Katherine Mansfield, Opowiadania

Specjalistka w sadowieniu się w życiu innych ludzi na chwilę

To chyba w którejś z książek Ali Smith zetknęłam się z frapująco przedstawioną postacią XX-wiecznej brytyjskiej pisarki i kobiety nietuzinkowej, Katherine Mansfield. W związku z tym sięgnięcie po przepiękne wydane przez wydawnictwo Officyna Opowiadania Mansfield było tylko kwestią czasu. Na tomik składają się 23 opowiadania w wyborze i przekładzie Magdy Heydel.

Burzliwe i krótkie życie

Katherine Mansfield prowadziła jak na początek XX wieku naprawdę odważne życie. Urodzona w Nowej Zelandii, na peryferiach Wielkiej Brytanii, w 1908 roku przeprowadziła się na stałe do Europy. Utrzymywała intymne stosunki z kobietami, dwukrotnie wychodziła za mąż, choć pierwszego męża porzuciła już w dniu ślubu wieczorem. Zaszła w ciążę ze swoim kochankiem, ale straciła dziecko. Koniec swojego życia spędziła w różnych sanatoriach we , Szwajcarii i Francji, ale w wieku 34 lat zmarła na gruźlicę. Zostawiła po sobie opowiadania, listy i dzienniki.

W krótkiej formie bogata treść

Właśnie po te opowiadania w nowym tłumaczeniu sięgnęłam i jestem urzeczona. Nie znałam wcześniej twórczości Mansfield, może zetknęłam się wcześniej z jakimś opowiadaniem, ale nie zapamiętałam go. Opowiadania w wyborze Haydel są prawdziwą książkową ucztą. Zacznę od tego, że są to literackie perełki. Ich długość waha się od zaledwie sześciu do ponad pięćdziesięciu stron, ale nawet w tych bardzo krótkich Mansfield potrafi tak nakreślić sytuację, żeby czytelnik wiedział o co chodzi, a jednocześnie nie podaje mu nachalnych interpretacji od siebie. To nam pozostaje ocenić sytuację, ale wcześniej – wczuć się w nią. Autorka potrafi zbudować nastrój, oddać sytuację, uchwycić emocje.

Doskonałość formy

W posłowiu tłumaczka szkicuje zarówno życie pisarki, recepcję jej dzieł, jej koneksje z innymi kręgami literackimi, choćby znajomość z Virginią Woolf i marginalną przynależność do grupy Bloomsbury. Zwraca także uwagę na możliwe tropy interpretacyjne jej utworów, powiązania z biografią, z przekonaniami epoki. Mnie jednak urzekło jeszcze coś innego – bogactw tych opowiadań. Chociaż w niektórych przewijają się Ci sami bohaterowie (np. trójka dzieci Isabel, Lottie i Kezia), podobne motywy (np. melancholia w opowiadaniach Kanarek i Mucha), to jednak każde z nich stanowi inny, z detalami uchwycony obrazek. Mansfield bardzo mocno osadza swoje opowiadania w doznaniach zmysłowych, sceneria jest dokładnie opisana, czytelnik niemal czuje słodki i duszny zapach letniego ogrodu z kwitnącymi w nim kwiatami, słony powiew wiatru od morza, aromat herbaty, czy chłód panujący w kabinie statku pasażerskiego. Choć otwarte na różne tropy interpretacyjne, w świecie przedstawionym małe formy prozatorskie Mansfield są doskonałe i zamknięte.

Niepowtarzalność treści

Tematykę tych opowiadań da się podzielić na sanatoryjną (Niemcy przy stole, Baron, Mężczyzna bez temperamentu), wspomnienia z domu rodzinnego (Garden party, Domek dla lalek, Podróż, Nad Zatoką), scenki społeczne (Filmy, Mała guwernantka, Mężczyzna bez temperamentu, Życie starej Parker, Panna Brill) czy też scenki intymne (Filiżanka herbaty, Rozkosz, Kiszone ogórki). Zazwyczaj bohaterkami są kobiety w bardzo różnej sytuacji życiowej – w Małej guwernantce naiwna służąca daje się nabrać starszemu panu i przez to traci pracę, w Pannie Brill starsza kobieta ciesząca się spokojnym popołudniem w sanatorium słyszy okrutne słowa młodych zakochanych o sobie, w Córkach świętej pamięci pułkownika Constantia i Josephine nie potrafią uwolnić się od tyranii ojca nawet po jego śmierci, a w Je ne parle pas français Anglik Dick porzuca swoją ukochaną Myszkę we Francji, dokąd razem uciekli, i wraca do matki. Jednak nie wszędzie kobiety są wykorzystane czy stłamszone przez mężczyzn – w kilku opowiadaniach są szczęśliwe, owijają sobie partnerów wokół palca, umieją wyczuć zagrożenie i sobie z nim szybko poradzić (choćby Rosmary Fell z Filiżanki herbaty, która natychmiast pozbywa się z domu pięknej żebraczki, gdy tylko zauważa, że ta spodobała się jej mężowi).

Opowiadania Mansfield są tak mizernie utkane, tak subtelne, a jednocześnie niosą w sobie tak duży dramatyzm w codziennych sytuacjach, że z pewnością będę chciała jeszcze do nich wrócić.

Moja ocena: 8/10.

Katherine Mansfield, Opowiadania
Wydawnictwo Officyna, Łódź 2020
Tłumaczenie: Magda Heydel
Liczba stron: 424
ISBN: 978-83-66511-18-7

************************************************************************

A specialist in settling into other people's lives for a while

It was probably in one of Ali Smith's books that I came across the strikingly presented character of the 20th-century British writer and extraordinary woman, Katherine Mansfield. Therefore, reaching for the beautifully published by the Officyna publishing house Short Stories was only a matter of time. The volume consists of 23 short stories selected and translated by Magda Heydel.

Turbulent and short life

Katherine Mansfield led a truly adventurous life for the early 20th century. Born in New Zealand, on the outskirts of Great Britain, she moved to Europe permanently in 1908. Famous for maintaining intimate relations with women, Mansfield got married twice, although abandoned her first husband on the wedding day in the evening. She became pregnant by her lover, but lost the child. The end of her life was spent in various sanatoriums in Switzerland and France trying to cure tuberculosis, but the attempts ended dramatically with a hemorrhoage  that ended her life when she was just 34. Her legacy are short stories, letters and diaries.

Rich content in a short form

It is these stories in the new translation, recently publised, that I reached for and I am captivated. I didn't know Mansfield's work before, maybe I had come across a story before, but I didn't remember it. The stories in Haydel's selection are a real reading feast. Let me start by saying that these are literary gems. Their length ranges from just six to over fifty pages, but even in these very short ones Mansfield is able to outline the situation in such a way that the reader knows what's going on, and at the same time the author does not give us intrusive interpretations from himself. It remains for us to assess the situation, but first - to feel it. The writer knows how to set the mood, convey the situation, capture the emotions.

Perfection of form

In the afterword, the translator outlines the life of the writer, the reception of her works, her connections with other literary circles, such as her acquaintance with Virginia Woolf and her marginal membership in the Bloomsbury group. She also draws attention to possible interpretative clues in her works, links with her biography and the beliefs of the era. However, I was captivated by something else - the richness of these stories. Although some of them feature the same characters (e.g. the three children: Isabel, Lottie and Kezia), similar motifs (e.g. melancholy in the stories The Canary and The Fly), each of them is a different, detailed picture. Mansfield strongly embeds her stories in sensual experiences, the scenery is accurately described, the reader can almost feel the sweet and stuffy smell of a summer garden with flowers blooming in it, the salty breeze from the sea, the aroma of tea, or the chill in the cabin of a passenger ship. Although open to various interpretive tropes, Mansfield's small prose forms in the presented world are perfect and finite.

Content uniqueness

The themes of these stories can be divided into sanatorium (Germans at Meat, The Baron, The Man without a Temperament), memories from the family home (The Garden Party, The Doll's house, The Voyage, At the Bay), social scenes (Pictures, The Little Governess, The Man without a Temperament, Life of Ma Parker, Miss Brill) or intimate scenes (A Cup of Tea, Bliss, A Dill Pickle). Typically, the protagonists are women in very different life situations - in The Little Governess, a naive maid is taken in by an elderly gentleman and thus loses her job, in Miss Brill, an elderly woman enjoying a quiet afternoon at a sanatorium hears the cruel words of young lovers about herselves, in The Daughters of the late Colonel Constantia and Josephine cannot free themselves from their father's tyranny even after his death, and in Je ne parle pas français, the Englishman Dick abandons his beloved Mouse in France, where they have fled together, and returns to his mother. However, not everywhere women are abused or smothered by men - in several stories they are happy, they wrap their partners around their finger, they can sense the threat and deal with it quickly (for example, Rosmary Fell in A Cup of Tea, who immediately gets rid of a beautiful beggar woman from the house when she learned that her husband finds her pretty).

Mansfield's stories are so richly woven, so subtle, and at the same time they carry so much drama in everyday situations that I will certainly want to return to them again.

 

My rating: 8/10.

 

Author: Katherine Mansfield
Title: Short Stories
Publishing House: Officyna, Lodz 2020
Translation: Magda Heydel
Number of pages: 424
ISBN: 978-83-66511-18-7