Apetyt na życie
Po przeczytaniu wspaniałego,
wysmakowanego Stonera Johna Williamsa Pył Johna Fante wydawał się
narowisty i nieugładzony. Historia książki może odrobinę przypomina niesamowitą
historię Stonera – Fante został ponowne odkryty przez Charlesa
Bukowskiego w latach 70-tych, a jego książki zaczęły być wtedy ponownie
drukowane. Co ciekawe, Pył wyszedł w 1939 roku i jego klimat zupełnie
nie odzwierciedla tego, co działo się wtedy w Europie, za to pokazuje gorączkowe
wychodzenie z kryzysu w Stanach Zjednoczonych.
Fante był pisarzem żyjącym w
latach 1909 -1983, który utrzymywał się z pisania scenariuszy. Pył jest
jego najbardziej znaną powieścią, nazywaną najważniejszą książką o Los Angeles,
a jednocześnie trzecią w „kwartecie Bandiniego” po Byle do wiosny (Wait
until Spring, Bandini, 1938), The Road to Los Angeles (opublikowana
dopiero 1985), a przed Dreams from Bunker Hill (1982). W Polsce jest
stosunkowo mało znany, przetłumaczone na język polski zostały wraz z Pyłem
w sumie cztery powieści.
Młody pisarz Arturo Bandini,
alter ego samego pisarza, upojony swoim pierwszym sukcesem – wydrukowaniem opowiadania
Śmiech szczeniaka w magazynie literackim, przenosi się do Los Angeles,
by tam rozwijać swoją twórczą karierę. Poznajemy go, gdy jego sytuacja jest
stosunkowo nieciekawa – zalega za pokój w podrzędnym hoteliku, nie ma pracy, a
i wena go opuściła. Dopiero po poznaniu Camilli Lopez, kelnerki w barze Columbia,
odnajduje natchnienie i pisze jak szalony. Wychodzi jego drugie opowiadanie,
które było początkowo listem do redaktora Hackmutha, a później jego książka.
Okazuje się, że jego piękna ukochana jest zakochana w innym, barmanie Sammym,
który jest ciężko chory na gruźlicę i nie szanuje zakochanej w nim dziewczyny.
Historia nie ma pozytywnego zakończenia, ale wciąga masą barwnych postaci,
przenikającą ją radością życia, drobiazgowy opisem realiów egzystencji w Los
Angeles w latach 30-tych oraz nietuzinkowym protagonistą. Arturo Bandini to
niedojrzały jeszcze młodzieniec, na przemian dumny ze swoich osiągnięć i
załamany swoją twórczością. Zupełnie nie umie gospodarować gotówką, czym
przypomina bohatera Głodu Knuta Hamsuna, ale w przeciwieństwie do
antypatycznego bohatera norweskiej powieści, cieszy się życiem, jest hojny, by
nie powiedzieć rozrzutny, i zaraża swoją energią.
Proza to żywioł
Proza Fantego jest nieugładzona,
żywiołowa, epizodyczna. To nie jest książka, którą czyta się dla fabuły. Można
też zrozumieć, skąd w Ameryce wzięła się proza bitników i zrozumieć późniejszą
fascynację Bukowskiego włosko-amerykańskim pisarzem. Mimo swoich ponad 80 lat
książka wciąż zaskakuje swoją świeżością, choć wiele komentarzy Bandiniego nie
przeszłoby przez dzisiejszą poprawność polityczną. Powieść dobrze oddaje
niespokojne, pulsujące lata 30-te po Wielkim Kryzysie, często biedę, ale
również kiełkujące wszędzie możliwości i energię. Mi czytało się ją dobrze, z
dużym zaskoczeniem, że nie słyszałam wcześniej o tym pisarzu. Moim zdaniem
warto samemu dać się zaskoczyć.
Moja ocena: 7/10.
John Fante, Pył
Wydawnictwo Tenten, Warszawa 1991
Tłumaczenie: Grzegorz Grątkowski
Liczba stron: 172
ISBN: brak
*****************************************************************************
Appetite for life
After reading John Williams'
wonderful, tasteful Stoner, John Fante's Ask the Dust seemed
hectic and unsmooth. The book's story may be a little reminiscent of Stoner's
amazing story - Fante was rediscovered by Charles Bukowski in the 1970s, and
his books began to be reprinted then. Interestingly, Ask the Dust was
released in 1939 and its atmosphere does not reflect what was happening in
Europe at that time, but it shows the frantic recovery from the crisis in the
United States.
Fante was a writer who lived from
1909 to 1983 and made a living by writing screenplays. Ask the Dust is
his most famous novel, called the most important book about Los Angeles, and at
the same time the third in the "Bandini quartet" after Wait until
Spring, Bandini (1938), The Road to Los Angeles (published only in
1985), and before Dreams from Bunker Hill (1982). He is relatively
unknown in Poland; together with Ask the Dust, a total of four novels
have been translated into Polish.
The young writer Arturo Bandini,
the alter ego of the writer himself, intoxicated by his first success -
printing the story "The Laugh of a Puppy" in a literary magazine,
moves to Los Angeles to develop his creative career there. We meet him when his
situation is relatively bad – he has no money to pay for a room in a
second-rate hotel, he has no job, and his inspiration has abandoned him. Only
after meeting Camilla Lopez, a waitress at the Columbia Buffet, does he find
inspiration and writes like crazy. His second story, which was initially a
letter to his editor Hackmuth, and later his book, are being published and his
situation changes. It turns out that his beautiful beloved is in love with
another man, the bartender Sammy, who is seriously ill with tuberculosis and
does not respect the infatuated girl. The story does not have a positive
ending, but it captivates the reader with its multitude of colorful characters,
the permeating joy of life, a detailed description of the realities of
existence in Los Angeles in the 1930s, and an extraordinary protagonist. Arturo
Bandini is an immature youth, alternately proud of his achievements and
devastated by his work. He is completely incapable of managing cash, which is
similar to the hero of Knut Hamsun's Hunger, but unlike the antipathetic
hero of the Norwegian novel, he enjoys life, is generous, not to say
extravagant, and his energy is infectious.
Prose is an element
Fante's prose is hectic,
spontaneous and episodic. This is not a book you read for the plot. You can
also understand where Beat Generation prose came from in America and understand
Bukowski's later fascination with the Italian-American writer. Despite being
over 80 years old, the book still surprises with its freshness, although many
of Bandini's comments would not go beyond today's political correctness. The
novel well captures the turbulent, pulsating 1930s after the Great Depression,
often filled with poverty, but also with opportunities and energy sprouting
everywhere. It was a smooth and quick reading, and I was very surprised that I
hadn't heard of this writer before. In my opinion, it's worth being surprised
yourself.
My rating: 7/10.
Author: John Fante
Title: Ask the Dust
Publishing House: Tenten, Warsaw 1991
Translation: Grzegorz Grątkowski
Number of pages: 172
ISBN: none
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz