Riccardo i jego żona Emilia, czyli zderzenie światów: on literat i niedoszły dramatopisarz, ona prosta dziewczyna ze zubożałej rodziny. Miłość, małżeństwo, zakup mieszkania i życie z kredytem, który zmusza do chodzenia na kompromisy. Trudno uwierzyć, że ta książka powstała w 1954 roku - nie utraciła nic ze swojej aktualności.
Współczesna interpretacja Odysei
Riccardo Molteni, porzucając swoje marzenia o pracy jako dramatopisarz i biorąc różne chałtury by związać koniec z końcem, nie dostrzega nadciągających problemów w małżeństwie. Jego żona Emilia oddala się od niego tym bardziej, im mocniej Riccardo jest zaangażowany w spełnianie jej marzeń - kupuje mieszkanie na kredyt, którego nie ma jak spłacać, potem wyposażenie do niego, następnie samochód. Nie zauważa, że przyjmując propozycję napisania scenariusza dla Battisty, jednocześnie niezamierzenie oddaje mu żonę. Mężczyzna nie zwraca uwagi na sygnały płynące od jego drugiej połówki, do niechęci przebywania z Battistą, jechania z nim jednym samochodem, spędzania z nim czasu. Battista tymczasem składa Molteniemu intratną propozycję napisania scenariusza Odysei, i zaprasza go - wraz z żoną - do swojej rezydencji na Capri. Tu pojawia się główny wątek interpretacyjny utworu, a więc zbieżność sytuacji Odyseusza i Penelopy oraz Riccardo i Emilii. Młody scenarzysta nie zauważa, że Battista staje się zalotnikiem Emilii, i nie podejmuje żadnych działań, by zapobiec dalszemu rozwojowi wypadków. Odyseusz zabił zalotników swojej żony, chociaż mógł ich tylko przepędzić, by nie podlegać pogardzie Penelopy. Brak podejmowania jakichkolwiek kroków przez młodego pisarza sprawia, że jego żona nie widzi w nim mężczyzny i zaczyna nim pogardzać, a jej niechęć, wobec jego wydelikacenia i rozmemłania, tylko pogłębia się z czasem. W różnych interpretacjach Odysei często pojawia się zestawienie cywilizowanego świata, reprezentowanego przez Ulissesa (pierwiastek męski), ze światem dzikim, rządzonym przez instynkty i popędy (pierwiastek żeński). To zestawienie pojawia się także w Pogardzie, zwłaszcza w scenie na plaży, gdy naga Emilia wystawia się na promienie słońca, a obserwujący ją mąż jest w stanie okiełznać swoje żądze. Inaczej jednak niż w Odysei, Riccardo nie podejmie walki i przegra, co będzie kosztowało Emilię życie.
To, co zwraca uwagę w prozie Moravii, to niewielki udział wątku fabularnego - na próżno szukać tu gęsto upakowanej akcji. Większość wydarzeń dzieje się na subtelnym poziomie psychologii bohaterów, w rozmowach i niekończących się, retrospektywnych dywagacjach Riccardo. Co ciekawe, możemy tylko zgadywać o przyczynach zachowania Emilii i o jej punkcie widzenia, ponieważ nigdy nie jest ona dopuszczona do głosu. Jedynym narratorem jest jej mąż.
Alberto Moravia za życia cieszył się sławą, natomiast po śmierci w 1990 roku jego twórczość popadła z zapomnienie. Mężczyzna wydał 25 powieści, 24 tomy opowiadań, zbiory dramatów, esejów i reportaży z podróży. Większość jego powieści została zekranizowana, stąd też fotos na okładce mojego wydania Pogardy. Jako dziewięciolatek zapadł na gruźlicę kości i pięć lat spędził przykuty do łóżka. Debiutował powieścią Obojętni (1929, czeka na półce).
Nie wiem, czy to dobre określenie, ale powieść Moravii wydała mi się martwa. Zimna wiwisekcja związku, którego już nie ma, dokonywana post mortem przez dość nieudolnego chirurga. Ciężka, smutna, przygnębiająca, i nie mam przekonania, że prawdziwa.
Moja ocena: 6/10.
Alberto Moravia, Pogarda
Grupa Wydawnicza Foksal
Warszawa 2014
Tłumaczenie: Zofia Ernstowa
ISBN: 978-83-280-0961-5
____________________________________________________________________
Riccardo and his wife Emilia constitute a clash of worlds: he is a writer and would-be playwright, she is a simple girl from an impoverished family. Love, marriage, buying an apartment and living with a loan that makes one compromise. It is hard to believe that this book was created in 1954 - it has not lost anything of its relevance.
Contemporary interpretation of the Odyssey
Riccardo Molteni, abandoning his dreams of working as a playwright and taking various jobs to make ends meet, does not see the growing problems in his marriage. His wife Emilia moves away from him the more, the more Riccardo is involved in making her dreams come true - he buys an apartment on credit, which he has no way to pay back, then equipment to it, then a car. He does not notice that by accepting the proposal to write a script for Battista, at the same time unintentionally he gives him his wife. The man does not pay attention to the signals coming from his other half, to the reluctance to be in presence of Battista, drive with him in one car, spend time with him. Meanwhile, Battista makes Molteni a lucrative proposal to write The Odyssey script, and invites him - along with his wife - to his residence on Capri. Here the main interpretative theme of the book appears, i.e. the coincidence of the situation of Odysseus and Penelope to the one of Riccardo and Emilia. The young screenwriter does not notice that Battista is becoming Emilia's suitor, and does not take any action to prevent his further undertakings. Odysseus killed his wife's suitors, although he could only chase them away so as not to be disregarded by Penelope. Lack of taking any steps by the young writer means that his wife does not see him as a man and begins to despise him, and her reluctance towards his elation and smudging only increases with time. In various interpretations of The Odyssey, there is often a juxtaposition of the civilized world, represented by Ulysses (male element), with the wild world, ruled by instincts and drives (female element). This combination also appears in Contempt, especially on the beach scene, when naked Emilia is exposed to the rays of the sun, and the husband watching her is able to tame his desires. However, unlike in The Odyssey, Riccardo will not fight and lose, which will cost Emilia her life.
Economical in words
What draws attention in Moravia's prose is a small share of the plot - one can look in vain for densely a packed action here. Most of the events take place at a subtle level of the psychology of the characters, in conversations and endless Riccardo's retrospective dissections. Interestingly, we can only guess about the reasons for Emilia's behavior and her point of view, because she is never allowed to speak. The only narrator is her husband.
A known artist, forgotten
Alberto Moravia enjoyed fame during his lifetime, but after his death in 1990, his work fell into oblivion. The acclaimed writer has published 25 novels, 24 volumes of stories, collections of dramas, essays and travel reports. Most of his novels has been screened, hence the photo on the cover of my issue of Contempt. At the age of nine, he suffered from tuberculosis and spent five years bedridden. He made his debut with the novel The Time of Indifference (1929, waiting on the shelf).
I don't know if it's a good word, but Moravia's novel seemed dead to me. Cold vivisection of a relationship that no longer exists, made post mortem by a rather inefficient surgeon. Heavy, sad, depressing, and I'm not really convinced it's true.
My rating: 6/10.
Author: Alberto Moravia
Title: Contempt (also translated as A Ghost at Noon)
Foksal Publishing Group
Warsaw 2014
Translation: Zofia Ernstowa
ISBN: 978-83-280-0961-5
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz