Joanna Bator, Japoński wachlarz

Kolejna lektura obowiązkowa przed wyjazdem do Japonii

Mój egzemplarz książki  Joanny Bator Japoński wachlarz. Powroty został opublikowany w 2011 roku w serii Terra incognita wydawnictwa WAB. W moje ręce trafił w 2014 roku z okazji urodzin i mam takie podłe wrażenie, że czytałam go już wcześniej we fragmentach. Niemniej jednak przed zbliżającym się wyjazdem do Japonii przypomnienie sobie tej lektury wydawało mi się obowiązkowe i w sumie żałuję, że moich przygotowań do wyjazdu właśnie od niej nie zaczęłam.

Szeroki wachlarz tematów

Bator w X sekcjach opisuje swoje doświadczenia związane z krajem Kwitnącej Wiśni  - począwszy od brzydoty Tokio i chaotycznej zabudowy, poprzez najbliższe sąsiedztwo i funkcję stacji metra, stanowiące minicentrum okolicy pulsujące życiem, konieczność rysowania mapek i dokładnego tłumaczenia jak dojść w konkretnie miejsce, dalej poprzez specyfikę japońskiej kuchni, w której struktury podawanego pożywienie liczą się bardziej niż jego smak, poprzez kulturę kawaii i bananomanię (od pisarki Banany Yoshimoto i jej bestsellerowej Kuchni), kulturę teatru Takarazuka, gejsze, wodne dzieci, aż po zawiłości japońskich alfabetów i trudność w porozumiewaniu się w języku angielskim. Bator, która w Japonii spędziła dwa lata na różnych stypendiach, i która dalej lubi wracać do kraju Wschodzącego Słońca, filtruje swoje odczucia i doświadczenia przez szereg tekstów naukowych i badawczych, choć na końcu książki brakuje bibliografii. Japoński wachlarz wydaje się więc przygotowany z naukowym zacięciem, a obserwacje autorki podparte są innymi publikacjami i dyskusjami ze znawcami tematu.

Książka napisana z kobiecej perspektywy

Bator skupia się na roli kobiety w japońskim społeczeństwie, rozdzielności obu światów, a nawet używanego języka. Jej obserwacje są zgodne z tym, co pisał Will Ferguson w książce W drodze na Hokkaido – że kobiety, zanim zostaną żonami i matkami, cieszą się większą swobodą i spoczywa na nich mniejsza presja społeczna, natomiast kiedy wyjdą za mąż i urodzą dziecko, to one zarządzają domem i wspierają swoje pociechy w nauce. Chociaż klasyczna kariera, zwłaszcza w korporacji, należy do mężczyzn, kobiety budują swoje, całkiem potężne, światy, na które przykładem jest teatr Takarazuka albo kultura kawaii.

Proza podróżnicza szybko się starzeje

Niestety, mam wrażenie, że książka mocno się zestarzała, o czym świadczą dopiski (Powroty) samej autorki. Na próżno wypatrywać fanek Cosplayu na mostku Jingu, znikają gejsze z Kioto, Banany Yoshimoto nikt już nie pamięta. Sama Bator musiała zdawać sobie sprawę z zagrożenia, obserwując, jak różne mody przetaczają się przez Tokio z prędkością huraganu. Niemniej jednak, choć częściowo przedstawionego świata już nie ma, warto się z tą pozycją zapoznać przed wyjazdem. W końcu „Japonia to obcy kraj” i próba przygotowania na spotkanie z Innym, zrozumienia jego kultury i podejścia, pomoże wnikliwiej przyglądać się światu dookoła, może mniej się mu dziwić i nie popełniać kulturowych gaf. Wkrótce się przekonamy!

Moja ocena: 7/10.

Joanna Bator, Japoński wachlarz. Powroty
Wydawnictwo WAB, Warszawa 2011
Liczba stron: 376
ISBN: 978-83-7747-923-0

*******************************************************************************

Another must-read before going to Japan

My copy of Joanna Bator's book A Japanese Hand Fan. Returns was published in 2011 in the Terra incognita series by WAB Publishing House. It came into my hands in 2014 for my birthday and I have such a bad feeling that I had already read it in fragments. Nevertheless, before my upcoming trip to Japan, it seemed obligatory to recall this book, and I actually regret that I did not start my preparations for the trip with it.

A wide range of topics

In ten sections Bator describes her experiences related to the land of the Rising Sun - starting from the ugliness of Tokyo and chaotic buildings, through the immediate neighborhood and the function of the metro station, constituting a mini-center of the area pulsating with life, the need to draw maps and explain precisely how to get to a specific place, and further through the specificity Japanese cuisine, in which the structure of the food served is more important than its taste, through the culture of kawaii and banana-mania (from the writer Banana Yoshimoto and her best-selling Kitchen), the culture of the Takarazuka theater, geishas, water children, to the intricacies of Japanese alphabets and the difficulty of communicating in English language. Bator, who spent two years in Japan on separate scholarships and who still likes to return to the country of the Rising Sun, filters her feelings and experiences through a number of scientific and research texts, although there is no bibliography at the end of the book. A Japanese Hand Fan seems to have been prepared with a scientific flair, and the author's observations are supported by other publications and discussions with experts on the subject.

A book written from a female perspective

Bator focuses on the role of women in Japanese society, the separation of both worlds and even the language used. Her observations are consistent with what Will Ferguson wrote in Hokkaido Highway Blues - that before they become wives and mothers, women enjoy more freedom and have less social pressure, but once they get married and have a child, they manage home and support their children in learning. Although the classic career, especially in a corporation, belongs to men, women build their own, quite powerful worlds, examples of which are the Takarazuka theater or kawaii culture.

Travel prose ages quickly

Unfortunately, I have the impression that the book has aged significantly, as evidenced by the notes (Returns) by the author herself. There is no point in looking for cosplay fans on the Jingu bridge, geishas from Kyoto are disappearing, and no one remembers the books of Banana Yoshimoto. Bator herself must have been aware of the threat as she watched various fashions roll through Tokyo at hurricane speed. Nevertheless, although some of the world presented no longer exists, it is worth reading this item before leaving. After all, "Japan is a foreign country" and trying to prepare for the meeting with the Other, understanding its culture and approach, will help you look more closely at the world around you, maybe be less surprised by it and not make cultural blunders. We'll find out soon!

 

My rating: 7/10.

 

Author: Joanna Bator
Title: A Japanese Hand Fan. Returns
Publishing House: Wydawnictwo WAB, Warsaw 2011
Number of pages: 376
ISBN: 978-83-7747-923-0