Jessie Inchauspé, Glukozowa rewolucja (Glucose Revolution)

Książka zmieniająca życie

Książkę Glukozowa rewolucja francuskiej biochemiczki Jessie Inchauspé polecił mi mój… diabetolog. Zmęczona ciągłymi skokami cukru, zasypianiem po śniadaniu i obiedzie, chodzeniem spać o 20 zgłosiłam się na badanie krzywej cukrowej i insulinowej, a potem do lekarza na konsultację. I tak właśnie zmieniłam nie to, co jem, ale w jakiej kolejności to jem i na co muszę uważać.

Jessie Inchauspé

Jessie Inchauspé ma nie tylko wykształcenie biologiczno-chemiczne, ale również ukończyła matematykę w King’s College, co dało jej krytyczne podejście do wielu badań, ale również uzbroiło w zestaw narzędzi do przedstawiania ich wyników. Jako 19-latka dziewczyna przeszła poważny uraz kręgosłupa po skoku do wody z dużej wysokości i doświadczyła bólu, braku sprawności, jak również psychicznych skutków wypadku – późniejszych ataków paniki oraz depersonalizacji i derealizacji, a więc utraty kontaktu z samym sobą. To doświadczenie nakierowała autorkę do podjęcia najpierw wyspecjalizowanych studiów, a potem na obszarze genetyki, by móc wpływać na ludzkie zdrowie i dobrobyt. W startupie, w którym pracowała w dolinie Krzemowej, zaczęto zajmować się problemem glikemii – i tak dochodzimy do tego, skąd pomysł na książkę. Francuzka aktywnie tworzy też treści na Instagramie na kocie @GlucoseGoddess, gdzie obecnie śledzi ją niemal 6 milionów obserwujących.

Wiedza podana w przystępny sposób

Sama nigdy nie sięgnęłabym po tę książkę – wygląda zbyt amerykańsko i założyłabym, że zawarte w niej porady będą się miały nijak do naszej europejskiej rzeczywistości. Tymczasem rewolucyjność podejścia badaczki polega na tym, że nieszczególnie zmieniamy co jemy (ok, może ja nie zmieniam, bo moja dieta była już całkiem racjonalna z drobnymi grzeszkami), ale przede wszystkim w jakiej kolejności jemy. Inchauspé najpierw dokładnie tłumaczy, czym są podstawowe składniki odżywcze – węglowodany, białka, błonnik, gdzie je znaleźć, jakie są rodzaje cukrów i jak wpływają na nasz organizm. Wiedza podana jest w przystępny sposób, często z zastosowaniem prostych porównań, by lepiej zapamiętać i zrozumieć zachodzące w organizmie procesy. W drugiej części książki podaje 10 trików, które należy stosować, by uniknąć skoku cukru, wraz z ilustrującymi te skoki wykresami w zależności od spożytego pożywienia.

10 wskazówek na zdrowsze życie

Książka – mimo swoich 320 stron – stanowi naprawdę szybką lekturę. Wykresów krzywej cukrowej jest w niej kilkadziesiąt stron, ale ma również inne materiały ilustracyjne, dużo przestrzeni międzytekstowej, tabelek, etc. Sporo miejsca zawiera również bibliografia i przykłady osób, którym ta dieta pomogła i zmiany, które zaszły w ich życiu dzięki stosowaniu hacków Inchauspé. Przy książkach popularnonaukowych o dietach i podejściu do żywienia ocena może przyjść dopiero po zobaczeniu rezultatów. Po pierwszym tygodniu stosowania tego podejścia mogę powiedzieć, że miałam więcej energii, nie zasypiałam po obiedzie albo odczuwałam znacznie mniejszą senność, z którą mogłam sobie lepiej poradzić. Ponieważ główny hack biochemiczki polega na spożywaniu posiłku we właściwej kolejności – najpierw błonnik, potem białko, a na końcu węglowodany, nie jest on zgodny z moimi przyzwyczajeniami spożywczymi i wymaga dużego skupienia podczas posiłku, żeby się nie zapomnieć. Zwłaszcza sałatka albo zielenina na pusty żołądek stanowią wyzwanie. Mam jednak nadzieję, że to tylko kwestia przyzwyczajenia i wykształcenia nawyku, którą z czasem opanuję. Na razie porady w książce wglądają obiecująco, a sama pozycja sprawia, że czytelnik staje się – choć na chwilę – obsesyjnie skupiony na zawartości swojego talerza. Jedyne, czego mi brakowało, to więcej przepisów czy też wskazówek, co będzie najlepszym śniadaniem, obiadem czy kolacją przy takim podejściu, jak sobie zaplanować poprawne posiłki. Te wskazówki są między linijkami, ale chciałabym, żeby było ich więcej albo zebrane w jednym miejscu na końcu książki. Krótki rozdział Dzień z życia @GlisoceGoddess w przykładami jednego menu na każdy posiłek skupia się bardziej na zastosowanych hackach, niż na zjedzonym posiłku. Niemniej jednak jest to bardzo ciekawa i wartościowa pozycja. Taka, która naprawdę może zmienić życie na lepsze.

Moja ocena: 8/10.

Jessie Inchauspé, Glukozowa rewolucja: Kontroluj poziom cukru we krwi, odzyskaj energię i jedz to, na co masz ochotę
Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2023
Tłumaczenie: Anna Brzostowska
Liczba stron: 320
ISBN: 978-83-67674-30-0

********************************************************************************

A Life-Changing Book

My diabetologist recommended the book Glucose Revolution by French biochemist Jessie Inchauspé to me. Tired of constant blood sugar spikes, falling asleep after breakfast and lunch, and going to bed at 8 PM, I scheduled a blood sugar and insulin curve test and then consulted a doctor. And so, I changed not what I eat, but the order in which I eat it and what I need to pay attention to.

Jessie Inchauspé

Jessie Inchauspé not only has a degree in biology and chemistry, but also a degree in mathematics from King's College, which has given her a critical approach to many studies and also equipped her with a set of tools for presenting their results. At 19, she suffered a serious spinal injury after diving from a great height and experienced pain, disability, and the psychological effects of the accident – subsequent panic attacks, depersonalization, and derealization, meaning a loss of connection with herself. This experience led the author to pursue specialized studies, first in the field of genetics, to influence human health and well-being. The startup where she worked in Silicon Valley began to address the issue of glycemia – and that's how the idea for the book came about. The Frenchwoman also actively creates content on Instagram under the handle @GlucoseGoddess, where she currently has nearly 6 million followers.

Information presented in an accessible way

I would never have picked up this book myself – it looks too American, and I would have assumed the advice will have no relevance to our European reality. Meanwhile, the revolutionary nature of the researcher's approach lies in the fact that we don't specifically change what we eat (okay, maybe I don't, as my diet was already quite rational with minor sins), but more importantly, in what order we eat. Inchauspé first thoroughly explains the basic nutrients – carbohydrates, proteins, fiber – where to find them, the types of sugars, and how they affect our bodies. This information is presented in an accessible way, often using simple comparisons to better remember and understand the processes occurring in the body. In the second part of the book, she provides 10 tricks to avoid blood sugar spikes, along with graphs illustrating these spikes depending on the food consumed.

10 hacks to lead a healthier life

Despite its 320 pages, the book is a truly quick read. There are dozens of pages of blood sugar curve graphs, but it also includes other illustrative materials, ample interstitial space, tables, etc. A substantial bibliography and examples of people who have benefited from this diet and the changes that have occurred in their lives thanks to using Inchauspé's hacks are also included. With popular science books about diets and nutritional approaches, judgment can only come after seeing the results. After the first week of using this approach, I can say I had more energy, didn't fall asleep after dinner, or experienced significantly less sleepiness, which I could have managed better. Because the biochemist's main hack involves eating meals in the correct order—fiber first, protein second, and carbohydrates last—it doesn't align with my eating habits and requires a lot of concentration during meals to avoid forgetting. Salad or greens on an empty stomach, in particular, are challenging. However, I hope it's just a matter of getting used to it and developing a habit that I'll master over time. For now, the advice in the book looks promising, and the publication itself makes the reader become—if only for a moment—obsessively focused on the contents of their plate. The only thing I missed were more recipes or tips on what would be the best breakfast, lunch, or dinner with this approach, and how to plan proper meals. These tips are between the lines, but I wish there were more of them or they were collected in one place at the end of the book. A short chapter, "A Day in the Life of @GlucoseGoddess," with examples of one menu for each meal, focuses more on the hacks used than on the actual meal itself. Nevertheless, it's a very interesting and valuable book. One that can truly change your life for the better.

My rating: 8/10.

Author: Jessie Inchauspé
Title: Glucose Revolution: The Life-Changing Power of Balancinf Your Blood Sugar
Publishing House: Marginesy, Warsaw 2023
Translation: Anna Brzostowska
Number of pages: 320
ISBN: 978-83-67674-30-0

 

Joanna Bator, Rok królika

Koszmar królika

Co to była za książka! Książka-słowotok, książka-szaleństwo! Może trochę spełnienie marzeń autorki, by w białych rękawiczkach napisać naprawdę tandetne romansidło. Mamy tu i powieść szkatułkową, i kryminał, i przegląd lokalnej prasy na miarę Faktu z nagłówkami grozy, i małomiasteczkowy portret, i kostiumowy romans. Jednocześnie za dużo i za mało.

Zmiana tożsamości

Pisarka kryminałów Julia Mrok, podejrzewając swoich dwóch kochanków o zmowę i przygotowania do jej zamordowania, postanawia uciec z domu i zmienić tożsamość. W taki właśnie sposób jako Anna Karr trafia do Ząbkowic Śląskich, gdzie ściąga ją nagłówek jednej z gazet o króliku grozy. Gryzoń ma wchodzić w ciało zmarłej właścicielki i pod taką postacią mordować. Jednocześnie krążą pogłoski o zabójcy blondynek. Karr trafia więc do Hotelu Spa pod Królikiem, który nocami pełni funkcję kliniki spełniającej najskrytsze marzenia swoich pacjentów, od karmienia piersią jak niemowlę, aż po… eutanazję. Tam też kobieta o wymazanej przeszłości zaczyna pracować, poznając mieszkańców hotelu oraz jego obsługę.

Ząbkowice Śląskie – stracony bohater

Chociaż jest tu trochę tego, co w książkach Bator cenię najbardziej, a więc małej ojczyzny, to Ząbkowice Śląskie (za Niemca Frankenstein), mogłyby być jakąkolwiek inną lokalizacją. Owszem, Anna ma z hotelu widok na Krzywą Wierzę, ale poza tym miasteczko wygląda jak z sennej mary i nie ma wielu innych znaków charakterystycznych. Bohaterka ciągle gubi się w jego wąskich uliczkach, krąży po nich jak po labiryncie, poznaje za to ciekawych i wyjątkowych mieszkańców – grafficiarza z zajęczą wargą czy Dziadka Konkursowego. Teoretycznie Anna Karr szuka w miasteczku śladów swojej siostry bliźniaczki, Sandry Jasnej, z którą została rozdzielona w dzieciństwie.

Dobry język nie ratuje słabej fabuły

Im dłużej myślę nad tą książką, tym gorsza mi się wydaje. Kryminalna fabuła jest za mało kryminalna, postać króliczego mordercy jest naprawdę słabo nakreślona i mało przekonująca. Cudowne ocalenie bohaterki tłumaczy dziwny eutanazyjny wątek w książce, ale wydaje się nieprawdopodobne. Najciekawszy jest temat zmiany tożsamości, stawania się kimś innym, zarówno fizycznie (zmiana koloru włosów i oczu, stylu ubierania, a nawet jędrności ciała), po zmiany w psychice i zachowaniu. To ciekawe studium tego, jak człowiek się zachowuje, gdy dostaje drugie życie, nowy początek. Jednak jedyne co książkę pozwala przeczytać to narracyjny talent autorki. Jej zdania są niesamowicie bujne, zdają się rozrastać na wszystkie strony swoimi neologizmami, fascynują czytelnika. Ale to za mało. Kiedy odcedzi się ciekawy, żyjący własnym życiem język, pozostaje miałkość. Szkoda czasu.

Moja ocena: 4/10.

Joanna Bator, Rok królika
Wydawnictwo Znak, Kraków 2016
Liczba stron: 414
ISBN: 978-83-240-4351-4

**********************************************************************************

The Rabbit's Nightmare

What a book this was! A book of wordiness, a book of madness! Perhaps a bit of a dream come true for the author to write a truly tawdry romance novel without anyone noticing. Here we have a storybook novel, a crime novel, a review of the local press on the level of The Sun with its horror headlines, a small-town portrait, and a costume romance. Too much and too little at the same time.

Identity Change

Crime writer Julia Mrok, suspecting her two lovers of collusion and plotting to murder her, decides to run away from home and change her identity. This is how, as Anna Karr, she finds herself in Ząbkowice Śląskie, where she is drawn by a newspaper headline about a horror rabbit. The rodent is said to be entering the body of its deceased owner and murdering people in this form. At the same time, rumors of a killer of blodes are circulating. Karr ends up at the Hotel Spa Under the Rabbit, which serves as a clinic at night, fulfilling the deepest dreams of its patients, from breastfeeding to... euthanasia. There, a woman with a forgotten past begins working, getting to know the hotel's residents and staff.

Ząbkowice Śląskie – A Lost Hero

Although it contains some of what I value most in Bator's books, namely a small homeland, Ząbkowice Śląskie (in German Times Frankenstein) could be any other location. Sure, Anna has a view of the Leaning Tower from the hotel, but otherwise, the town looks dreamlike and lacks any other distinctive features. The heroine constantly gets lost in its narrow streets, wandering through them like in a maze, but she does meet interesting and unique residents – a graffiti artist with a hare lip and the Competition Grandpa (the man wins all prizes in any given event). Theoretically, Anna Karr is searching the town for traces of her twin sister, Sandra Jasna, from whom she was separated as a child, but this thread remains unconcluded.

Good writing doesn't save a weak plot

The more I think about this book, the worse it seems. The crime plot isn't criminal enough, and the rabbit killer character is truly poorly written and unconvincing. The heroine's miraculous survival explains the book's strange euthanasia thread, but it seems implausible. The most interesting theme is the changing of identity, becoming someone else, both physically (changing hair and eye color, clothing style, and even body texture), and changes in one's mind and behavior. It's an interesting study of how a person behaves when given a second life, a new beginning. However, the only thing that makes this book worthwhile is the author's narrative talent. Her sentences are incredibly lush, seeming to expand in all directions with their neologisms, fascinating the reader. But that's not enough. When you filter out the interesting language, which has a life of its own, what remains is shallowness. It's a waste of time.

My rating: 4/10.

Author: Joanna Bator
Title: The Year of a Rabbit
Publishing House: Znak, Kraków 2016
Number of pages: 414
ISBN: 978-83-240-4351-4

Richard Lourie, Wstręt do tulipanów (A Hatred for Tulips)

Literacka odpowiedź na Dzienniki Anne Frank

Powieść Richarda Lourie Wstręt do tulipanów jest powodem, dla którego sięgnęłam po Dziennik Anne Frank. Nie chciałam czytać odpowiedzi na wojenny pamiętnik dziewczynki, zanim nie przeczytam oryginału. Z twórczością Richarda Lourie miałam już do czynienia, zapoznałam się z Autobiografią Stalina (recenzja tutaj), ale nowsza pozycja podobała mi się bardziej.

Rodzinna tajemnica wychodzi na jaw

Wstręt do tulipanów wciąga od pierwszej strony. Powieść opowiada o spotkaniu braci po latach – starszy Joop po II wojnie światowej pozostał z ojcem w Holandii, a matka wyjechała z młodszym bratem, Willemem, do Stanów Zjednoczonych. Rodzeństwo nie miało z sobą przez te kilkadziesiąt lat kontaktu i Joop wykorzystuje okazję, by podzielić się swoim rodzinnym sekretem. Okazuje się, że jest on częściowo odpowiedzialny za ujawnienie kryjówki rodziny Frank (co niestety wydawca ogłasza wszem i wobec na okładce, niszcząc jedno z narracyjnych zaskoczeń. A z drugiej strony, drugi (!) angielski tytuł brzmi: Joop: A Novel of Anne Frank, wszystko co ma Anne Frank w tytle dobrze się sprzeda). Jednocześnie Lourie tak prowadzi narrację, że trudno jest jednoznacznie uznać chłopca za winnego.

Kiedy dziecko staje się żywicielem rodziny

Pisarz starannie odrobił zadanie domowe i ze szczegółami pokazuje realia życia w Holandii za czasów wojny. Wielu ludzi traci pracę, w tym głowa rodziny, ojciec. Matka nie pracuje, zajmuje się wychowaniem trójki dzieci – najstarszego syna Joopa, narratora książki, i jego dwóch młodszych braci bliźniaków, Willema i Jana. Gdyby nie pomoc brata matki, wuja Fransa, często rodzina nie miałaby co do garnka włożyć. Idą za tym jednak pewne moralne kompromisy, ponieważ wuj jest w NSB, holenderskich pronazistowskich bojówkach, i nie kryje się ze swoimi antysemickimi poglądami. Wiodą go one aż na wschodni front, pod Stalingrad, gdzie mężczyzna traci obie nogi i wraca na garnuszek siostry, co jeszcze pogarsza sytuację. Utrzymanie domu jest teraz na barkach nastoletniego Joopa, który dzięki swojemu sprytowi i pracowitości codziennie przynosi coś do jedzenia, choć Eldorado wkrótce się kończy i chłopiec, ze względu na wojenną przeszłość wuja, traci pracę. Tak zaczynają poszukiwać ukrywających się Żydów – za donos można zgarnąć majątek, czyli nakarmić głodne rodzeństwo i ciężko chorego ojca.

Zawieszenie oceny moralnej

Czy w takim razie postawa dziecka, obarczonego zbyt dużą jak na swój wiek odpowiedzialnością, zasługuje na potępienie? Donos na rodzinę Franków był tylko kolejnym sposobem utrzymania się przy życiu, ale też próbą zbliżenia z surowym i wymagającym ojcem. Joop dostał od niego potworne lanie za próbę sabotażu niemieckich maszyn wojennych, co mogło całą rodzinę postawić w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Od tamtej pory czuł, że ojciec się do niego nie przyznaje, nie uznaje go za syna. Zatem czy czytelnik ma prawo oceniać dziecko?  Jedocześnie Lourie sprytnie zestawia dwie nieletnie postaci, chociaż oczywiście narracja Joopa jest literacko znacznie lepsza. Tym samym zamyka krytykom usta – posłużenie się postacią dziecka może wydawać się trochę ciosem poniżej pasa albo pójściem na łatwiznę (dzieci ocenia się moralnie trochę trudniej), a z drugiej strony mamy zestawionych bohaterów mniej więcej w tym samym wieku (Anne jest delikatnie starsza).

Obraz dziecka na wojnie

Książka przysuwa na myśl dwa inne literackie majstersztyki – Łaskawe Jonathana Littela z bulwersującym wstępem zbrodniarza wojennego Maximiliana Aue, oraz obraz wojny widziany oczami dziecka w Malowanym ptaku Jerzego Kosińskiego. Joop szczęśliwie nie doświadcza aż takich okrucieństw wojny, jakie miały miejsce na kresach wschodnich, ale jego obraz rzeczywistości jest trochę naiwny i skupiony na innych priorytetach. Chłopiec staje się mężczyzną, dumnie przynosi jedzenie na stół, ale jednocześnie zabiega o szacunek i uwagę ojca i rywalizuje z bliźniakami o uwagę matki. Świat dziecka pozostaje światem dziecka, z inną skalą problemów i innym ich postrzeganiem.

Ciekawy literacki dialog

Podobał mi się też język książki. Lourie pisze krótkimi, zgrabnymi zdaniami, często z trafną puentą. Rozdziały też są krótkie, obrazowe, nieprzegadane. Cała książka ma wydźwięk riposty na publikację Dzienników Frank. Nie podważa jej, ale nie pozwala jednoznacznie oceniać. Nie wszystko zło co złem się tak jednoznacznie wydaje. Warto.

Moja ocena: 8/10.

 

Richard Lourie, Wstręt do tulipanów
Wydawnictwo Znak, Kraków 2013
Tłumaczenie: Mieczysław Godyń
Liczna stron: 206
ISBN: 978-83-240-2112-3

*******************************************************************************

A Literary Response to The Diaries of Anne Frank

Richard Lourie's novel, A Hatred for Tulips, is the reason I picked up The Diary of Anne Frank. I didn't want to read the response to the girl's wartime diary before reading the original. I was already familiar with Richard Lourie's work, having read The Autobiography of Stalin (review here), but I liked this newer work more.

A Family Secret Reveals

A Hatred for Tulips captivates the reader from the very first page. The novel tells the story of the brothers' reunion after many years – the elder Joop stayed with his father in the Netherlands after World War II, while his mother emigrated with his younger brother, Willem, to the United States. The siblings haven't had contact for several decades, and Joop seizes the opportunity to share his family secret. It turns out he is partially responsible for revealing the Frank family's hideout (which, unfortunately, the publisher announces publicly on the cover, ruining one of the narrative surprises. But the book needs to sell). At the same time, Lourie's narrative style makes it difficult to definitively blame the boy.

When a Child Becomes the Breadwinner

The writer has done his homework meticulously and details the realities of life in wartime Netherlands. Many people lose their jobs, including the head of the family, the father. The mother doesn't work, raising three children – the eldest son, Joop, the book's narrator, and his two younger twin brothers, Willem and Jan. Without the help of the mother's brother, Uncle Frans, the family would often have nothing to eat. However, this involves certain moral compromises, as the uncle is in the NSB, the Dutch pro-Nazi militia, and doesn't hide his anti-Semitic views. These views lead him to the Eastern Front, near Stalingrad, where he loses both legs and returns to his sister's household, which makes the situation even worse. The family's upkeep now falls to teenage Joop, who, thanks to his cleverness and diligence, brings home something to eat every day, though Eldorado soon ends and the boy, due to his uncle's wartime past, loses his job. Thus, they begin searching for hiding Jews – informing on them can bring them a fortune, meaning Joop can feed his hungry siblings and their seriously ill father.

Suspending Moral Judgment

So, does the attitude of a child, burdened with too much responsibility for his age, deserve condemnation? Reporting on the Frank family was just another way to stay alive, but also an attempt to build relation with his strict and demanding father. Joop received a terrible beating from him for attempting to sabotage German war machines, which could have put the entire family in mortal danger. From then on, he felt his father didn't acknowledge him, didn't recognize him as a son. So, does the reader have the right to judge the child? At the same time, Lourie cleverly juxtaposes two juvenile characters – Joop and Anne, although boy’s narrative is, of course, much better literary. This silences the critics – using a child as a character may seem a bit of a low blow or an easy way out (children are a bit more difficult to judge morally), and on the other hand, we have characters of more or less the same age (Anne is slightly older).

The Image of a Child at War

The book brings to mind two other literary masterpieces – Jonathan Littel's The Kindly Ones, with its shocking introduction by war criminal Maximilian Aue, and the image of war seen through the eyes of a child in Jerzy Kosiński's The Painted Bird. Joop fortunately doesn't experience the same atrocities of war as those experienced in the eastern borderlands, but his view of reality is somewhat naive and focused on different priorities. The boy becomes a man, proudly bringing food to the table, but at the same time strives for his father's respect and attention and competes with his twins for his mother's attention. A child's world remains a child's world, with a different scale of problems and a different perception of them.

Interesting literary dialogue

I also enjoyed the book's language. Lourie writes in short, crisp sentences, often with a punch line. The chapters are also short, vivid, and uncluttered. The entire book feels like a riposte to the publication of Frank's Diary. It doesn't question it, but it doesn't allow for a definitive judgment. Not all evil seems so clear-cut. It's worth to give it a go.

My rating: 8/10.

Author: Richard Lourie

Title: A Hatred for Tulips (also: Joop: A Novel of Anne Frank)

Publishing House: Znak, Kraków 2013
Translation: Mieczysław Godyń
Pages: 206
ISBN: 978-83-240-2112-3

 

 

Anne Frank, Dziennik Anny Frank (Het Achterhus)

Ważne świadectwo historyczne

Dziennik Anny Frank to książka powszechnie znana i ważna dla naszej kultury. W 2009 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO, co tylko potwierdziło należnej jej miejsce. Kiedy wpadła mi w ręce w niesamowicie zniszczonym, zaczytanym wydaniu (książka musiała być kiedyś szkolną lekturą), postanowiłam ją ocalić i zabrać do domu, ale też w końcu przeczytać.

Dorastanie w uwięzieniu

Anne Frank jest 13-latką, kiedy zaczyna prowadzić swój dziennik jeszcze w domu rodzinnym. Szybko jednak rodzina podejmuje decyzję o życiu w ukryciu, z porzuceniem swojego mieszkania i większości dobytku, i zamieszkaniu w kryjówce, zdani na łaskę ukrywających ich dobroczyńców. Tak oto 9 lipca 1942 roku 7 osób zaczyna mieszkać nad biurem w dawnej narzędziowni firmy ojca w Amsterdamie: matka i ojciec Ani, jej starsza siostra Margot, a także państwo Van Daam z synem Piotrem. Po kilku miesiącach dołącza do nich dentysta, Albert Dussel. Ania pokazuje smutną, ale przede wszystkim męczącą rzeczywistość skazanych na siebie w niewielkim metrażu ludzi, ich ciągle kłótnie, obawę o życie i czekający ich los, kłopoty z aprowizacją i psującym się jedzeniem, nieustanne włamania do siedziby firmy. Jako dojrzewająca dziewczyna sporo czasu poświęca też sobie – swojemu charakterowi, poczuciu niezrozumienia i samotności, ale także dojrzewaniu, zmianom zachodzącym zarówno w ciele (dziewczyna w zamknięciu dostaje pierwszej miesiączki, z Piotrem łączy ją pierwszy pocałunek), jak i w duszy.

Uniwersalny portret nastolatki

Wnioski? Nastolatki wszędzie są podobne i mają podobne rozterki. Sytuacja Ani – historycznie – jest nie do pozazdroszczenia, najtrudniejszy czas dojrzewania przyszedł w przymusowym zamknięciu i skazaniu na te same osoby i sytuacje, z utrudnionym dostępem do książek i wiedzy, a jednak trapią ją te same problemy, jak każdą inną nastoletnią dziewczynę. Młoda Żydówka wspomina swoje pierwsze zauroczenia i miłości, opisuje rozwijającą się relację z uwięzionym z nią dwa lata starszym Piotrem, poszukiwanie zrozumienia i przyjaźni. Ania stara się zrozumieć samą siebie, wyklarować jasne oceny sytuacji i swoje podejście moralne, a jednocześnie – jak każda nastolatka – jest wyjątkowo mało tolerancyjna wobec innych, samemu oczekując rozumienia wobec siebie.

Dramatyczne zakończenie

Dziennik urywa się po ostatnim wpisie z 1 sierpnia 1944 roku – zaledwie kilka dni później, 4 sierpnia, ich kryjówka została zdemaskowana, a cała rodzina wraz z opiekunami wywieziona do nazistowskich obozów koncentracyjnych. Anne zmarła na tyfus w obozie w Bergen-Belsen w lutym 1945 roku, niedługo przed wyzwoleniem obozu przez Brytyjczyków. W tymże obozie zmarły przed nią najpierw jej matka, a potem siostra. Wojnę przeżył tylko ojciec, Otto Frank, który odzyskał dzienniki córki i opublikował je w 1947 roku. Obecnie dom, w którym ukrywała się rodzina, jest zamieniony w muzeum.  Chociaż znałam zakończenie całej historii, ostatnią stronę książki czytałam kilkukrotnie. Mam wrażenie, że Ania dała się poznać jako bystra, ciekawa świata dziewczyna z ambicjami i sporym potencjałem (jej wpisy w dzienniku, choć często dziecinne, są napisana bardzo składnie). Tym bardziej szkoda zmarnowanego talentu, a przekładając tragedię rodziny na skalę wojny – szkoda milionów zmarnowanych żyć. Dlatego Dziennik Anne Frank to ważna i momentami zaskakująca lektura, nadal aktualna i ciekawa.

Moja ocena: 7/10.

Anne Frank, Dziennik Anny Frank
Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy, seria Biblioteka Powszechna, Warszawa 1960
Tłumaczenie: Zofia Jaremko-Pytowska
Liczba stron: 292
ISBN: brak

******************************************************************************

An Important Historical Testimony

The Diary of Anne Frank is a widely known book and important to our culture. In 2009, it was added to the UNESCO World Heritage List, which only confirmed its rightful place. When I came across it in an incredibly ragged, worn-out edition (the book must have been a required reading at school once), I decided to save it and take it home, but also to finally read it.

Growing Up in Imprisonment

Anne Frank is 13 years old when she begins keeping her diary while still at home. However, the family quickly decides to go into hiding, abandoning their apartment and most of their belongings and settling into a hideout, at the mercy of their benefactors. Thus, on July 9, 1942, seven people begin living above an office in the former tool shop of their father's company in Amsterdam: Anne's mother and father, her older sister Margot, and the Van Daams with their son Peter. After a few months, they are joined by dentist Albert Dussel. Anne portrays the sad, but above all, exhausting reality of people confined to their own small spaces: their constant quarrels, fear for their lives and the fate awaiting them, scarcity and state of food, and constant break-ins at the company headquarters. As a maturing girl, she also devotes considerable time to herself – her character, feelings of being misunderstood and lonely, but also to maturation, the changes taking place both in her body (the girl in confinement gets her first period, and she shares her first kiss with Piotr) and in her soul.

A Universal Portrait of a Teenage Girl

Conclusion? Teenagers everywhere are similar and face similar dilemmas. Ania's situation – historically – is unenviable; the most difficult period of adolescence came during forced confinement to the same people and situations, with limited access to books and knowledge. Yet she is plagued by the same problems as any other teenage girl. The young Jewish woman recalls her first crushes and sympathies, describes her developing relationship with Piotr, who was two years older and imprisoned with her, and her search for understanding and friendship. Anne struggles to understand herself, to clarify her assessment of the situation and her moral approach, and at the same time—like any teenager—she is exceptionally intolerant of others, at the same time expecting understanding towards herself.

Dramatic Ending

The diary ends after the last entry, dated August 1st, 1944. Just days later, on August 4th, their hiding place was discovered, and the entire family, along with their guardians, were deported to Nazi concentration camps. Anne died of typhus in the Bergen-Belsen camp in February 1945, shortly before the camp was liberated by the British. Her mother and then her sister preceded her in death in the same camp. Only her father, Otto Frank, survived the war, recovered his daughter's diaries and published them in 1947. Today, the house where the family hid is converted into a museum. Even though I knew the ending of the story, I read the last page of the book several times. I feel that Anne emerged as a bright, curious girl with ambition and considerable potential (her diary entries, though often childish, are written with great skill). It's all the more regrettable that talent was wasted, and, translating the family tragedy into the scale of war, it's a shame about the millions of lives wasted. Therefore, The Diary of Anne Frank is an important and at times surprising read, still relevant and interesting. 

My rating: 7/10.

Author: Anne Frank

Title: The Diary of Anne Frank
Publisher: State Publishing Institute, Biblioteka Powszechna series, Warsaw 1960
Translation: Zofia Jaremko-Pytowska
Number of pages: 292
ISBN: none

Jørn Lier Horst, Jan-Erik Fjell, Krzyk (Skriket)

Nowa seria, nowy bohater, nowe media

Nieśpiesznie sięgnęłam po pierwszy napisany w duecie Jorn Lier Horst – Jan-Erik Fjell kryminał Krzyk, prawdopodobnie pierwszy z serii o niedoszłym policjancie Markusie Hegerze, który obecnie zajmuje się publikowaniem podcastów kryminalnych Krimcast. Mężczyzna wraca do sprawy zaginięcia siedmioletniej Leah Forsberg z 2008 roku, ponieważ na światło dzienne wypływają nowe fakty, a skazany zabójca wydaje się w ich świetle niewinny.

Wielu bohaterów i pędząca naprzód akcja

Uczucia mam mieszane. Dla mnie Horst samodzielnie lepiej buduje atmosferę i ma charakterystyczne dla siebie sceny grozy, które tutaj nie doszły w pełni do głosu. Bohaterów było dość wielu, z niektórymi, jak dociekliwą dziennikarką Mathilde Wold, trzeba się było szybko pożegnać, ale w sumie żaden z nich, oprócz oczywiście głównego bohatera, nie został dobrze nakreślony. Dwie ofiary w zasadzie są nieważne w toku śledztwa, są tylko ciałami, które napędzają akcję, ale niewiele o nich wiemy. Zwłaszcza o zamordowanej dziewczynce.

Pewnie nieprawdopodobieństwa fabularne

Akcja toczy się wartko, ale mało prawdopodobne wydaje mi się to, że czego policja nie mogła rozwiązać w przeciągu kilku lat śledztwa, to domorosły detektyw rozwiązał w 4 dni. Najpierw mężczyzna popełnia kardynalny błąd, ściąga techników kryminalnych do złego miejsca pochówku, ale już w mniej niż 24 godziny ma ponowną szansę i pełne zaufanie policji. Potem podejmuje bardzo ryzykowne działania w scenie wieńczącej rozwiązanie zagadki, narażając życie wszystkich obecnych podczas jego zabawy. Ten błąd ma bardzo poważne konsekwencje, ale to też nie wydaje się zaprzątać głowy autorów. Za dużo sensacji, a za mało starego, dobrego Horsta i mozolnej pracy kryminalnej. Za to najbardziej cenię serię o Williamie Wistingu – za jej realizm i oddanie trudów śledczej pracy. Tu tego nie ma.

Podcast kryminalny

Z pewnością ciekawym posunięciem jest wpisanie podcastu w literacką treść książki. Ta forma literatury cieszy się rosnącym powodzeniem, a dostrzeżenie i docenienie jej stanowi dowód spostrzegawczości i świadomości tego, co się dzieje na czytelniczym rynku. Uważam to za wartościowy zabieg. Książka, jak to norweski kryminał, wciąga i czyta się szybciutko, ale na razie do nowej serii pozostaję nieprzekonana.

Moja ocena: 6/10

Jørn Lier Horst, Jan-Erik Fjell, Krzyk
Wydawnictwo Smak słowa, Sopot 2025
Tłumaczenie: Milena Skoczko-Nakielska
Liczba stron: 408
ISBN: 978-83-67709-37-8

***********************************************************************************

New series, new protagonist, new media

I took my time picking up the first crime novel, The Scream, written by the duo Jørn Lier Horst and Jan-Erik Fjell. It's likely the first in a series about the would-be police officer Markus Heger, who currently publishes the crime podcast Krimcast. He returns to the case of the 2008 disappearance of seven-year-old Leah Forsberg as new facts come to light, and the convicted killer seems innocent in light of them.

Multiple characters and a fast-paced plot

I have mixed feelings. For me, Horst builds the atmosphere better on his own and has his trademark horror scenes, which didn't fully come to fruition here. There were quite a few characters, some of whom, like the inquisitive journalist Mathilde Wold, were quickly dismissed, but overall, none of them, except for the protagonist, were well-developed. Two of the victims are essentially irrelevant to the investigation; they're merely bodies that drive the plot, but we don't know much about them. Especially not about the murdered girl.

Plot Improbabilities

The action moves briskly, but it seems unlikely to me that what the police couldn't solve over several years of investigation was solved in four days by a homegrown detective. First, the man makes a cardinal mistake, bringing forensic technicians to the wrong burial site, but in less than 24 hours, he has another chance and the police's full trust. Then, in the culmination scene, he takes very risky action, endangering the lives of everyone present. This mistake has very serious consequences, but that doesn't seem to have troubled the authors either. Too much sensationalism and not enough good old Horst and the painstaking work of the detectives. That's what I appreciate most about the William Wisting series – its realism and dedication to the rigors of investigative work. This isn't the case here.

Crime Podcast

Incorporating a podcast into the literary content of a book is certainly an interesting move. This form of literature is enjoying growing popularity, and recognizing and appreciating it demonstrates a keen eye for observation and awareness of what's happening in the reading market. I consider this a valuable approach. The book, as is typical of Norwegian crime fiction, is engaging and a quick read, but for now, I remain unconvinced about the new series.

My rating: 6/10. 

Authors: Jørn Lier Horst, Jan-Erik Fjell
Title: The Scream
Publishing House: Smak Słowa, Sopot 2025
Translation: Milena Skoczko-Nakielska
Number of pages: 408
ISBN: 978-83-67709-37-8

Sally Rooney, Intermezzo

Więcej życia, więcej i więcej z życia

Zdziwiłam się trochę, kiedy odebrawszy książkę z biblioteki przekonałam się, że jest w języku angielskim. Początkowo zwątpiłam w swoje możliwości, ale wraz ze zbliżającym się terminem oddania moja determinacja wzrosła i udało się. Być może właśnie ze względu na język książkę czytało mi się w zdecydowanie większym skupieniu. Może w ogóle powinnam czytać więcej po angielsku, bo to naprawdę niezła gimnastyka dla mózgu.

Relacje rodzinne pod mikroskopem

Jestem dość wiernym fanem twórczości Rooney – to trzecia książka autorki, po Normalnych ludziach i Gdzie jesteś, piękny świecie, którą przeczytałam. Pierwsza po angielsku i jestem z tego faktu bardzo zadowolona. Irlandzka pisarka specjalizuje się w historiach intymnych, w ktorych z pozoru nic wielkiego czy dramatycznego się nie dzieje, a większość wydarzeń rozgrywa się na poziomie emocji. Bohaterami Intermezzo jest dwóch braci, Peter i Ivan Koubek, których dzieli dość spora różnica wieku – starszy Peter jest prawnikiem i ma 32 lata, a młodszy Ivan jest mistrzem szachowym i jest 10 lat młodszy. Braci poznajemy krótko po śmierci ich ojca, który zmarł po długiej walce z nowotworem. Rodzice rozstali się, kiedy Ivan miał około 7 lat i chłopiec lepiej czuł się w domu ojca, gdzie nie musiał rywalizować z nowym rodzeństwem, jako że matka weszła w kolejny związek. Błyskotliwy młodzieniec znalazł swoją przestrzeń w grze w szachy, która go urzekła, i już w wieku 16 lat zdobył pierwsze mistrzostwo. Tymczasem dorosły już Peter związał się z Sylvią, miłością swojego życia, ale ich idylliczny związek przerwał ciężki wypadek dziewczyny, która od tego czasu żyje z potężnym bólem. Jej decyzją związek zostaje zakończony, Peter pogrąża się w depresji, a bracia oddalają się od siebie. Mniej więcej 10 lat po tych dramatycznych wydarzeniach Peter jest zaplątany w dwie relacje – platoniczną ze swoją dawną dziewczyną, i bardzo fizyczną ze swoją nową miłością, Naomi. Ivan poznaje podczas wieczoru szachowego na prowincji 14 lat od siebie starszą Margaret i ku zaskoczeniu obojga rodzi się z tego relacja. To ona będzie przyczyną wielkiej kłótni pomiędzy braćmi, która będzie osią wydarzeń w książce.

Wiele ważnych wątków

Bracia, choć dzieli ich spora różnica wieku, są do siebie mocno podobni, bardziej, niż im się wydaje. Momentami łączy ich szczera niechęć i rywalizacja, a jednak oglądając ich w różnych sytuacjach czytelnik widzi podobne reakcje czy podejście. Jednocześnie na tak niewinnej kanwie Rooney jest w stanie poruszyć wiele istotnych tematów – żałoby po utracie rodzica, wyzwań życia w rozbitej rodzinie czy społecznego postrzegania wieku w relacjach damsko-męskich (zarówno w przypadku znacznie starszego mężczyzny, jak i kobiety).

Proza intymna

Rooney pisze w bardzo sensoryczny, zmysłowy sposób – począwszy od zapachów, widoków, pór dnia, dobrze doprecyzowanej pogody, po bardzo dokładne opisy relacji intymnych. Książka skupia się na detalach, naładowana jest zarówno szczegółami, jak i – przede wszystkim - emocjami. Przez bohaterów przetacza się lawina uczuć, niepewości, smutku, euforii. Wszystkie emocje szczęśliwie znajdą swoje catharsis, a dzieki tak dokłademu opisowi czytelnik ma wrażenie, że bohaterowie są transparentni i cały czas możliwy jest wgląd w ich stan emocjonalny, pełna przejrzystość tego, co się dzieje w ich głowach i duszach. To daje wrażenie pewnej intymności z bohaterami, możliwości dobrego ich zrozumienia. Może to jednak nie kwestia języka, a dyskrecji prozy i jej naładowania niepozornymi wydarzeniami, które mają znaczące konsekwencje. Rooney jest mistrzynią w oddawaniu zagmatwania rzeczywistości, tony emocji przechodzących przez bohaterów. Może dlatego są nam oni tacy bliscy – ich rozterki przypominają naszą codzienność. Bardzo dobra, wartościowa książka. Irlandzka pisarka nie rozczarowuje.

Moja ocena: 9/10.

Sally Rooney, Intermezzo
Wydawnictwo Faber & Faber Limited, London 2024
Liczba stron: 442
ISBN: 978-0-571-36547-0

***********************************************************************************

More life, more and more of life

I was a bit surprised when I picked up the book from the library and found out that it was in English. At first, I doubted my abilities, but as the deadline approached, my determination grew and I have managed. Perhaps because of the language, I read the book with much greater concentration. Maybe I should read more in English, because it really is a great exercise for the brain.

Family relationships under the microscope

I am a fairly loyal fan of Rooney's work - this is the author's third book, after Normal People and Where Are You, Beautiful World, that I have read. The first in English and I am very happy about that. The Irish writer specializes in intimate stories in which nothing great or dramatic seems to happen, and most of the events unfold at the emotional level. The protagonists of Intermezzo are two brothers, Peter and Ivan Koubek, who are separated by a considerable age difference – the older Peter is a lawyer and is 32 years old, and the younger Ivan is a chess champion and is 10 years younger. We meet the brothers shortly after the death of their father, who died after a long battle with cancer. Their parents separated when Ivan was about 7 years old and the boy felt better at home with his father, where he did not have to compete with his new siblings, as his mother had entered into another relationship. The brilliant young man found his space in the game of chess, which captivated him, and at the age of 16 he won his first championship. Meanwhile, the adult Peter got involved with Sylvia, the love of his life, but their idyllic relationship was interrupted by a serious accident that the girl has been living with tremendous pain ever since. Her decision ends the relationship, Peter sinks into depression, and the brothers drift apart. About 10 years after these dramatic events, Peter is entangled in two relationships - a platonic one with his old girlfriend, and a very physical one with his new love, Naomi. During a chess evening in the province, Ivan meets Margaret, 14 years older than him, and to the surprise of both, a relationship is born from it. It is she who will be the cause of a great quarrel between the brothers, which will be the axis of the events in the book.

Many important threads

The brothers, although they are separated by a large age difference, are very similar to each other, more than they think. At times, they are united by sincere dislike and rivalry, and yet watching them in different situations, the reader sees similar reactions or approaches. At the same time, on such an innocent canvas, Rooney is able to touch on many important topics - mourning after the loss of a parent, the challenges of living in a broken family, or the social perception of age in male-female relationships (both in the case of a much older man and a woman).

Intimate prose

Rooney writes in a very sensory, sensual way - from smells, views, times of day, well-defined weather, to very precise descriptions of intimate relationships. The book focuses on details, it is loaded with both details and - above all - emotions. An avalanche of feelings, uncertainty, sadness, euphoria rolls through the characters. All emotions happily find their catharsis, and thanks to such a detailed description, the reader has the impression that the characters are transparent and it is possible to constantly look into their emotional state, full visibility of what is happening in their heads and souls. This gives the impression of a certain intimacy with the characters, the possibility of understanding them well. Maybe it is not a matter of English language, but of the discretion of the prose and its fullness of inconspicuous events that have significant consequences. Rooney is a master at conveying the confusion of reality, the tons of emotions going through the characters. Maybe that is why they characters are so close to us - their dilemmas remind us of our everyday life. A very good, valuable book. The Irish writer does not disappoint.

My rating: 9/10.

Author: Sally Rooney
Title: Intermezzo
Published by Faber & Faber Limited, London 2024
Number of pages: 442
ISBN: 978-0-571-36547-0

Don DeLillo, Libra (Libra)

Zagadka zamachu pozostaje nierozwiązana

Don DeLillo to jeden z najbardziej uznanych pisarzy amerykańskich, wymieniany jednym tchem z takimi tuzami literatury jak Cormac McCarthy czy Philip Roth. Długo zwlekałam z sięgnięciem po którąś z jego książek, aż w końcu na akcji Wrocławskiego Hospicjum dla Dzieci wpadłam na Librę. Wydana w 1988 roku w Stanach Zjednoczonych powieść traktuje o zamachu na prezydenta Kennedy’ego z 22 listopada 1963 roku. To wymagająca lektura.

Wielowarstwowa lektura

DeLillo, urodzony w Nowym Jorku w 1937 roku w rodzinie włoskich imigrantów, zasłynął takimi powieściami jak Biały szum czy Gracze. Być może one byłyby lepszym wyborem niż zaczynanie od Libry, będącej wielogłosowym i skomplikowanym obrazem zabójstwa 35 prezydenta Stanów Zjednoczonych, przy czym pisarz sugeruje, że jego śmierć była skutkiem spisku służb specjalnych, a zabójca – Lee Harvey Oswald – został w nim cynicznie wykorzystany. Ta interpretacja stanowi największe wyzwanie książki, bo w zasadzie równolegle toczą się trzy czy nawet cztery wątki – historia życia mordercy ze szczególnym naciskiem na jego przekonania polityczne, związki ze Związkiem Radzieckim, fascynacje Kubą Fidela Castro; agentów CIA niezadowolonych z zagranicznej polityki Kennedy’ego, początkowo rozważających nieudany zamach na prezydenta, a stopniowo przechodzących do bardziej bezkompromisowego planu; urywki z życia zabójcy Oswalda, Jacka Ruby’ego, właściciela klubów nocnych, czy wreszcie wtręty analityka Nicholasa Brancha, który brnie przez tomy akt komisji Warrena w poszukiwaniu prawdy. Ten wielogłos był naprawdę trudny do ogarnięcia, a wielość bohaterów stanowiła prawdziwe wyzwanie.

W matni śladów i tropów czytelnik może się pogubić

Być może to zagubienie czytelnika w wielu warstwach narracji, konieczność odnajdywania się we wciąż nowych rzeczywistościach, wersjach, podejściach, oddaje skomplikowanie i wielowątkowość samego zamachu. DeLillo nie przynosi jednoznacznych odpowiedzi, choć kreuje ciekawe i przekonujące postaci oraz własną, zaskakująco przekonującą wersję wydarzeń. Gubi czytelnika w licznych warstwach, niczym detektywa w nadmiarze dokumentów i tropów wiodących donikąd. Książka na pewno inspiruje, by szukać głębiej, sięgać do innych źródeł informacji. Co ciekawe, zaciera się również granica między prawdą a fikcją, a wiele źródeł mówi, że sam pisarz poświęcił wiele czasu na wyszukiwanie dokumentów i przedstawienie jak najbardziej przekonującej interpretacji zamachu.

Nieprzystępna lektura

Nie mogę książki jednoznacznie polecić. Czytało mi się ją naprawdę ciężko, miałam problem z rozeznaniem się w gęstwinie bohaterów, w podążaniu za akcją. Umęczyłam się, powiem szczerze. Może jestem leniwym czytelnikiem, który lubi mieć pewne rzeczy, wątki fabularne, zaserwowane w przystępniejszy, bardziej lekkostrawny sposób. Z pewnością wciągnęły mnie fragmenty o Oswaldzie, które śledziłam z dużym zainteresowaniem, budując sobie w głowie w miarę pełny, konsekwentny i ciekawy obraz odludka i idealisty. Dwa pozostałe wątki zupełnie mnie nie poruszyły i w końcu przestałam próbować za nimi nadążyć. Z ciekawości sięgnę po inne pozycje DeLillo, ale ta była… nieprzysiadalna.

Moja ocena: 4/10.

Don DeLillo, Libra
Wydawnictwo Noir Sur Blanc, Warszawa 2007
Tłumaczenie: Jan Kraśko
Liczba stron: 436
ISBN: 978-83-7392-220-4

*******************************************************************************

The Mystery of President Kennedy’s Assassination Remains Unsolved

Don DeLillo is one of the most acclaimed American writers, mentioned in the same breath as such literary aces as Cormac McCarthy and Philip Roth. I hesitated for a long time to reach for one of his books, until finally, during an action of the Wrocław’s Hospice for Children, I came across Libra. Published in the United States in 1988, the novel deals with the assassination of President Kennedy on November 22, 1963. It is a demanding read. 

Multi-layered reading 

DeLillo, born in New York in 1937 to a family of Italian immigrants, became famous for such novels as White Noise and Players. Perhaps they would have been a better choice than starting with Libra, which is a multi-voiced and complicated portrayal of the assassination of the 35th President of the United States, with the writer suggesting that his death was the result of a secret service conspiracy, and that the killer – Lee Harvey Oswald – was cynically exploited in it. This interpretation is the book's biggest challenge, because in principle three or even four threads run in parallel – the story of the murderer's life with particular emphasis on his political beliefs, ties to the Soviet Union, fascination with Fidel Castro's Cuba; CIA agents dissatisfied with Kennedy's foreign policy, initially considering an unsuccessful assassination attempt on the president, and gradually moving on to a more uncompromising plan; fragments from the life of Oswald's killer, Jack Ruby, a nightclub owner, and finally the interjections of analyst Nicholas Branch, who wades through volumes of Warren Commission files in search of the truth. This multi-voicedness was really hard to grasp, and the multitude of characters posed a real challenge. 

The reader may get lost in the maze of traces and clues 

Perhaps this loss of the reader in the many layers of the narrative, the need to find oneself in ever new realities, versions, approaches, reflects the complexity and multi-threading of the attack itself. DeLillo does not provide clear answers, although he creates interesting and convincing characters and his own, surprisingly convincing version of events. He loses the reader in the many narratives, like a detective in the excess of documents and clues leading nowhere. The book certainly inspires to search deeper, to reach for other sources of information. Interestingly, the line between truth and fiction is also blurred, and many sources say that the writer himself spent a lot of time searching for documents and presenting the most convincing interpretation of the attack. 

Inaccessible reading 

I cannot unequivocally recommend the book. It was really hard for me to read, I had trouble finding my way around the thicket of characters, following the action. I got tired, to be honest. Maybe I'm a lazy reader who likes to have certain things, plot threads, served in a more accessible, easily digestible way. I was certainly drawn in by the parts about Oswald, which I followed with great interest, building in my head a fairly complete, consistent and interesting image of a loner and idealist. The other threads did not move me at all and in the end I stopped trying to keep up with them. Out of curiosity I will reach for other DeLillo's works, but this one was... unsatisfying. 

My rating: 4/10.

 

Author: Don DeLillo
Title: Libra
Publishing House: Noir Sur Blanc, Warsaw 2007
Translation: Jan Kraśko
Number of pages: 436
ISBN: 978-83-7392-220-4