Mariusz Szczygieł, Gottland

Przeczytałam niedługi i naprawdę ciekawy Gottland chyba jeszcze w marcu, ale utknęłam z recenzją. Zawiesiłam się na poziomie szczegółu, podczas gdy o Gottlandzie trzeba pisać bardziej ogólnie. Plus – to książka piekielnie inteligentna, skrząca ironią i dowcipem. Ciężko się pisze o czymś tak znakomitym z podrzędnej pozycji.

Od szczegółu...

Gottland to 17 różnej długości reportaży o naszych południowych sąsiadach, dotyczących ważnych osób w historii Czech i Czechosłowacji, z różnych okresów. Książka zaczyna się od rozdziału o Tomášu Bacie i powstaniu koncernu obuwniczego Bata. Samą firmę znam, ale o jej charyzmatycznych właścicielach nie miałam zielonego pojęcia. Jak również o mieście Zlín, wybudowanym przez Batę w stylu modernizmu funkcjonalistycznego. Znakomicie widać to na mapach google – symetria i numerowane nazwy ulic. Potem następują rozdziały o Lídzie Baarovej, aktorce i kochance Goebbelsa (gdzie niemal każde zdanie jest anegdotą), o największym na świecie pomniku na cześć Stalina, w którym każdy architekt miał obowiązek wystartować, a którego nikt nie chciał wygrać (zaprojektowany przez Otakara Šveca i wybudowany, zostaje zniszczony w 1962 roku), o siostrzenicy Kafki, Věrze S., do której pisarz dobija się bezskutecznie; o pisarzu Janie Procházce, zniszczonym przez komunistyczny system; o piosenkarkach Helenie Vondráčkovej (mniej) i Marcie Kubišovej (więcej); o lekarce i działaczce opozycji Jaroslavie Moserowej. Przewija się również nazwisko Karela Gotta, legendarnego czeskiego tenora.

Do ogółu

Można powiedzieć, że większość tych historii pokazuje rownież walkę człowieka z systemem totalitarnym, a często jego bezradność w tej walce. Jednak historie przedstawiane przez Szczygła pisane są z taką swadą i w tak ciekawy i ironiczny sposób, jest w nich tyle absurdu, że czasami aż trudno w nie uwierzyć. Szczygieł naprawdę pisze niesamowicie anegdotycznie i ciekawie, nic więc dziwnego, że książka została niemal obsypana nagrodami. Opublikowana przez wydawnictwo Czarne w 2006 roku, rok później była w finale Nagrody Nike i została wyborem czytelników. Dostała również Nagrodę Krajowego Klubu Reportażu, Nagrodę im. Beaty Pawlak, i była w finale Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus” (przegrała z książką Martina Pollacka Śmierć w bunkrze). Piękne jest w niej to, że zawiera tyle wiedzy, szczegółów, jest napisana w tak erudycyjny i uszczypliwy sposób, że z pewnością będę do niej wracać z dużą przyjemnością.

 

 

Moja ocena: 8/10.

 

Mariusz Szczygieł, Gottland

Wydawnictwo Czarne

Wołowiec 2010

Liczba stron: 248

ISBN: 978-83-7536-167-4

 

____________________________________________________________________________ 

I read the short and really interesting Gottland back in March, but got stuck with the review. I clung to the detail, while Gottland needs to be reviewed more generally. Plus - it's a devilishly intelligent book, sparkling with irony and wit. It's hard to write about something so great from a subordinate position.

From detail ...

Gottland consists of 17 reportages of various lengths about our southern neighbors, about important people in the history of the Czech Republic and Czechoslovakia, from different periods. The book begins with a chapter on Tomáš Bata and the founding of the Bata shoe corporation. I know the company itself, but I had no idea about its first charismatic owners. As well as about the city of Zlín, built by Bata in the style of Functionalist Modernism. It is perfectly visible on google maps - symmetry and numbered street names. Then come chapters about Lida Baarova, actress and Goebbels' lover (where almost every sentence is an anecdote); about the world's largest monument in honor of Stalin to be built in Prague, for which every architect was obliged to prepare a design and for which nobody wanted to be chosen (finally the statue had been designed by Otakar Švec and built in 1954, only to be destroyed in 1962); about Kafka's niece, Věra S., whom the writer tries to contact without success; about the writer Jan Procházka, destroyed by the communist system; about the singers Helena Vondráčková (less) and Marta Kubišová (more); about the doctor and opposition activist Jaroslava Moserova. The name of Karel Gott, the legendary Czech tenor, also appears.

…to general

It can be said that most of these stories also show man's struggle against the totalitarian system, and often his helplessness in this struggle. However, the stories presented by Szczygieł are written with such eloquence and in such an interesting and ironic way, there is so much absurdity in them that sometimes it is hard to believe in them. Szczygieł really writes incredibly anecdotal and interestingly, so it's no wonder that the book was almost showered with awards. Published by the Czarne publishing house in 2006, a year later it was in the finals of the Nike Literary Award and became the choice of the readers. It also received the National Reportage Club Award, the Beata Pawlak Award, and was in the final of the Central European Literary Award ‘Angelus’ (lost to Martin Pollack's book The Dead Man in the Bunker). What is beautiful about Gottland is that it contains so much knowledge and details, it is written in such an erudite and harsh way that I will certainly come back to it with great pleasure.

 

 

My rating: 8/10.

 

Author: Mariusz Szczygieł

Title: Gottland

Publishing House: Wydawnictwo Czarne

Wołowiec 2010, 2nd Edition

Number of pages: 248

ISBN: 978-83-7536-167-4