Japonia 20 kwietnia - 10 maja 2024

Paciorek, Sushi i spać!

Tokio - 20 kwietnia, sobota

W drogę!

No nareszcie! Po wielu trudach podróży, po przeprawie samochodowej z Wrocławia do Węgier, przesiadce w Pekinie - dotarliśmy! Lotnisko Narita, oddalone o około 60 kilometrów od stolicy Japonii, stanowiło pierwszy i szalenie istotny punkt na trasie naszej wycieczki. Po pierwsze, odebraliśmy "święty bilet", a więc Japan Railway Pass, świstek wart 2.5 koła każdy (kwiecień 2024). Bileciku nie można zgubić ani zapodziać, bo przepadło.

Dwa, zaopatrzyliśmy się w kartę Suica, bo można ją później zwrócić i odzyskać 500 jenów kaucji. Karta Suica umożliwia przejazdy metrem, można też kupować nią napoje w automatach i jedzenie w niektórych lokalach. Doładowaliśmy sobie kartę za 500 jenów, bo mieliśmy mało gotówki. Okoliczne bankomaty (jak większość w Japonii) pobiera opłatę 110 jenów od wypłaty 10000 jenów (a więc po obecnym przeliczniku 2.50 od 250 zł, i wielokrotność tego w zależności od wybieranej sumy).

Tokio Sky Tree

Założyliśmy też sobie konto na stronie Visit Japan, ale już po fakcie, czyli po odprawie na lotnisku. Gotowe konto ułatwiłoby lotniskowe formalności (https://services.digital.go.jp/en/visit-japan-web/).

Następnie zarezerwowaliśmy sobie miejsca w pociągu i pojechaliśmy na dworzec centralny w Tokyo, a stamtąd przedostaliśmy się komunikacją miejską na nasz nocleg w dzielnicy Asakusa. Był to chyba pierwszy i ostatni pokój z widokiem podczas naszego całego pobytu. Pokoje hotelowe są malutkie – ledwo mieści się w nich łóżko, a plecaki trzeba upychać po kątach. Walcząc z jetlagiem poszliśmy się jeszcze przejść w okolicach Tokio Sky Tree i zapoznać z pobliskimi sklepikami, by potem paść nieprzytomnie.

Świątynia Senso-ji

Tokio, 21 kwietnia, niedziela

Ruszamy w miasto! Na pierwszy ogień poszła oddalona 10 minut od naszego hotelu świątynia Senso-ji, związana z legendą o figurze bóstwa Kannona, wyłowionej z rzeki przez dwóch braci rybaków. Świątynia powstała, by umieścić w niej figurkę i stała się ważnym centrum religijnym. Główne wejście prowadzi przez Bramę Pioruna, Hozo-mon, z dwoma strażnikami. Z tyłu wiszą dwa ogromne sandały, mające symbolizować potęgę Buddy.

Za bramą po lewej stronie stoi pięciopiętrowa pagoda, rekonstrukcja z 1973 roku odnowiona w 2017 roku, najwyższa tego typu budowla w Japonii.

Omkuji

W głównym holu, Hondo, znajduje się malutki wizerunek Kannona. W świątyni, jak i dookoła niej, jest wiele stanowisk z omikuji, przepowiednią. Wrzuca się 100 jenów, potrząsa wielkim metalowym pojemnikiem, z którego wychodzi pałeczka z numerem. Otwiera się szufladę z tym samym numerem i odczytuje swoją przepowiednię. Fajna zabawa!

Po prawej stronie świątyni (jeśli wchodziło się przez główną bramę) znajduje się Asakusa-jinja, świątynia poświęcona braciom rybakom, którzy znaleźli figurkę. Budynek pochodzi z 1649 roku i stanowi przykład wczesnej architektury Edo.

Dalej poniosło nas już Tokio. Ruszyliśmy w stronę dystryktu Ameyoko, handlowej plątaniny uliczek w okolicy dworca Ueno. Zjedliśmy obiad (rybka w panierce, kotlet z mielonej wołowiny Wagyu) i ruszyliśmy w kierunku parku Ueno i Muzeum Narodowego w Tokio. Muzeum otoczone jest pięknym ogrodem, więc oprócz cudów w środku można również podziwiać piękno przyrody i napić się herbaty w specjalnym pawilonie na zewnątrz. Potem skierowaliśmy się w stronę Arakawy zobaczyć szintoistyczną kapliczkę Susanoo, a dalej miejsce, gdzie powstał pierwszy w Edo most - Senju. Wracając zahaczyliśmy o dawną dzielnicę rozpusty - Yoshiwary. Udało nam się znaleźć dawny punkt graniczny - Mikaeri Yanagi (co oznacza Patrząca wstecz wierzba płacząca), a nawet przejść zakrzywioną uliczką, która miała chronić klientów dzielnicy przed wścibskim wzrokiem. Widzieliśmy też jeden dom z czerwoną latarnią, zanim wróciliśmy do hotelu.

Tokio - > Hakodate, 22 kwietnia, poniedziałek

Goryokaku Park

Po krótkiej (ale bardzo udanej) tokijskiej zajawce wsiedliśmy w nasz pierwszy Shinkansen do Hakodate. 880 kilometrów pokonaliśmy w 4 godziny (!). Do Hakodate jechaliśmy w podwójnym celu - postawić stopę na wyspie Hokkaido i zobaczyć kwitnące wiśnie - sakurę. Udało nam się zrobić dużo więcej. W Hakodate jest Goryokaku Park - zbudowana na planie pięcioboku i otoczona fosą twierdza z okresu Edo, obecnie park z drzewami wiśni. Faktycznie, wiśnie dopiero zaczynały kwitnąć, a widok na twierdzę z wieży Goryokaku był fenomenalny. Obeszliśmy teren parku, zrobiliśmy z milion zdjęć i pojechaliśmy tramwajem w stronę drugiej dużej atrakcji miejscowości, czyli

góry Hakodate z punktem obserwacyjnym, na który wyjeżdżała kolejka. To był drugi strzał w dziesiątkę - zajechaliśmy na górę akurat na zachód słońca, ale zaskoczyły nas tłumy ludzi i przenikliwy chłód. Obie rozrywki bardzo na plus! Na minus, że zapomnieliśmy o jedzeniu i dopiero ciepły ramen wieczorem nasycił nasze głodne żołądki.

Hakodate - > Hirosaki - > Aomori, 23 kwietnia, wtorek

Hirosaki

Znów z rańca ruszamy dalej - Shinkansenem do Aomori, a dalej lokalnym pociągiem, w dużym tłumie, 40 minut do Hirosaki. Było trochę nerwówki na dworcu, bo szafek na przechowywanie bagażu okazało się za mało. Finalnie udało nam się schować tylko jeden plecak, cięższy (Gabrysia), a z moim ruszyliśmy dalej. Autobusem podjechaliśmy do parku Hirosaki, w którym znajduje się Zamek Hirosaki. Tu z kolei złapaliśmy sakurę w pełnej dojrzałości, a nawet w pierwszych dniach przekwitania, chodziliśmy w opadających płatkach niczym w śniegu. Słońce świeciło, wiśnie oślepiały bielą i różem płatków - było absolutnie przepięknie. 

Aomori

Zjedliśmy parę przekąsek na okolicznych straganach, ponapawaliśmy się pięknem okolicy, rozsądnie zjedliśmy posiłek i ruszyliśmy w drogę powrotną do Aomori. Wieczorem poszliśmy po raz pierwszy do Onsenu - Aomori Machinaka Onsen - a więc publicznej łaźni. Buty zostawia się już na wejściu i na boso zdąża do szatni (od tej pory zabawa w podgrupach, bo łaźnie dla kobiet i mężczyzn są osobne). W szatni należy się rozebrać do naga, zabrać ręczniczek do chłodzenia głowy i zaraz po wejściu do strefy onsenowej starannie się wymyć na dostosowanym do tego stanowisku - włącznie z głową. Do ciepłych wód wchodzimy czyściutcy i możemy rozkoszować się ciepłem wody, spokojem i relaksem. W naszym onsenie był spory zbiornik z wodą o temperaturze 74 stopni, mniejszy dla dzieci, całkiem spory z całkowitym ukropem, w którym nie dałam rady się zanurzyć. Na zewnątrz był otwarty basen z ciepłą wodą i balia z ukropem. Cała wizyta trwała około 2 godzin i była wspaniale relaksująca. Mimo nagości nie odczuwa się skrępowania, a Japończycy udają się do źródeł całymi rodzinami, często babcia, córka i wnuczka, więc można postrzegać zmiany zachodzące w ciele jako coś naturalnego, akceptowalnego.

Aomori - > Matsushima Bay - > Kyoto, 24 kwietnia, środa

Matsushima Bay

Znów pobudka z samego rana, by dotrzeć na stację Shin-Aomori i wsiąść do Shinkansena do Senjuku. Stamtąd lokalną kolejką do zatoki Matsushima - udało nam się popłynąć w rejs zanim zaczęło padać. Uznawana za jeden z trzech najpiękniejszych widoków w Japonii, zatoka usiana jest ponad 260 wysepkami, które z kolei porośnięte są sosnami. Nawet przy całkowitym braku pogody można sobie wyobrazić, jak pięknie może tam być. Rejs kosztował 1000 jenów i trwał ok. 50 minut. Potem zjedliśmy owoce morza (ostrygi, ślimaki morskie, grillowanego kalmara) i korzystając z chwilowej przerwy w deszczu pognaliśmy na most Fukuurabashi, którym przedostaliśmy się na piękną wysepkę Fukuurajima. 

Obeszliśmy ją wzdłuż i wszerz, podziwiając niemal tropikalną przyrodę w deszczu, a potem biegiem na stację, by zdążyć na Shinkansena do Kyoto z przesiadką w Tokio. Tokijski dworzec jest gigantyczny i wielopoziomowy, a 30 minut na przesiadkę wymaga wytężonej uwagi w obserwowaniu znaków na stacji. Wszystkie stacje są znakomicie pooznaczane, a znaki sprawnie wyprowadzają nas na właściwą stronę dworca. Również Google maps znakomicie prowadzi po Japonii, wskazując takie szczegóły, jak numer wyjścia z dworca, czy numer peronu z którego odjeżdża pociąg. Warto się trzymać tych wskazówek.

Most Fukuurabashi

W Kioto spędziliśmy jedną noc w tradycyjnym japońskim hotelu Riokan, żeby zobaczyć, jak się śpi na materacu futon rozłożonym na matach tatami. Nasz ryokan miał swój własny Onsen z jednym nie za dużym pojemnikiem wypełnionym gorącą wodą, należało pamiętać o zmianie obuwia przy wejściu do toalety czy zdjęciu kapci służących do przemieszczania się po hotelu przy wejściu do sypialni. Buty zostawiało się przy wejściu. Bardzo potem żałowaliśmy, że nie zostaliśmy tam na cały nasz pobyt w Kioto, bo miejsca było więcej niż w sieciówce, Onsen doskonale odprężał po trudach całodziennej wędrówki, a lokalizacja obiektu tuż przy głównym dworcu była jego niewątpliwym atutem.

Kioto, 25 kwietnia, czwartek

Fushimi-Inari

Kioto! Zwiedzanie od rana - wydawało nam się, że "już" o 8:20 byliśmy przy pierwszym zabytku, a więc wejściu do kompleksu Inari (Fushimi-Inari Taisha), ale okazało się, że tłum na miejscu był całkiem spory. 6 rano byłaby lepszą porą, obawiam się. Ciągnące się jedna za drugą charakterystyczne pomarańczowe bramy torii zdają się nie mieć końca, a zwiedzenie całego kompleksu zabiera dobre 2-3 godziny. Koniecznie trzeba zaopatrzyć się w wodę i jakieś kanapki, żeby po drodze nie paść z głodu.

Zaraz za główną świątynią zaczynają się dwa rzędy bram - Senbon Torii - dosłownie setki bram torii. Poszliśmy tą samą stroną co wszyscy i wspinaliśmy się z dobrych 30 minut by dojść do rozdroża zwanego Yotsutsuji, z którego dwie drogi prowadzą na szczyt, jedna na punkt widokowy, z którego można potem tyłem zejść w stronę Kioto, roztacza się stamtąd również piękny widok na miasto. Szczyt jest niepozorny i łatwo go przeoczyć, ale nie chodzi o wejście na górę, a o samo doświadczenie drogi. Bramy ciągną się od skrzyżowania pojedynczo, po drodze mijamy wiele mniejszych kapliczek poświęconych bogini Inari i jej posłańcom - lisom. Mimo ciepłego słonecznego dnia na górze panował chłód i wilgoć, a wiele miejsc było porośniętych mchem. W jednym miejscu słyszeliśmy niesamowite kumkanie żab.

Zeszliśmy ze skrzyżowania Yotsutsuji przez cmentarz na górze i okazało się że jesteśmy na prostej drodze do świątyni Tofuku-ji - obiektu z 1236 roku z buddyjskim ogrodem zen. Tutaj chyba po raz pierwszy w pełni zrozumieliśmy, jak piękne i dopracowane będą japońskie ogrody. Zachwyt!

Rengeoin Temple

Dalej stwierdziliśmy, że podejdziemy do świątyni Rengeoin słynącej z 1001 posągów buddyjskiej bogini Kannon. Bardzo długi i duży budynek nie zwiastował cudu, który zobaczyliśmy wewnątrz (a przewodnik chyba nie oddał w pełni, czego można się spodziewać). Początkowo kompleks założony w 1164 roku, ale spłonął 80 lat później. Wielka Sala Buddy została ukończona w 1595 roku i ma 120 metrów długości. Stoi w niej 1001 posągów Senju Kannon, a w środku główny posąg Buddy. Z przodu ustawiono 28 posągów Ludzi i Bogów Wiatru i Gromu. W głównej hali nie można robić zdjęć, mam więc nadzieję, że zdjęcia plakatów prezentowanych dóbr choć w niewielkim stopniu oddadzą ich niesamowitość.

Kiyomizu-dera

Dalej rzut beretem dzielił nas od Narodowego Muzeum w Kioto, do którego niepotrzebnie weszliśmy zobaczyć wystawę Senndai. Wystawa stała była czasowo zamknięta, a na niej mi głównie zależało.

Później wsiedliśmy w autobus i podjechaliśmy do tętniącej życiem uliczki handlowej Sannenzaka w dzielnicy Higashiyama. Bulwar doprowadził nas do wejścia do kompleksu świątynnego Kiyomizu-dera na górze Otowa z pięknym widokiem na miasto poniżej.

Na obszarze o powierzchni 130 000 metrów kwadratowych, rozciągającym się w połowie wysokości góry Otowa na wschód od Kioto, znajduje się ponad 30 świątyń i świątynek, w tym skarby narodowe i ważne dobra kulturalne. Od momentu powstania świątynia ponad 10 razy była niszczona przez wielkie pożary, jednak za każdym razem była odbudowywana. Większą część obecnej świątyni odbudowano w 1633 roku. W 1994 roku obiekt został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako „Zabytki starożytnego Kioto”.

Ponieważ większość miejsc w Kioto zamyka się w okolicach 16:30-17, to był koniec intensywnego zwiedzania na ten dzień. Przenieśliśmy się do fatalnego hotelu na kolejne 4 dni i odkryliśmy market Life naprzeciwko hotelu, który pod wieczór przeceniał świeże produkty do 40%. Zaopatrzyliśmy się więc w tanie Sashimi i poszliśmy obżerać do hotelu.

Kioto, 26 kwietnia, piątek

Katsura Imperial Villa

Dzień zaczęliśmy wcześnie i od ciekawego przypadku. Wsiedliśmy nie w ten pociąg, dzięki czemu zajechaliśmy pod Cesarski letni pałac w Kioto (Katsura Imperial Village). Był to drugi znakomity przykład wspaniale przemyślanego i zadbanego ogrodu z masą sztuczek wizualnych. Niemal co krok rozciągał się nowy widok, zachwycał dobrze zaprojektowany pawilon herbaciany czy starannie przycięte drzewo. Wycieczki z przewodnikiem rozpoczynają się o każdej równej godzinie, a obcokrajowcy dostają w cenie audioguide.

Dalej ruszyliśmy do naszego pierwotnego celu, a więc bambusowego zagajnika Arashijama. Zagajnik jak zagajnik, taki sobie z masą turystów i przecinającą go linią kolejową, ale dzielnica Arashijama okazała się zachwycająca - mnóstwo sklepików, knajpeczek, pamiątek, a także park most nad rzeką Katsurą. Odkryliśmy również sieciówkę o wdzięcznej do zapamiętania nazwie Nakau, gdzie zjedliśmy pyszny obiad.

Dalej nasze ścieżki prowadziły do Złotego Pawilonu (Kinkaku-ji), który początkowo, a więc w 1397 roku, powstał jako dom szoguna Ashikaga Yoshi-mitsu. Zgodnie z życzeniem pierwszego właściciela został przerobiony na buddyjską świątynię. Każde piętro wykonano w innym stylu, a budynek jest widowisko posadowiony nad niewielkim jeziorem. Niestety, jest to rekonstrukcja, gdyż budynek został spalony w 1950 roku przez mnicha.

Kinkaku-ji - Złoty Pawilon

Końcowym punktem wycieczki był zamek szoguna Tokugawy Nijo-jo. Za ufortyfikowanymi murami znajdują się zabudowania pałacowe, które naprawdę warto zwiedzić – wnętrza robią jednocześnie podniosłe i śmieszne wrażenie. Przestrzenie, w których potężny szogun przyjmował swoich gości, są bogato zdobione, problem tylko taki, że niektórych zwierząt malarze nie widzieli na oczy. Stąd też tygrysy są śmiesznie rozpłaszczone (były malowane ze zdjętych ze zwierząt skór), a ich pozy są całkowicie nienaturalne. Reszta zdobień robi jednak ogromne wrażenie, a cały kompleks zawiera przepięknie utrzymane ogrody i ładne widoki z murów. Żałuję, że zabrakło mi czasu, by wejść do lokalnego sklepu z pamiątkami i kupić sobie kartkę z rozpłaszczonym tygrysem.

Osaka, 27 kwietnia, sobota

Sobotę wykorzystaliśmy na wypad do Osaki. Zaczęliśmy naszą wycieczkę od dostania się na Umeda Sky Building (Umeda Sukai Biru), gdzie dotarliśmy chwilę przed otwarciem obiektu. Budynek powstał w 1993 roku i ma wysokość 173 metrów (40 pięter). Wyróżnia się tym, że jego konstrukcja to dwie wieże, na szczytach których ułożono łączącą je platformę widokową z ruchomymi schodami. Ze szczytu gmachu rozciąga się widok na całe miasto, a wczesne przyjście gwarantuje zwiedzanie bez tłumów.

W Osace zaszliśmy też do tradycyjnego teatru Bunraku (National Bunraku Theater), gdzie kupiliśmy bilet na spektakl. Niestety, mimo, że teatr był w większości pusty dostaliśmy miejsca w ostatnich rzędach i niewiele widzieliśmy, a kiedy wysuwaliśmy się na krzesłach nieco do przodu, Pani z obsługi kazała nam usiąść prosto. Naprawdę. W teatrze jest też niewielka darmowa wystawa pokazująca lalki buraku i przedstawiająca najsłynniejszych lalkarzy. Bardzo ciekawa rzecz.

Osaka, kanał Dotombori

W Osace weszliśmy też do odbudowanego w 1931 roku zamku Osaka (Osaka-jo). Oryginalna konstrukcja powstała w 1583 roku na polecenie generała Toyotomi Hideyoshi i rękoma 100 tysięcy robotników. W środku znajduje się ciekawa wystawa pokazująca historię zabytku i codzienne życie jego mieszkańców, a z ostatniego poziomu rozciąga się imponujący widok na miasto.

Na koniec naszego pobytu w Osace zrobiliśmy to, po co się do Osaki przyjeżdża – poszliśmy jeść! Dzielnica Minami, a zwłaszcza okolice kanału Dotombori słyną ze znakomitego jedzenia, więc w małej rodzinnej restauracji na grilla wjechała pyszna wołowinka.

Nara, 28 kwietnia, niedziela

Nara to pierwsza stolica Japonii, więc miejsce historycznie ważne. Aż 8 zabytków wpisanych jest na listę UNESCO, w tym Daibutsu (Wielki Budda) w wysokiej świątyni Todai-ji. Hol Wielkiego Buddy (Daibutsu-den) to największa drewniana budowla na świecie. Figura ma 16 metrów wysokości i jest zrobiona z 437 ton brązu i 130 kilogramów złota. Wizerunek kosmicznego Buddy, zwanego również Wajroczana, powstał na polecenie cesarza Shomu, by zapobiec kolejnej epidemii ospy, która dziesiątkowała ludność w VIII wieku. Faktycznie, pomnik robi dość duże wrażenie i warto przyjechać go zobaczyć. Mniejsi gabarytem mogą spróbować się przecisnąć przez drewnianą kolumnę z dziurą w podstawie, co ma zagwarantować osiągnięcie oświecenia. My nie próbowaliśmy.

W bramie Nandai-mon znajdują się dwie ogromne figury strażników Nio z XIII wieku, w całości wykonane z drewna. Postaci mają gniewne miny i groźną postawę, są fenomenalne.

Kompleks świątynny znajduje się w obrębie ogromnego Parku Nara-koen, którego największą atrakcją  są… daniele. Dawniej były uważane za boskich posłanników i cieszą się w Japonii ogromnym szacunkiem. Można kupić specjalne ciasteczka dla nich (200 jenów), a zwierzaki podchodzą po nie i charakterystycznie się kłaniają, w ogóle nie bojąc ludzi. Jest to urocza atrakcja!

Byodo-In Temple w Uji

Wracają z Nary wysiedliśmy na stacji w Uji, by zobaczyć świątynię Byodo-in. Wzmiankę o niej znalazłam w książce Alexa Kerra Japonia utracona i narawdę warto się tam pofatygować. Piękna budowla znajduje się na środku oczka wodnego i otoczona jest wspaniałym ogrodem, w którym co sezon rosną inne kwiaty.

Wracając udało nam się jeszcze zahaczyć o Kioto Obsevation Deck (Kioto Tower), 100 metrowy szpikulec z wieżą widokową na górze, a widok na Kioto nocą był naprawdę wspaniały. Po drodze do hotel mijaliśmy jeszcze ciekawą bramę Goei-do mon, jedną z największych drewnianych bram na świecie (21 metrów szerokości x 13 metrów głębokości x 27 metrów wysokości). Brama powstała w latach 1907-1911i prowadzi do świątyni Shinshu Honbyo, której nam się jednak nie udało zobaczyć, bo przyszliśmy zbyt późno.

Kioto - > Hiroszima, 29 kwietnia, poniedziałek

Wyspa Itsukushima

Pobudka z samego rana i dojazd na stację autobusem - wsiadamy w Shinkansen do Hiroszimy. Nauczeni doświadczeniem z Kioto tym razem wzięliśmy nocleg blisko stacji, więc zostawiamy nasze giga-plecaki we wspaniałym APA Hotel (z onsenem) i wracamy na dworzec by dojechać pociągiem do promu wiodącego na wyspę Itsukushima, zobaczyć najsłynniejszą bramę torii w Japonii. Niestety, pada, a mgły i chmury ograniczają widoczność. Wysepka jest klimatyczna, ale oczywiście są na niej tłumy. Strach pomyśleć jak to wygląda przy ładnej pogodzie. Spacerujemy więc nad brzegiem zatoki, podziwiamy kamienie latarenki i starannie przystrzyżone drzewa, wymijając natrętne jelonki.

Tutaj parę słów o śmieciach i jedzeniu. W Japonii trudno o śmietnik - pojemniki na odpady są zazwyczaj w sklepach konbini takich jak Seven-eleven czy preferowany przeze mnie Lawson, czasami obok automatów z napojami. Jednak jeśli nie skonsumuje się nabytego pożywienia na miejscu, śmieci należy zebrać ze sobą. Mimo takiego utrudnienia w kraju jest bardzo czysto i nie widzi się porozrzucanych puszek czy pustych opakowań. Rzadko się widzi, żeby ktoś jadł coś na ulicy albo w biegu, więc nabyte kanapki czy batoniki należałoby zjeść od razu, a śmieci wyrzucić na miejscu. Nas nie wpuszczono do jednej ze świątynek, bo mieliśmy pusty papierowy kubek po kawie, którego przez 700 metrów nie było gdzie wyrzucić. Stąd w tym miejscu taka dywagacja.

Z wysepki pływa speed boat wiozący chętnych bezpośrednio do Peace Memorial Park - miejsca, nad którym 6 sierpnia 1945 roku o godzinie 8:15 spuszczono pierwszą bombę atomową. W tej chwili jest tam rozległy park, cenotaf upamiętniający ofiary wybuchu, kilkanaście pomników oraz wymowne Muzeum Pokoju z wystawą poświęconą wybuchowi bomby, jego skutkom, cierpieniem ofiar i walce o zaprzestanie programów atomowych. Bardzo dużo jest indywidualnych historii ofiar, ich cierpienia, poszukiwań zrozpaczonych rodzin, pieczołowicie zebranych pamiątek i wspomnień z tego czasu. Cały kompleks parkowy jest starannie przemyślany, warto zwłaszcza zobaczyć Kopułę Bomby Atomowej, pozostałości po budynku centrum wystawowego, które przetrwały wybuch i zostały zachowane w stanie możliwie oryginalnym (wzmocnione tylko od środka żeby budynek się nie rozpadł). Szacunki wskazują, że wybuch pochłonął 140 tysięcy ofiar, nieznana jest liczba osób, które zmarły w wyniku choroby popromiennej albo innych powikłań jakiś czas po detonacji. Pogoda była odpowiednia do okoliczności, cały czas lało. Wieczorem prędka kolacja w ulubionej sieciówce Nakau, i spać.

Hiroszima -> Ibisuki 30 kwietnia, wtorek

Dzisiaj po raz pierwszy jak ludzie - Shinkansen dopiero o 10:30, a nie o 8 rano jak codziennie. Ale droga długa - zamierzamy dotrzeć najbardziej na południe jak zaplanowaliśmy, a więc do Ibusuki, na kąpiele w gorącym piasku. Koło 14 wysiedliśmy więc z lokalnej kolejki i pomaszerowaliśmy na nocleg, bezskutecznie rozglądając się za jakimś jedzeniem, ale pustki. Na noclegu (autentyczny japoński dom, z rytuałem multikapciowym i bosym) dostaliśmy do dyspozycji bardzo zardzewiałe (ale działające) rowery, więc ruszyliśmy eksplorować miasteczko. Skończyło się na posiłku marketowym, a potem przewspaniałej kąpieli w gorącym (50-55 stopni) piasku i kąpieli w onsenie z minerałami. Potem kolacja w lokalnej knajpce (grillowane mięso i ryby), a później wieczorny spacer po ciepłym piasku - dzień wypoczynkowy. W nocy w naszym japońskim domu obudził nas deszcz dudniący o dach i tak się skończył błogi pobyt w Ibusuki.

Himeji 1 maja, środa

Dzisiaj wykorzystaliśmy okno w deszczu i z naszego noclegu w Ibusuki dotarliśmy na stację w mniej niż 10 minut. Stamtąd na raty docieraliśmy do Himeji - podróż zabrała nam prawie 5 godzin. Półmilionowe Himeji słynie z pięknego zamku, widocznego z dworca jak na dłoni. Powędrowaliśmy więc do słynnego zabytku, zjadając po drodze taki sobie obiad (!). Wstęp na zamek w bilecie włączonym z Japońskim Ogrodem kosztował 1050 jenów. Trzeba pamiętać, że w Japonii wszystko zamyka się dość wcześnie, więc zamek zamknął swe podwoje o 16, a ostatnie wejście do ogrodu było możliwe o godzinie 16:30.

Zamek Himeji, zwany również Zamkiem Białej Czapli, powstawał już od XIV wieku, ale w późniejszym czasie przeszedł różnego rodzaju przebudowy i restauracje. W 1333 roku budowę rozpoczęła rodzina Alamatsu, ale największych zmian dokonał Hideyoshi Toyotomi w XVI wieku, a potem rodzina Tokugawa (XVII - XIX wiek). Jest wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, posiada status Dziedzictwa Narodowego Japonii i wraz z zamkami w Kumamoto i Matsumoto jest wśród trzech najważniejszych zamków w Japonii.

Zwiedza się go fantastycznie, do przejścia jest 6 pięter (zwiedzamy w skarpetkach, buty nosząc ze sobą w foliowym worku po wąskich schodach) po skrzypiącej podłodze, z widokami na miasto z każdej strony. Na każdym piętrze jest tablica informacyjna z kodem QR, odnoszącym do ciekawostek z danego piętra. Do zwiedzenia, koniecznie, jest zachodnia baszta, która została zbudowana dla księżniczki Sen.

Zamek nigdy nie został zniszczony i jest jednym z 12 oryginalnych zamków w Japonii.

Tereny wokół zamku są rozległe, a ścieżki kręte (celowo, w obronie przed potencjalnym atakiem). Niedaleko znajduje się Ogród Japoński - skusił nas bilet za 50 jenów i nie pożałowaliśmy. Żeby dostać się do ogrodu trzeba całkowicie wyjść z terenów zamkowych i skierować się z mostku prowadzącego do zamku na prawo.

Niewielki Ogród Japoński zachwyca - wielością ścieżek, przedstawionymi krajobrazami, pagodami, rzeczkami, wodospadami, herbacianymi pawilonami i przede wszystkim starannie zadbaną roślinnością. Widzieliśmy już kilka ogrodów, ale ten w niczym nie ustępuje tym najpiękniejszym.

Himeji jest ciekawym miastem, bo w jego panoramie co i rusz wyrasta jakieś niezamieszkanie wzgórze, co sprawia, że widoki są urozmaicone i przyjemne dla oka.

My dalej w lokalną kolejkę i ruszamy do Kobe na słynną na cały świat wołowinę.

Kolacja urodzinowa - aż ślinka cieknie!

Kobe - > Nagoya 2 maja, czwartek

Dzień podróżniczy, znów z rańca w pociąg i teraz kierujemy się do APA Hotel w Nagoi, koło dworca. Zrzucamy plecaki i lecimy coś przekąsić, a dalej wsiadamy w pociąg i jedziemy do Gifu, gdzie na wzgórzu nad miastem dominuje niewielki zamek. Pogoda jest piękna więc szkoda nam ją marnować na chodzenie po muzeach. Zamek stoi na szczycie wzgórza Kinkazan, na które można wjechać kolejką linową (koszt biletu 1300 jenów w górę i w dół). Wstęp do zamku kosztował 200 jenów i łączył się z wejściówką do malutkiego muzeum. Zamek miał chyba z 4 piętra, a z jego szczytu rozciągała się wspaniała panorama na miasteczko Gifu. Obiekt powstawał w latach 1201-1204, jednak po roku 1600 został zburzony. Obecna konstrukcja pochodzi z lat 50-tych XX w., ale widok ze szczytu i przejazd kolejką warte są wycieczki. Na szczycie, oprócz restauracji, znajduje się również Wioska Wiewiórek (Squirrell Village), trochę smutne miejsce ogrodzone kratami, gdzie wiele spasionych wiewiórek jest karmionych przez równie wielu turystów. A dookoła, za kratami, piękny las...

Nagoya - > Tokio 3 maja, piątek

Ponieważ trafiliśmy na złoty tydzień w Japonii (ichnia majówka), nie udało nam się zarezerwować porannego pociągu do Tokio. Mogliśmy wykąpać się jeszcze raz w hotelowym onsenie, wyspać się porządnie i pójść na solidne śniadanie. Jedzenie w Japonii jest tanie i pyszne, dużo pełnowartościowego białka (jajka, tofu, ryby, wołowina), a do tego szybko i atrakcyjnie podane. 

Shinkansenem dostaliśmy się na dworzec Główny w Tokio, a dalej - po przesiadce w lokalną linię - do naszego hotelu APA w dzielnicy Nihombashi Bakurocho. Nauczeni doświadczeniem wybraliśmy hotel blisko stacji z dobrą opcją dojazdu. Dzięki pobytowi w APA hotelu w Nagoi mieliśmy kupon na check-in o 13 i postanowiliśmy go wykorzystać (i nam się udało!) Dosłownie wręcz zrzuciliśmy plecaki i poszliśmy na miasto.

Pałac cesarski w Tokio

Z Dworca Głównego poszliśmy do Pałacu Cesarskiego, który wygląda trochę jak Central Park w Nowym Jorku, otoczony wieżowcami. Widzieliśmy most Nijubashi, paradną bramę dla ważnych gości cesarza, który pałac zamieszkuje.

Bulwar Omotesando

Dalej przejechaliśmy kolejką do dzielnicy Shibuya, zobaczyć słynne przejście dla pieszych. Ilość ludzi nas kompletnie zaskoczyła, niemal każdy z telefonem, streamujący lub rozmawiający ze znajomymi, robiący zdjęcia, tańczący, skaczący albo chodzący w te i wewte z jakimś przesłaniem. W końcu cały świat patrzy. Zaraz obok, tuż przy wyjściu z dworca, stoi pomnik Hatchiko, wiernego pieska, który wiele lat po śmierci swojego Pana przychodził codziennie pod stację by czekać na jego powrót z pracy. Obecnie jest to miejsce spotkań, ale jak można kogoś wypatrzeć w tym tłumie, to nie wiem.

Dalej pomaszerowaliśmy do bulwaru Omotesando, gdzie każda licząca się na świecie marka modowa chce mieć swój butik, a wielu utalentowanych i nagradzanych architektów realizowało swoje projekty. Kolejki stały do sklepów Chanel czy Louis Vuitton, a ochrona dbała, by w luksusowym sklepie nie było zbyt wielu klientów.

Ginza

Stamtąd - bo było nam nadal mało - przejechaliśmy metrem do Ginzy, finansowego centrum Tokio. Shibuya przy Ginzie wygląda jak pretensjonalna młodsza siostra. Tu to się dzieje! Zaczęliśmy od MIKIMOTO Ginza 2, budynku projektu Toyo Ito, betonowego gmachu z zupełnie nie standardowym oknami. Dalej V88, budynek projektanta Jana Mitsui o zaokraglonych kształtach. Niedaleko stamtąd do Ginza Wako, luksusowego domu towarowego z 1932 roku. Naprzeciwko stoi Ginza Place, ciekawy budynek pracowni architektonicznej Klein Dytham z salonem Nissana na dole. W zasadzie nad każdym budynkiem wzdłuż głównej alei można by było się rozwodzić. Gdyby tylko człowiek miał taką wiedzę!

Późnym wieczorem, opici Ginzą, wróciliśmy do hotelu.

Fuji, Kawaguchiko Lake, 4 maja, sobota

Góra Fuji znad jeziora Kawaguchiko

Tym razem na autobus 8:15 - autobusem jeszcze nie jechaliśmy i raczej nie powtórzymy tego doświadczenia :) Korki straszliwe, ale zależało nam na oknie pogodowym. Zamiast jechać 2 godziny jechaliśmy 3.5, ale nadal było warto. Widok na górę Fuji znad jeziora Kawaguchiko zapiera dech w piersiach! Dojechaliśmy autobusem nr 9 ze stacji Kawaguchiko (niedaleko tejże znajduje się słynny Lawson z niesamowitym widokiem na górę Fuji – miejsce tak oblegane, że widok został w kocu zasłonięty nieestetyczną czarną siatką, bo nieostrożni turyści wpadali na jezdnię pod samochody robiąc zdjęcia) niemal do ostatniego przystanku, znaleźliśmy sobie spokojne miejsce i kontemplowaliśmy. Wróciliśmy trochę spacerem, trochę autobusem - nasz powrotny autobus był opóźniony o prawie 30 minut, wywiązała się też niezła awantura dotycząca numeru autobusu i mogliśmy poobserwować kłótnię chińsko-japońską. W drodze powrotnej też były korki, więc wróciliśmy na Shibuyę koło 19 i pojechaliśmy do hotelu, żeby zjeść coś lokalnie.

Wiosenne ogrody przy Kawaguchiko

Żałuję, że nie udało nam się zobaczyć lasu Aokigahara, który jest o jakieś 30 minut jazdy od jeziora Kawaguchiko, ale spokojny spacer brzegiem jeziora, ujęcia dronem, zdjęcia i napawanie się tym pięknym miejscem w znakomitej pogodzie okazało się ważniejsze. Las Aokigahara to las samobójców, cieszące się smutną sławą miejsce, do którego Japończycy przyjeżdżają zakończyć swoje życie. Można dokonać tu drastycznych odkryć, a samo miejsce jest ponoć ponure i nieprzyjemne.

Nikko, 5 maja, niedziela

Kanmangafuchi Abyss

Znów korzystamy z okna pogodowego i jedziemy Shinkansenem, a potem lokalną kolejką do Nikko, gdzie mamy dwie atrakcje do zwiedzenia – aleję Kanmangafuchi Abyss, wzdłuż której stoją buddyjskie posążki Jizo w czerwonych czapeczkach. Ścieżka prowadzi wzdłuż koryta rwącej rzeki, która – wezbrana – nie raz wyrządziła figurkom szkodę. Figurki mają chronić dzieci i podróżnych, a kolor czerwony symbolizuje ochronę przed złem. Miejsce ma swój niesamowity urok, a ponieważ jest dość oddalone od głównego kompleksu świątynnego, jest tam cicho i spokojnie. Przy wejściu do alejki sprzedają znakomite lody – ja jadłam o smaku zielonej herbaty matcha, a Małżonek – czarnego sezamu. No pyszota!

Nikko Toshho-gu

Wróciliśmy do centrum, by zwiedzić Nikko Toshho-gu – okazały XVII-wieczny kompleks świątynny pierwszego szoguna, z kolorowymi budynkami i dziełami sztuki. Do kompleksu prowadzą okazałe zdobione bramy, a wśród imponujących zdobień można dostrzec choćby figurki trzech mądrych małp, które symbolizują japońską mądrość „nie widzę nic złego, nie słyszę nic złego, nie mówię nic złego” (mizaru, kikazaru, iwazaru). Przysłowie to tłumaczone jest jako niedoszukiwanie się błędów w czynach i słowach innych ludzi, a zaczynaniu od siebie. Inną znaną rzeźbą w kompleksie jest figurka śpiącego kota (nemuri neko). 

Nemuri neko

Bramy zdobią malowidła smoków, czapli i piwonii. Nieco nad świątynią znajduje się szintoistyczna świątynia Okumiya Hoto, gdzie znajduje się mauzoleum szoguna Tokugawy. Cały kompleks robi niesamowite wrażenie i naprawdę warto się tam wybrać na całodzienną wycieczkę z Tokio.

Wieczorem w Tokio podeszliśmy jeszcze pod szintoistyczny chram istniejący od 841 roku z psami-lwami przy wejściu, w którym dzieci i rodzice modlą się o pomyślność w szkole (stąd figurka chłopca z plecaczkiem), czyli Teppozu Inari Shrine, kawałek dalej widzieliśmy wieżę St Luke’s Garden Tower, z której ponoć rozciąga się piękny widok na miasto. Niedaleko można znaleźć popiersie Siebolda, odpowiedzialnego za wprowadzenie współczesnej medycyny do Japonii, a wtym samym parczku instalację Time of Stars. Stamtąd pomaszerowaliśmy do świątyni Tsukiji Hongwan-ji, należącej do buddystów. Oryginalna świątynia i jej odbudowywane wersje były wielokrotnie niszczone przez trzęsienia i pożary, a obecna wersja z 1934 roku została zaprojektowana przez architekta Chûta Itõ, zaproponował świeżą interpretację architektury hinduskiej, dzięki czemu świątynia znacząco się wyróżnia spośród wszystkich w Tokio. Wieczorem jest pięknie podświetlona. Znów niedaleko znajduje się pomnik pieska Chirori, pierwszego psiego terapeuty w Japonii, wraz ze specjalnymi instalacjami do masażu stóp. Świetnie się tam bawiliśmy przed powrotem do hotelu.

Tsukiji Hongwan-ji Temple

Kamakura, Yokohama, 6 maja, poniedziałek

Kompleks Hasedera

Kamakura Daibutsu

Poniedziałek wykorzystaliśmy na wizytę w mieście Kamakura, do którego dojechaliśmy poranną kolejką. Zaczęliśmy od Kotoku-in, cichej świątynki znanej z monumentalnego, wykonanego z brązu posągu siedzącego Buddy (Kamakura Daibutsu). Co ciekawe, do figury można wejść i zobaczyć, co jej w głowie siedzi, oraz zaobserwować, z jakich kawałków została zrobiona. Odlewano ją w trzydziestu formach, budowano ją od doł, montując kolejne części na specjalnych nakładach. Zważywszy, że figura liczy sobie niemal 800 lat, ta technika musiała imponować. Parę minut spacerkiem dalej znajduje się buddyjska świątynia z VIII wieku, Hasedera, z ogromnym drewnianym posągiem bogini Kannon. Świątynię otacza malowniczy, położony na wzgórzach ogród,a w nim można znaleźć setki figrek Jizu. Przeszliśmy się też brzegiem morza, które widzieliśmy z ogrodu, ale zimny wiatr szybko wygnał nas z plaży.

Wsiedliśmy więc w kolejkę i pojechaliśmy do Jokohamy, gdzie zależało nam na zobaczeniu China Town. Jakie tam było jedzenie! Totalny obłęd! Gabryś uparł się też na przejażdżkę kolejką linową (https://yokohama-air-cabin.jp/en/), która była droga i mało ekscytująca, ale dzięki niej wróciliśmy wybrzeżem do centrum i znaleźliśmy pierwszy sklep „Wszystko za 100 jenów”, gdzie obkupiliśmy się po uszy!

Tokio, 7 maja, wtorek

Nihonbashi Bridge

Czas tak szybko leci! Jeden z ostatnich, dla mnie przepełnionych już smutkiem wynikającym z rychłego wyjazdu, dni rozpoczęliśmy od wybrania się do jednego z najstarszych mostów w Tokio, Nihonbashi Bridge, nad którym bezceremonialnie postawiono trasę szybkiego ruchu. Piękny most ginie więc w cieniu autostrady. Niedaleko znajduje się muzeum latawców (Tako no Hakubutsukan), zaskakująco ciekawe i niezwykłe. Trudno nam je jednak było znaleźć i musieliśmy prosić o pomoc w odnalezieniu wejścia.

Bardzo chcieliśmy zobaczyć też legendarny sklep Mandrake Complex, kilka pięter wypełnionych mangą, lalkami, robotami, komiksami, kolekcjonerskimi figurkami i sami nie wiemy, czym jeszcze. Ciekawe doświadczenie. Niedaleko znów był sklep „Wszystko za 100 jenów”, dokupiliśmy więc kilka drobiazgów, wróciliśmy na Ginzę i do hotelu.

Tokio, 8 maja, środa

The Sumida Hokusai Museum

Borderless

Na środę zaplanowaliśmy wizytę w siedzibie firmy Hideo Kojimy, który stworzył grę Death Stranding. Kupiliśmy trochę merchu i ruszyliśmy do Metropolitalnego Muzeum Sztuki Tokio, gdzie część wystawy z pracami lokalnych artystów (nie najwyższych lotów) udostępniana jest za darmo. Trwała tam też właśnie wystawa Giorgio de Chirico, przybliżająca twórczość artysty, więc z zaciekawieniem obejrzeliśmy. Stamtąd pojechaliśmy kawałek do Muzeum Hokusaia (The Sumida Hokusai Museum), które mieści się w ciekawym, nowoczesnym i specjalnie na rzecz artysty wybudowanym muzeum. Ponieważ zaczęło padać, wróciliśmy do Narodowego Muzeum Sztuki Zachodniej, gdzie znalieźliśmy obrazy takich twórców jak Le Corbusier, Goya, Rembrandt, Rodolphe Bresdin, Odillon Redon, Paul Cezanne, Leonard-Tsugugaru Foujita, Jackson Pollock, Claude Monet, Marice Denis, Paul Signac, Sakamoto Natsuko, Renoir, El Greco, Daumier, Millet, Berthe Morisot, Coubert, Camille Pisarro czy Alfred Sisley. W końcu stwierdziliśmy, że spróbujemy szczęścia i zobaczymy, czy da nam się wejść do Bordelress (https://www.teamlab.art/jp/e/tokyo/), do którego mieliśmy kupione bilety na dzień później. Szliśmy raczej przekonani, że nie zostaniemy wpuszczeni i wejście nam po prostu przepadnie, a jednak udało nam się przekonać obsługę, żeby wpuściła nas dzień wcześniej. Borderless jest niezwykłym doświadczeniem – to interaktywna instalacja, która kreuje niezwykle, zmieniające się na naszych oczach przestrzenie, gdzie opływa nas światło i dźwięk. Po ścianach paradują korowody zwierząt, spada na nas interaktywny deszcz, rozkwitają niezwykle rośliny, możemy się też zanurzyć w Sali pełnej luster, gdzie podłoga oddala się od nas wielokrotnie, dając wrażenie lotu. To jak bycie naćpanym na trzeźwo. Zupełnie niezwykłe doświadczenie. Było co zwiedzać! Jeszcze tylko paciorek, sushi i spać!

Tokio -> Pekin, 9 maja, czwartek

Miasto po horyzont - Shibuya Sky

Nasza przygoda w Japonii dobiega końca. Na sam koniec naszej wycieczki, w sumie trochę pomyłkowo (myśleliśmy, że samolot powrotny mamy dzień później) zarezerwowaliśmy wejście na Shibuya Sky  (https://www.shibuya-scramble-square.com/sky/ticket/ ). Wejście rezerwowaliśmy ponad miesiąc wcześniej, a i tak mieliśmy kłopot z dostępnością biletów. Szczęśliwie godzinę wejścia mieliśmy wyznaczoną pomiędzy 10:00 a 10:20, więc mogliśmy jeszcze skorzystać z nietaniej atrakcji (2200 jenów za osobę). Niestety, brzydka pogoda i dość mocny wiatr sprawiły, że wyższa i najbardziej atrakcyjna część dachu była zamknięta, więc można było oglądać Tokio tylko z wewnątrz biurowca, z 47 piętra. Nieźle się przy tym ubawiliśmy, bo w zasadzie z żadnej ze stron nie byliśmy w stanie rozpoznać żadnych znanych nam widoków, chociaż po Tokio jeździliśmy sporo i byliśmy przecież wcześniej w dzielnicy Shibuya. W przysłosci wybierałabym Tokio Sky Tree (https://www.tokyo-skytree.jp/en/ticket/individual/), Shibuya Sky przez zamknięcie najwyższego piętra był dla mnie rozczarowaniem. Z wieżowca pognaliśmy na stację, by dotrzeć na lotnisko na czas. Wracaliśmy przez Pekin i mieliśmy chwilę czasu na wyjście z lotniska po nieprzyjemnych, choć szybko załatwionych formalnościach, więc posmakowaliśmy chińszczyzny w najbliższym centrum handlowym i wróciliśmy na samolot Pekin – Budapeszt, a stamtąd samochodem do domu, walczyć z jetlagiem i wspominać wycieczkę życia.

Wycieczka życia

Japonia totalnie nas zachwyciła z wielu względów:

·       Jedzenie – posiłki w knajpkach, sieciówkach, a nawet niewielkich rodzinnych restauracjach były znacznie tańsze niż w Polsce, a jakość jedzenia wręcz nieprawdopodobna. Sushi w bardzo, w którym jadło się na stojąco, kosztowało 25zł za 9 kawałków ze znakomitym świeżym surowym mięsem; obiad to koszt 680-1100 jenów, często z surowym tuńczykiem, obowiązkowo z podawaną dodatkowo zupą miso; zawsze jakiś napój serwowany jest do posiłku za darmo, najczęściej jest to woda lub zielona herbata z lodem. Ramen kosztował 660-1200 jenów, często podawany z gryczanym makaronem soba. Warto też skusić się na niesamowitej jakości wołowinę (wagyu, kobe), której koszt jest nieco wyższy – od 2000 jenów, ale nadal znacznie tańszy niż w Polsce. Objadaliśmy się tymi smakołykami przy każdej okazji. Restauracyjek i jadłodajni jest pełno na każdym kroku, a już prawdziwe ich zatrzęsienie następuje koło stacji kolejowych i dworców. Często korzystaliśmy też z marketowego jedzenia – kanapek onigiri kupowanych w konbini (75-150 jenów), przecenianego wieczorem sashimi czy sushi. Kawa w Japonii jest niesamowicie tania, bo kosztuje od 100 jenów w wersji podstawowej (a więc mojej – czarna bez dodatków) do około 250 jenów w wersji wypasionej (duże latte). Oczywiście mówię o cenach konbini, a nie Starbucksie, którego wszędzie pełno, zwłaszcza w wyróżniających się atrakcyjnością lokalizacjach.

·       Atrakcje – większość atrakcji jest dostępnych po naprawdę przystępnych cenach – najczęściej 1000 jenów, a więc ok. 25 zł. Ich różnorodność zachwyca – od punktów widokowych, poprzez stare zamki, świątynie, ogrody, po muzea i nowoczesne punkty rozrywki. Do tego dochodzą onseny, w których można wygrzać zmęczone codziennym chodzeniem mięśnie, a które można często znaleźć… we własnym hotelu.

Muzeum Latawców w Tokio

·       Kultura – może zabrzmi to mało zachęcająco, ale był to pierwszy kraj, w którym czułam się jak obywatel drugiej kategorii. Japońskie społeczeństwo jest tak ułożone i nauczone porządku, że wyglądamy przy nim jak barbarzyńcy. Musieliśmy nauczyć się stawania w kolejce przy wsiadaniu do metra czy pociągu, oduczyć głośnych rozmów i śmiania się w miejscach publicznych. Japończycy szanują się nawzajem i jeśli do kogoś w shinkansenie zadzwoni telefon, osoba wychodzi poza przedział, by swoją rozmową nie zakłócać ciszy i spokoju innych. Zwłaszcza, że wiele osób w komunikacji miejskiej i śródmiejskiej po prostu śpi, nawet na stojąco.

·       Łatwość poruszania się – Japonia jest jednym z najlepiej skomunikowanych krajów na świecie. Tokio jest oplecione tak gęstą siecią kolejek i metra, a połączenia dostępne są tak często, że nie widzieliśmy w mieście korków. Parkowanie jest bardzo kłopotliwe, uliczki ciasne, więc większość osób wybiera znakomicie rozwiniętą, choć w godzinach szczytu mocno zatłoczoną komunikację miejską. Bilety nie są drogie, a ich cena zależy od długości przejazdu. O punktualności japońskich przewoźników krążą legendy, które są prawdziwe. Podczas 11 minut, kiedy czekaliśmy na nasz pociąg powrotny na lotnisko, na nasz peron podjechało 5 składów, a nasz był szósty. Każdy wsiada za porządkiem, a nawet jeśli się nie dobiegnie do metra, które właśnie zamyka drzwi, za kilka minut będzie następne. Podobnie z shinkansenami – bilety trzeba sobie osobno zarezerwować i odebrać w biletomatach lub punktach informacji turystycznej na dworcach, choć są zawarte w Japan Rail Pass (w większości, niektóre składy są dodatkowo płatne). Na większość Shinkansenów obowiązuje rezerwacja miejsc, a zwłaszcza podczas długiego majowego weekendu, który przypada w Polsce w tym samym czasie co w Japonii, warto zająć się tym z pewnym wyprzedzeniem.

Shinkansen

·       Na osobny podpunkt zasługuje szacunek – okazywany sobie na każdym kroku. Konduktor przed opuszczeniem wagonu odwraca się przodem do pasażerów i składa im ukłon, delikatnym skinięciem głowy wita strażnik na dworcu wjeżdżającego maszynistę, nawet osoba myjąca podłogę w sklepie zanim wyjdzie na zaplecze kłania się w stronę kręcących się po przybytku klientów. Chociaż Japończycy są naprawdę – i zaskakująco – słabi w języku angielskim, starają się nie zostawić turysty bez pomocy, jeśli są o takową poproszeni. W każdym sklepie, barze, kasie będzie nas witało skinienie głowy i Arigato gozaimas! (Dziękuję bardzo!) na do widzenia. Ludzie zachowują się cicho i starają się sobie wzajemnie nie przeszkadzać.

Pozostaje tylko planować powtórny przyjazd!