Karl Ove Knåusgard, Zima (Om vinteren)

Zimą o zimie

Ostatnia książka w tym roku, i jakże tematyczna! Udało mi się przeczytać Zimę Knåusgarda pod koniec grudnia i bardzo się cieszę ze zbieżności czasowej. Znalazło się tu kilka opisów obchodzenia świąt, Mikołaja, który przynosi dzieciom prezenty, pakowania podarków dla najbliższych, i bardzo przyjemnie się czytało taką tematykę w okolicach świąt.

Subtelniejsza kontynuacja cyklu

Zima ma dokładnie taką samą budowę jak Jesień, z jedną dyskretną, ale jakże ważną zmianą. Początkowe listy do nienarodzonej córki zamieniają się w listy do nowo narodzonej córki. Książka zawiera dość brutalny opis porodu, jak również odczucia autora zaraz po przyjściu na świat dziewczynki: „ogarnęła mnie nieopisana radość, nieporównywalna z niczym innym” (s. 184). Tutaj również każdemu miesiącowi przypisanych jest 20 esejów o różnej, często wydawałoby się, że przypadkowej tematyce. Zima jest jednak bardziej filozoficzna, mniej efekciarska niż Jesień, chyba też o ton subtelniejsza. Pojawiły się też opisy osób – Christina, Björn, J. – i są to naprawdę niesamowicie trafione, hipnotyzujące opisy osób, które zna pisarz, portrety świadczące o wyczuleniu autora na świat i jego ponadprzeciętnie rozwiniętym zmyśle obserwacji. Czytając Knåusgarda mam wrażenie, że jest on maszyną do przerabiania otaczającej nas rzeczywistości w literaturę.

O innych artystach

Jeszcze jeden element twórczości Norwega bardzo sobie cenię – gdy opisuje twórczość innych artystów. Te fragmenty wyróżnia dla mnie zupełnie inny poziom i wnikliwość analizy, i poszukuję ich w jego książkach niczym rozsypanych pereł. Tutaj autor analizuje twórczość norweskiego malarza Nikolai Astrupa jako całkowicie pozbawioną psychologii, nie wyrażającą żadnych emocji, ale też nie zwracającą się ku krajobrazowi. Aż szkoda, że to nie jego ilustracje zdobią tom, nie trzeba by było uciekać się do Googla, żeby spróbować zrozumieć opis autora. Zima zawiera reprodukcje obrazów Larsa Lerina, przepiękne, subtelne, delikatne akwarele, na które można się patrzyć w nieskończoność. Sądzę, że te reprodukcje pasują swym tonem i kolorystyką do tej książki.

Zima potwierdziła to, czego się spodziewałam – że kolejne tomy będą do siebie podobne i napisane w tym samym reżimie. Liczę na to, że Wiosna i Lato będą również choć odlegle nawiązywały do opisywanych pór roku i poczekam z ich lekturą na odpowiedni czas. Nie powiedziałabym, żeby cykl był wybitny, ale z pewnością jest lekki i ciekawy, a wiele skojarzeń Knausgårda całkowicie zaskakuje, nie niosąc w sobie wtórności czy klisz. Dla mnie na plus!

Moja ocena: 7/10.

Karl Ove Knausgård, Zima
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016
Tłumaczenie: Milena Skoczko
Ilustracje: Lars Lerin
Liczba stron: 276
ISBN: 978-83-08-06237-1

*********************************************************************************

In winter on winter

The last book of the year, and how thematic! I managed to read Winter by Karl Ove Knåusgard at the end of December and I am very happy about the timing. There were several descriptions of Christmas celebrations, Santa bringing gifts to children, packing gifts for loved ones, and it was very nice to read about such topics around Christmas.

A more subtle continuation of the cycle

Winter has exactly the same structure as Autumn, with one discreet but very important change. The initial letters to the unborn daughter turn into letters to the newborn daughter. The book contains a rather brutal description of the labour, as well as the author's feelings immediately after the birth of the girl: "I was overcome with indescribable joy, incomparable to anything else" (p. 184). Here, too, each month is assigned 20 essays on various, often seemingly random topics. Winter, however, is more philosophical, less flashy than Autumn, and probably more subtle. There are also chapters on people - Christina, Björn, J. - and these are really incredibly accurate, hypnotic descriptions of people the writer knows, portraits showing the author's sensitivity to the world and his astounding sense of observation. Reading Knåusgard, I have the impression that he is a machine for transforming the surrounding reality into literature.

About other artists

I really appreciate one more element of the Norwegian writer's work - when he describes the work of other artists. These passages stand out to me as being on a completely different level and insight of analysis, and I search for them in his books like scattered pearls. Here, the author analyzes the work of the Norwegian painter Nikolai Astrup as completely devoid of psychology, expressing no emotions, but also not turning to the landscape. It's a pity that it's not Astrup’s illustrations that adorn the volume, one wouldn't have to resort to Google to try to understand the author's description. Winter contains reproductions of Lars Lerin's paintings, beautiful, subtle, delicate watercolors that you can look at endlessly. I think these reproductions fit the tone of this book.

Winter confirmed what I expected - that the subsequent volumes will be similar and written in the same regime. I hope that Spring and Summer will also, at least remotely, refer to the described seasons and I will wait with reading them for the right time. I would not say that the series is outstanding, but it is certainly light and interesting, and many Knausgård’s associations are completely surprising, not carrying any similarities or clichés. Worth reading for me!

 

My rating: 7/10.

 

Author: Karl Ove Knausgård
Title: Winter
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016
Translation: Milena Skoczko
Illustrations: Lars Lerin
Number of pages: 276
ISBN: 978-83-08-06237-1

Karl Ove Knausgård, Jesień (Om høsten)

Najpiękniejszy pomnik rodzicielstwa

Jesień była pierwszą książką Karla Ovego Knausgårda, którą przeczytałam. W sumie zwlekałam z recenzją licząc na to, że zdołam przeczytać całą tetralogię z porami roku (jak cykl Ali Smith), ale niestety mi się nie udało. Dlatego zasiadam do tej mocno spóźnionej recenzji z późniejszą wiedzą o Mojej walce, ale braku znajomości zakończenia cyklu.

Zaskakująca treść w pięknej formie

Powieść podzielona jest na trzy części – wrzesień, październik i listopad, a każdą z nich rozpoczyna jeden dłuższy list do córki. Po nich następują półtorastronicowe impresje/szkice/eseje na dowolny temat, i w każdej części jest ich równo 20, a te dwie formy literackie rozdzielają obrazy Vanessy Baird. Część z nich to delikatne, subtelne akwarele, część nieco brutalistyczne obrazy olejne, kreślone grubą krechą pędzla. Wielkie brawa należą się Wydawnictwu Literackiemu za piękne wydanie tej książki. Papier jest kremowy, grubszy, obrazy norweskiej artystki kolorowe, a wydanie zachwyca minimalistyczną elegancją.

Chcę Ci pokazać świat

Cykl rozpoczyna się tak samo jak u Smith tomem jesiennym, a otwarcie jest mocne i zaskakujące – to apostrofa do nienarodzonej jeszcze, ale bardzo oczekiwanej, córki. Ojciec stara się opowiedzieć swojemu przyszłemu dziecku jak najwięcej, jakby przygotować je maksymalnie na to, co je tu czeka. W swoich krótkich wprawkach opowiada o rodzinie, domu, o zwykłych, znanych nam zjawiskach, ale przede wszystkim o swojej interpretacji świata. Ten tomik to intymna rozmowa ojca z dzieckiem, pełna bliskości, troski i otwartości. Jednocześnie teksty przypominają pisarskie wprawki, nie ma w nich żadnego porządku, a książkę można czytać w dowolnej kolejności, jakby rządził nią przypadek.

Pomnik dla urody świata

Dzięki znajomości cyklu Moja walka mogę powiedzieć, że Knausgårda nie idzie na żadne kompromisy, pisze, o czym mu się żywnie podoba. Porusza zarówno tematy związane z ciałem – sikanie, wargi sromowe, wymioty, oczy, z kulturą – pojawia się Gombrowicz, Tołstoj czy Flaubert, omawiana jest twórczość Van Gogha, czy wreszcie przedmioty codziennego użytku (kalosze, łóżka, samochody, worki foliowe). Pisarz stawia patchworkowy pomnik urodzie życia, co zresztą przyznaje na samym początku: „Pokazując Ci świat, moja maleńka, przekonuję się, że warto żyć” (s. 15) – pisze w pierwszym liście.

Filozoficzne zacięcie

Przyznam, że żadna z części Mojej walki nie miała w sobie takiej subtelności jak Jesień, takiego wyczulenia na piękno świata, być może również takiego zacięcia filozoficznego. Co prawda część czytelników zwraca uwagę, że przemyślenia Knausgårda są w dużej mierze oczywiste (samotność w cierpieniu, rozważania o rosochatej wierzbie), ale dla mnie zawsze podane były w zaskakującym kontekście albo w sposób, w który sama nigdy bym o czymś nie pomyślała. Na przykład rodzicielstwie pisze autor tak: „Rodzice dają dziecku życie, dziecko daje rodzicom nadzieję. To transakcja” (s. 89). Przyznam, że czytając Jesień, zastanawiałam się od razu, komu mogę ją pożyczyć ze względu na jej subtelne piękno. Może teraz, zimą, sama sięgnę po kolejną część, poobserwować, jak ojciec dalej tłumaczy dziecku świat.

 

Moja ocena: 7/10.  

Karl Ove Knausgård, Jesień
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016
Tłumaczenie: Milena Skoczko
Ilustracje: Vannesa Baird
Liczba stron: 240
ISBN: 978-83-08-06194-7

*********************************************************************

The most beautiful monument to parenthood

Autumn was the first Karl Ove Knausgård book I read. All in all, I delayed the review hoping that I would be able to read the entire tetralogy with the seasons (like the Ali Smith series), but unfortunately I did not succeed. That's why I'm sitting down to this long overdue review with later knowledge of My Struggle but no knowledge of the end of the cycle.

Surprising content in a beautiful form

The novel is divided into three parts - September, October and November, and each of them begins with one longer letter to his daughter. These are followed by page-and-a-half impressions/sketches/essays on any subject, and there are exactly 20 of them in each part, and these two literary forms are separated by Vanessa Baird's paintings. Some of them are delicate, subtle watercolors, some are slightly brutalistic oil paintings, drawn with a thick brush strokes. Great applause to Wydawnictwo Literackie for the beautiful edition of this book. The paper is creamy and thick, the paintings of the Norwegian artist are beautifully reprinted, and the edition impresses with its minimalistic elegance.

I want to show you the world

The cycle begins in the same way as in Smith's autumn volume, and the opening is strong and surprising - it is an apostrophe to the yet unborn, but very much awaited, daughter. The father tries to tell his future child as much as possible, as if to prepare the baby for what awaits it here. In his short essays he talks about family, home, about ordinary phenomena known to us, but above all about his interpretation of the world. This volume is an intimate conversation between father and child, full of tenderness, care and openness. At the same time, the texts resemble writing exercises, there is no order in them, and the book can be read in any order, as if it was ruled by chance.

A monument to the beauty of the world

Thanks to my knowledge of the My Struggle series, I can say that Knausgård does not make any compromises, he writes about what he likes. It touches on topics related to the body - pissing, labia, vomiting, eyes, to culture - Gombrowicz, Tolstoy and Flaubert appear, Van Gogh's work is discussed, and finally to everyday objects (wellingtons, beds, cars, plastic bags). The writer erects a patchwork monument to the beauty of life, which he admits at the very beginning: "By showing you the world, my little one, I am convincing myself that life is worth living" (p. 15) – he writes in his first letter.

Philosophical content

I admit that none of the parts of My Struggle had such subtlety as Autumn, such sensitivity to the beauty of the world, perhaps also such philosophical inclination. It is true that some readers point out that Knausgård's thoughts are largely obvious (loneliness in suffering, considerations about a forked willow), but for me they were always presented in a surprising context or in a way that I would never have thought of something myself. For example the author writes about parenthood: "Parents give life to a child, a child gives parents hope. It's a transaction” (p. 89). I must admit that while reading Autumn, I immediately wondered who I could lend it to because of its subtle beauty. Maybe now, in the winter, I will reach for the next part myself, watch how the father continues to explain the world to the child.

 

My rating: 7/10.

 

Author: Karl Ove Knausgård
Title: Autumn
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016
Translation: Milena Skoczko
Illustrations: Vannesa Baird
Number of pages: 240
ISBN: 978-83-08-06194-7