Lekcja dobrej liteartury
W sumie złowiłam tę książkę podczas akcji Kup Pan Książkę Wrocławskiego
Hospicjum dla dzieci w listopadzie 2022. Sama nie wiem, co mnie skusiło – czy ładna,
estetyczna okładka, twarda oprawa, czy fakt, że widziałam tę książkę już kiedyś
w bibliotece? Sięgnęłam po nią nie spodziewając się wiele, tymczasem przeżyłam
jedno z najmilszych tegorocznych zaskoczeń literackich.
Claire Fuller
Claire Fuller to brytyjska pisarka, która pisać zaczęła po 40-stce i ma na
swoim koncie pięć powieści (do czerwca 2023): Our Endless Numbered Days,
Lekcje pływania (przetłumaczone przez Hannę Kulczycką-Tonderską i
opublikowane przez wydawnictwo Świat Książki w 2017 roku w Polsce), Bitter
Orange, Unsettled Ground oraz tegoroczne The Memory of Animals.
Każda z książek wygrywała rozmaite literackie nagrody, ale tylko druga z nich
została do tej pory przetłumaczone na język polski. A szkoda!
Lekcje pływania to historia rodziny Coleman. Ojciec, Gil, jest
wykładowcą akademickim i uznanym pisarzem. Wraz z żoną Judith ma dwie córki – Nan
i Florę. Dramat polega na tym, że matka dziewczynek pewniego dnia poszła
popływać w morzu i nigdy nie wróciła, a jej ciała nigdy nie odnaleziono.
Dlatego powieść ma dwie przeplatające się linie fabularne – bieżącą historię
podstarzałego i ciężko schorowanego Gila i opiekujących się nim córek, i
chronologicznie poprowadzoną historię związku Judith i Gila, zapisaną w listach
żony do męża. Listach, których nigdy do niego nie wysłała, a ukrywała w niezliczonych
książkach męża, gdzie tytuł zazwyczaj wiązał się z poruszaną w liście tematyką.
Pewnego dnia Gil odnajduje przypadkiem taki list, a gdy zamyślony podnosi głowę
i wygląda przez okno, wydaje mu się, że widzi swoją zaginioną małżonkę, i
zaczyna ją gonić po ulicach miasteczka, by w końcu spaść ze schodów przy plaży
i trafić do szpitala.
Intrygujący chwyt fabularny
Podobał mi się ten niezwykły dwugłos – rozmowy rodziny i stopniowe
odkrywanie prawdy przez młodszą, zapatrzoną w swojego „tatusia” córkę Florę
zestawione są z relacją matki, która przez skandal związany z romansem z dużo
starszym wykładowcą i zaawansowanej ciąży nie mogła podejść do końcowych
egzaminów i ukończyć studiów. Jej życiowe ambicje zostały spalone w panewce, utknęła
w domku na prowincji, wychowując dzieci, roniąc ciąże i bezsilnie przyglądając
się romansom męża i znosząc jego ciągłą nieobecność. Czy kobieta naprawdę wypłynęła
za daleko i zabrakło jej sił na powrót do brzegu? Autorka nie daje nam jasnej odpowiedzi.
O poronieniu i utracie dziecka
Lekcje pływania to dla mnie chyba pierwsza książka, która tyle miejsca
poświęca poronieniu i utracie dziecka, relacjonowanym z kobiecej perspektywy.
Gil pragnął mieć sześcioro dzieci, ale to pragnienie nie ziściło się do końca.
Z Ingrid doczekał się dwóch córek, jego żona jedną ciążę straciła, w kolejnej
urodziła przedwcześnie martwego chłopczyka, a jeszcze kolejną ciążę usunęła,
zmęczona zdradami. Jedna z wielku kochanek pisarza urodziła mu syna, Gabriela,
którego rodzina właśnie poznaje.
Problem autorstwa
Drugim ważnym wątkiem jest temat własności intelektualnej i prawdziwego
autorstwa powieści. Gil spisywał fantazje żony, by przetworzyć je literacko i
wydać po tytułem Wirtuoz rozkoszy. Powieść osiągnęła ogromny rozgłos i
uznanie. Mi nasuwa się skojarzenie z filmem Żona w reżyserii Björna L.
Runge, gdzie Glenn Close wciela się w rolę Joan Castleman, pisarki, która
podszywa się pod swojego męża, by móc publikować w świecie niedoceniającym
kobiecego talentu. Talent żony przynosi mężowi Nobla. Tutaj Gil wykorzystuje
opowieści Judith, gdy brakuje mu pomysłu i nie wie, o czym ma napisać. W jakiej
mierze on jest autorem, a w jakiej współautorem powieści?
W zasadzie wszyscy bohaterowie są wiarygodni. Począwszy od Judith, która
jest postacią złożoną i która w swoich listach pozostawia bardzo sugestywny i
piękny ładunek emocji dla swojego męża. Opisy początków ich związku są
przepiękne i wyzwoliły we mnie masę wzruszających wspomnień. Jednocześnie
Judith przypomina postaci z powieści Michaela Cunninghama Godziny, nie
czując się dobrze w roli matki, nie zawsze potrafiąc upilnować dziewczynek, nie
mając pracy zawodowej i walcząc z wiecznym niedostatkiem. Znalazła się w
pułapce, z której nie potrafi się wydostać. Dla mnie jest bardzo podobna do
Laury Brown, która też żyła w klatce, tyle, że znacznie bardziej luksusowej.
Ciekawe jest zestawienie Nan, pracującej jako pielęgniarka w szpitalu,
dojrzałej, uporządkowanej, trzymającej się kurczowo znanego porządku, z jej młodszą
siostrą Florą – buntowniczką, która z wielu rzeczy nie zdaje sobie sprawy.
Dodatkowym smaczkiem są przytaczane przez Fuller tytuły książek, które
znajdują się w domu Gila w strasznych ilościach. Pisarza fascynują ślady
czytelników na stronach czytanych przez nich dzieł, komentarze, obsceniczne
obrazki, zaznaczenia w tekście. Dla Gila interakcja z odbiorcą oznacza życie
dzieła literackiego i jest motywacją do kupowania najróżniejszych dzieł, od
książek kucharskich, poprzez kiepskie kryminały, po klasykę. Padadoksalnie, to
czytelnik wie, w których książkach jego żona ukryła adresowane do niego listy –
wiedza, której mężczyzna jest całkowiecie pozbawiony. Być może autorka wbiła w
ten sposób szpilę swojemu niewiernemu bohaterowi.
Niespodziewana perełka
Ja nie mogłam się od książki oderwać – powieść przypomniała mi, jak bardzo
można w literaturze przepaść i zaangażować się w opowiadaną historię. To taka
publikacja, która pozostawia spory apetyt i rozpęd na dalsze czytanie, a
jednocześnie wiąże się z pewnym niedosytem. To też piękny przykład na to, że
literatura potrafi tak wspaniale zaskakiwać.
Moja ocena: 9/10.
Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2017
Tłumaczenie: Hanna Kulczycka-Tonderska
Liczba stron: 352
ISBN: 978-83-8031-695-9
A lesson of good literature
I bought this book during the Buy
a Book campaign of the Wroclaw Children's Hospice in November 2022. I don't
know what tempted me - a nice, aesthetic hardcover, or the fact that I've seen
this book before in the library? I reached for it not expecting much, but I
experienced one of this year's most pleasant literary surprises.
Claire Fuller
Claire Fuller is a British writer
who started writing in her 40-ies and has five novels to her credit (until June
2023): Our Endless Numbered Days, Swimming Lessons (translated by
Hanna Kulczycka-Tonderska and published by Świat Książki Publishing House in
2017 in Poland), Bitter Orange, Unsettled Ground and this year's The
Memory of Animals. Each of the books has won various literary awards, but
only the second of them has been translated into Polish so far. What a pity!
Swimming lessons tells the
story of the Coleman family. Father, Gil, is an academic and an acclaimed
writer. He and his wife Judith have two daughters, Nan and Flora. The drama is
that the girls' mother went swimming in the sea one day and never came back,
and her body was never found. That is why the novel has two intertwining plot
lines - the current story of the elderly and seriously ill Gil and his
daughters taking care of him, and the chronological story of Judith and Gil's
relationship, recorded in the letters of the wife to her husband. Letters that she
never sent to him, but had hidden in countless books collected by her husband,
where the title was usually related to the subject of the letter. One day, Gil
accidentally finds one letter, and when he raises his head thoughtfully and
looks out the window, he thinks he sees his missing wife and starts chasing her
through the streets of the town, only to fall down the beach steps and end up
in the hospital.
An intriguing plot twist
I liked those often contradictory
narratives - the conversations of the family and the gradual discovery of the
truth by the younger daughter Flora, who is obsessed with her
"daddy", are juxtaposed with the mother's account, who, due to the
scandal related to the affair with a much older lecturer and her advanced
pregnancy, could not take the final exams and graduate. Her life's ambitions
were blown to pieces, she was stuck in a cottage in the country, raising
children, miscarrying and helplessly watching her husband's affairs and
enduring his constant absence. Did the woman really swam too far and did not
have the strength to return to shore? The author does not give us a clear
answer.
About miscarriage and loss of
a child
Swimming Lessons is probably the
first book for me that devotes so much space to miscarriage and loss of a
child, reported from a woman's perspective. Gil wanted to have six children,
but this desire did not come true. With Ingrid, he had two daughters, his wife
lost one pregnancy, gave birth to a prematurely dead boy, and terminated her
last pregnancy, tired of her husband’s betrayals. One of the writer's mistresses
gave birth to a son, Gabriel, whom the family has just met.
The problem of authorship
The second important theme is the
topic of intellectual property and true authorship of the novel. Gil wrote down
his wife's fantasies to transform them into literature and publish them under
the title The Virtuoso of Pleasure. The novel achieved enormous
publicity and recognition. It reminds me of the movie The Wife directed
by Björn L. Runge, where Glenn Close plays Joan Castleman, a writer who publishes
her novels under her husband’s name in a world that underestimates female
talent. The wife's talent brings the Nobel Prize to her husband. Here, Gil uses
Judith's stories when he's out of ideas and doesn't know what to write about.
To what extent is he the author and to what extent is he a co-author of the
novel?
Basically all the characters are
believable. Starting with Judith, who is a complex character and who in her
letters leaves a very suggestive and beautiful emotional load for her husband.
The descriptions of the beginnings of their relationship are beautiful and
triggered a lot of touching memories in me. At the same time, Judith resembles
the characters from Michael Cunningham's The Hours, as she is not
feeling well as a mother, not always able to look after the girls, not having a
job and struggling with eternal scarcity. She's in a trap she can't get out of.
To me, she is very similar to Laura Brown, who also lived in a cage, only much
more luxurious. Also the characters of the girls are depicted in an interesting
way – mature, orderly and order-loving nurse Nan is juxtaposed with her younger
sister Flora - a rebel who is unaware of many things.
An additional flavor are the
titles of books quoted by Fuller, which are found in Gil's house in terrible
numbers. The man is fascinated by the traces of readers on the pages of the
works they read, comments, obscene pictures, markings in the text. For Gil,
interacting with the audience is the life of a literary work and motivates him
to buy everything from cookbooks to bad detective stories to classics. Paradoxically,
it is the reader who knows in which books his wife has hidden the letters
addressed to him - knowledge of which the man is completely deprived of.
Perhaps the author stuck a pin in her unfaithful hero in this way.
An unexpected gem
I couldn't tear myself away from
the book - the novel reminded me how much you can get lost in literature and
get involved in the story. This is a publication that leaves a lot of appetite
and momentum for further reading, and at the same time is associated with a
certain insufficiency. It is also a beautiful example of how literature can
surprise us so wonderfully.
My rating: 9/10.
Autor: Claire Fuller
Title: Swimming Lessons
Publishing House: Świat Książki, Warsaw 2017
Translation: Hanna Kulczycka-Tonderska
Number of pages: 352
ISBN: 978-83-8031-695-9
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz