Architektura
i samochody w XX wieku
Warto czasem sięgać
po ładne książki, o których nic nie wiemy i nic nie słyszeliśmy. Można natrafić
na perełki, które pokażą nam rzeczy, o których nie mieliśmy do tej pory
zielonego pojęcia. Dokładnie tak było z książką Łukasza Wojciechowskiego We wstecznym lusterku. Skusiła mnie
ciekawa okładka i okazało się, że czytam książkę o powiązaniach architektury z rozwojem
motoryzacji, różnych wizjach urbanistycznych, wyróżniających się przykładach
budowli związanych z samochodami. Niezwykle ciekawa rzecz, a do tego przystępnie
napisana!
Wojciechowski
pokazuje, jak głębokie zmiany w krajobrazie spowodowało wynalezienie samochodu,
i robi to na szerokim wachlarzu przykładów. Omawia powstanie zielonych
przedmieść (albo w niektórych przypadkach po prostu przedmieść) – głównie na
przykładzie Stanów Zjednoczonych (Lake Forest, Illinios czy Greenbelt
Maryland), rozwój zabudowy związanej z motoryzacją i przemieszczaniem, zarówno
w miastach – dworce autobusowe (dworzec PKS w Kielcach), garaże (Garaż Kant,
Berlin), jak i poza nimi – zabudowa autostradowa, stacje benzynowe i przydrożne
bary. Autor pokazuje samą historię autostrad i różnice w planowaniu
amerykańskim (już podczas I wojny światowej postanowiono rozbudowywać
autostrady jako siatkę dróg do przemieszczania wojsk w razie konfliktu, potem
kolejni prezydenci rozbudowywali połączenia, zwłaszcza Eisenhower). W Europie
pierwsza autostrada powstała we Włoszech w 1924 roku, a w zaledwie rok później
otworzono tor wyścigowy w Monzie.
Gwałtowny wzrost
liczby samochodów spowodował głębokie zmiany w wyglądzie miast i powstanie
wielu zróżnicowanych koncepcji urbanistycznych. Jedne zakładały schowanie dróg
pod lub w głębi tkanki miasta (LOMEX projektu Paula Rudolpha), inne
wyciągnięcie ich na dachy domów (projekty Yona Friedmana czy Motopia) czy
pozostawienie ich obok siebie (budynek mieszkalny Malinowskiego). Od wizji
autor przechodzi do realizacji i pokazuje – z dokładną dokumentacją
fotograficzną – zrealizowane projekty – Centrum Cumbernauld w Wielkiej
Brytanii, Trinity Square w Gateshead, kompleks Robin Hood Gardens czy Barbican
w Londynie, dzielnica LaDefense w Paryżu. Jest też polski element – osiedle
Plac Grunwaldzki we Wrocławiu, mieszkańcom znane jako Manhattan, projektu
Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak. Oczywiście przykładów jest dużo więcej, a
zaskakuje ich rozmach i pewna bezkompromisowość czy wręcz brutalizm
prezentowanej architektury. Wreszcie mamy też rozdziały poświęcone stylowi
steamline w budownictwie, nieudanym zapędom architektów do projektowania
samochodów czy ruchomym domom.
W książce
Wojciechowskiego są co najmniej dwa wielkie plusy – zdjęcia, które pokazują
opisywane budynki czy projekty, dzięki czemu czytelnik nie musi googlować
wszystkiego, by zobaczyć, jak pewne założenia wyglądały. Po drugie, o
architekturze autor pisze z niekłamaną pasją, a przy tym przystępnie i
ciekawie. Uświadomiłam sobie jako czytelnik, jak bardzo mam zamknięte oczy,
spacerując czy wyjeżdżając gdziekolwiek, ile mnie otacza architektonicznych
perełek i ciekawostek. Zwrócenie uwagi na pewne mechanizmy w otaczającej nas
przestrzeni sprawia, że człowiek staje się uważniejszy i znów zaczyna się
zastanawiać. Ja już szukam kolejnych publikacji autora i na swje szczęście
widzę, że jest ich całkiem sporo!
Łukasz
Wojciechowski, We wstecznym lusterku
Wydawnictwo Unpubleashed
Wrocław 2014
Liczba stron: 176
ISBN: 978-83-940457-0-8
Gatunek: popularnonaukowe - architektura
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Architecture and cars in the 20th century
Sometimes it is worth reaching for nice books that we know nothing about
and heard nothing about. You can come across gems that will show you things
that you had no clue about so far. This is exactly what happened to me with
Łukasz Wojciechowski's book In the rearview
mirror. I was tempted by an interesting cover and it turned out that I was
reading a book about the link between architecture and the development of the
automotive industry, various urban visions, and distinctive examples of
buildings related to cars. Extremely interesting thing, and well written!
Wojciechowski shows how profoundly changes in the landscape were caused
by the invention of a car, and he does so using a wide range of examples. His
book discusses the emergence of green suburbs (or in some cases just suburbs) -
mainly on the example of the United States (Lake Forest, Illinois or Greenbelt
Maryland), the development of buildings related to motorization and movement,
both in cities - bus stations (PKS station in Kielce), garages (Garage Kant in
Berlin), as well as outside them - motorway buildings, gas stations and
roadside bars. The author shows the history of highways and the differences in
American planning (already during World War I it was decided to expand the
highways as a network of roads for the movement of troops in the event of a
conflict, then subsequent presidents expanded road connections, especially
Eisenhower). In Europe, the first motorway was built in Italy in 1924, and just
a year later the Monza race track was opened.
The rapid increase in the number of cars has led to profound changes in
the appearance of cities and the emergence of many different urban concepts.
Some assumed hiding roads under or in the city tissue (LOMEX designed by Paul
Rudolph), others pulling them onto the roofs of houses (designs by Yon Friedman
or Motopia) or leaving them next to each other (Malinowski's apartment
building). The author moves from vision to implementation and shows - with
detailed photographic documentation - completed projects - Cumbernauld Center
in Great Britain, Trinity Square in Gateshead, Robin Hood Gardens complex or
Barbican in London, LaDefense district in Paris. There is also a Polish element
- the Plac Grunwaldzki estate in Wrocław, known to residents as the Manhattan,
designed by Jadwiga Grabowska-Hawrylak. Of course, there are many more
examples, and they surprise with the breadth of vision and a certain
uncompromising nature or even brutalism of the presented architecture. Finally,
we also have chapters on steamline style in construction, unsuccessful attempts
for car design, and moving houses.
There are at least two great advantages in Wojciechowski's book - photos
that show the described buildings or projects, thanks to which the reader does
not have to google everything to see how certain assumptions looked like.
Secondly, the author writes about architecture with genuine passion, and at the
same time in accessible and interesting manner. I realized as a reader how much
my eyes remain closed when I walk or go anywhere, how many architectural gems
and curiosities surround me. Paying attention to certain mechanisms in the
space that surrounds us makes a person more attentive and thoughtful. I am
already looking for the author's next publications and fortunately I can see
that there are quite a lot of them!
Author: Łukasz
Wojciechowski
Title: In
the rearview mirror
Publishing House:
Wydawnictwo Unpubleashed
Wroclaw 2014
Number of pages: 176
ISBN:
978-83-940457-0-8
Genre: popular science - architecture
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz