Wieloletnie czytelnicze doświadczenie nauczyło mnie, że niektóre wydawnictwa, a dokładniej - niektóre serie wydawnicze - bardzo rzadko zawodzą mój książkowy gust. Mam więc swoje ulubione linie, które - kiedy tylko mogę - z wielką chęcią i bez większego zastanowienia kupuję. Jest wśród nich seria literatury skandynawskiej gdańskiego wydawnictwa Słowo/obraz/terytoria, jest stosunkowo nowa dla mnie seria Kontynenty sopockiego wydawnictwa Smak słowa, i jest w końcu kamień milowy mojego czytelnictwa - seria proza krakowskiego wydawnictwa Znak. Od czasów liceum polskie premiery tej serii były dla mnie lekturą obowiązkową, często pożyczaną od znajomych czy nauczycieli. Natomiast literatura światowa tej serii była dla mnie na drugim planie i dopiero teraz ją odkrywam. Moja kolekcja ma wiele braków, ale nie zdarzyło mi się natknąć się na książkę, która by mnie rozczarowała. Tak też jest z "Czerwonym kwietniem" Santiago Roncagiolo.Początek jest nieprzyjemny - to zeznania Justino Mayta Carazo, który w stodole w słomie natknął się na zwęglone zwłoki, spisane przez głównego bohatera powieści, Félixa Chacaltana Saldívara, pomocnika prokuratora rejonowego. Chacaltana to służbista, przeniesiony z Limy do Ayacucho na własne życzenie. Trzyma w domu pusty pokój swojej matki, która od dawna nie żyje, a on rozmawia z nią jak dawniej. Dzięki sprawnemu, acz mocno naciąganemu wyjaśnieniu makabrycznej zbrodni, Chacaltana zostaje komisarzem wyborczym w niewielkim miasteczku Yavarmayo.
Niezwykły jest zapis niedbałości państwa i jego głębokiej obojętności na ludzkie nieszczęście. Zwęglone zwłoki pierwszego trupa trzymane są na porodówce, bo na innych oddziałach nie ma na to miejsca. Lodówka w krematorium nie działa od ciągłych przerw w dostawie prądu. "Pomocnik prokuratora zamierzał mu powiedzieć, że trupia woń roznosi się już po całym oddziale położniczym, ale uznał, że lepiej siedzieć cicho. To nie jego problem" (s. 198). Autobusy mają horrendalne opóźnienia: "Nocą autobus wyjechał z ledwie piętnastominutowym opóźnieniem. Kolejna oznaka, że Ayacucho mocnym krokiem idzie ku przyszłości" (s. 76). Nieprawidłowości w wyborach jest tak wiele, że powinny one zostać unieważnione. Przewodniczący lokalnej komisji wyborczej w Yavarmayo mówi prokuratorowi tak:Félix, oseim lat temu, jakbym wyszedł na ulice, to by mnie zabili. Teraz nie. Terroryście zabili moją matkę, mojego brata, i zabrali moją siostrę, którą potem zatłukli żołdacy. Od kiedy rządzi nasz prezydent, nie zabito ani mnie, ani nikogo z mojej rodziny. Chcesz, żebym głosował na kogoś innego? Nie rozumiem. Dlaczego?" (s. 97).
Najgorsze jest to, że relacja prokuratora jest relacją na serio, bez krztyny ironii czy sarkazmu, bez żadnego dystansu. Félix jest człowiekiem fanatycznie wręcz oddanym swojej pracy. Odkrywa coraz więcej poszlak łączących brutalne zbrodnie zarówno z dawnymi wierzeniami Inków, jak i z działalnością Świetlistego Szlaku, komunistycznej komórki działającej w Peru. Morderstwa są wyjątkowo brutalne i wyjątkowo dokładnie opisane.
Są też fragmenty budzące autentyczne przerażenie. Fragmenty zapisywane fonetycznie, bez poszanowania ortografii i interpunkcji. W ogóle Roncagiolo jest mistrzem w operowaniu strachem. Scena podczas Niedzieli Palmowej, gdy tłum idzie w procesji, przy wysokim zagrożeniu zamachem terrorystycznym - ciarki chodzą po plecach, a uwaga jest wytężona. Fabuła jest mistrzowsko ułożona i mamy wrażenie, że pętla się zacieśnia, a im bliżej końca powieści, tym szybciej biegną wydarzenia, niczym u Marqueza. Zakończenie jest co najmniej zaskakujące.
Przeglądając tą książkę jeszcze raz do przygotowania recenzji, całkowicie w nią zapadłam i utknęłam w mrocznym klimacie, dusznej atmosferze, krępującej wszystko biurokracji. Powierzchownie to bardzo dobry kryminał, w głębi - przerażająca relacja z dyktatorsko zarządzanego kraju, gdzie panują łapówkarstwo, niedbałość i obojętność. Wciągająca lektura.Santiago Roncagiolo. Czerwony kwiecień
Wydawnictwo Znak
Kraków 2008
Tłumacz: Tomasz Pindel
ISBN: 978-83-240-0983-1
________________________________________________________________________
Many years of reading experience has taught me that some publishing houses, more precisely - some publishing series - very rarely disappoint my book taste. So I have my favorite lines, to which - whenever I can - I am looking forward with great pleasure and without much thought. Among them is a series of Scandinavian literature from the publishing house Słowo/obraz/terytoria, a relatively new series Kontynenty by the Sopot publishing house Smak słowa, and, ultimately, a milestone in my readership - the series Prose from the Publishing House Znak. From the time of high school, Polish premieres of this series were an obligatory reading for me, often borrowed from friends or teachers. In turn, the world literature of this series stayed in the background, and only now do I discover it. My collection has many shortcomings, but I have not come across a book that would disappoint me. This is also the case with Santiago Roncagiolo's Red April.The beginning is unpleasant - it is the testimony of Justino Mayta Carazo, who has found a charred corpse in the barn in the straw, and the testimony has been written down by the main protagonist of the novel, Félix Chacaltana Saldívar, an assistant to district attorney. Chacaltana is a civil servant, transferred from Lima to Ayacucho at his own request. He keeps the empty room of his long-dead mother in the house and he keeps talking to her as if she was still there. Thanks to an efficient, yet heavily stretched explanation of the macabre crime, Chacaltana becomes electoral commissar in the small town of Yavarmayo, which later turns out to be another move of the corrupted government.
The record of the carelessness of the state and its deep indifference to human misfortune is extraordinary. The charred corpse of the first victim is kept on the delivery ward, because there is no room for it in other departments. The fridge in the crematorium does not work due to continuous power outages. "The prosecutor's assistant intended to tell him that the corpse smell was spreading all over the maternity ward, but he decided that it was better to sit quietly, it was not his problem" (p. 198). Buses have horrendous delays: "At night, the bus left with a mere fifteen-minute delay, another sign that Ayacucho is moving towards the future with a strong step" (p. 76). Irregularities in the election are so many that they should be annulled. The chairman of the local electoral commission in Yavarmayo tells the prosecutor:Félix, eight years ago, if I went out on the street, they would have killed me. Not now. Terrorists killed my mother, my brother, and took my sister, who was later beaten to death by soldiers. Since our president has ruled, neither me nor any of my family have been killed. Do you want me to vote for someone else? I do not understand. Why? (p. 97).
The worst thing is that the prosecutor's report is completely serious, with no irony or sarcasm, and without any distance. Félix is a man fanatically devoted to his work. He discovers more and more clues linking violent crimes with both the ancient Inca beliefs and the activities of the Shining Path, a communist party operating in Peru. Murders are both extremely brutal and extremely accurately described.
There are also fragments that rise an authentic terror. Fragments written phonetically, without respecting spelling and punctuation. In general, Roncagiolo is the master in operating fear. The scene during Palm Sunday, when the crowd goes in a procession, with a high threat of a terrorist attack - the reader has shivers and the attention is strenuous. The plot is masterfully arranged and we have the impression that the loop tightens, and the closer to the end of the novel, the faster events run, like in Marquez's prose. The ending is surprising.
Browsing this book once more for the preparation of the review, I completely fell into it and got stuck in the dark and stuffy atmosphere, all-embracing bureaucracy. In the top layer, it's a very good crime book, but in the in-depth reading it proves to be a terrifying report from a dictatorial run country where bribery, carelessness and indifference prevail. Addictive reading.
Author: Santiago Roncagiolo
Title: Red April
Publishing House: Znak
Kraków 2008
Translated by: Tomasz Pindel
ISBN: 978-83-240-0983-1
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz