick's many thoughts and conversations with his comrades from the unit, the military chaplain, the command, and despite several images of death, I did not feel any fear or concern. The relationship with his beloved Catherine was only worse. First of all, old standards of women drinking alcohol during pregnancy are terrifying, as is the presentation of childbirth without modern equipment to monitor the baby's condition (this is an interesting cultural and social thread, please forgive the obviousness of the observation). An ambitious and brave nurse, operating on a foreign front, is presented in the book as a docile girl focused only on pleasing her man at the expense of her own health and comfort. To be able to take care of her loved one, she works at night, while pregnant she travels several dozen kilometers on a boat across the lake with a deserter at night to save his life, and tries to be a "good girl" for him. For me, what has remained from the entire book is probably this aspect of the realities of life at the beginning of the 20th century and the position of women in society, the expectations imposed on them, and the odium of an illegitimate child. However, the relationship between the lieutenant and the nurse seemed untrue, artificial and infantile to me.

Not all books age well

So, despite the beautiful, accurate edition by Marginesy Publishing House in the new translation by Martyna Tomczak, Hemingway's novel did not impress me, nor did the plot captivate me. I read with my eyebrows raised higher and higher in disbelief, and the ending seemed both forcefully sentimental and terribly indifferent at the same time. However, perhaps the reportage style hides the male inability to talk about emotions, an attempt to describe reality as objectively as possible, which, deprived of human nature, is not a carrier of emotions. Well, I still have a few of the Nobel Prize winner’s books left to try and get used to his style. We’ll see.

My rating: 5/10.

Author: Ernest Hemingway
Title: A Farewell to Arms
Publishing House: Marginesy, Warsaw 2023
Translation: Martyna Tomczak
Number of pages: 376
ISBN: 978-83-67674-23-2