Martin Amis, Ciężarna wdowa. Relacja z pierwszej ręki (The Pregnant Widow: Inside Story)

Fatalne zauroczenie długimi powieściami trwa nadal. Co mnie skusiło do sięgnięcia po książkę Martina Amisa? Może piękna, niemal wakacyjna okładka? Może ciekawy, niewielki format? Może fakt, że nazwisko pisarza obiło mi się wcześniej o uszy, ale nigdy nic nie czytałam? Test pierwszej strony został zdany na piątkę z plusem - do tego stopnia, że książkę odłożyłam po raz pierwszy chyba po pięćdziesięciu stronach.

Carpe noctem. Korzystaj z nocy.

Dojrzały Keith Nearing, z perspektywy starzejącego się już mężczyzny, wspomina swoje wakacje z 1970 roku, kiedy miał zaledwie 20 lat. Były to wakacje nie byle jakie - spędzane w starym zamku w słonecznych Włoszech z grupą przyjaciół i swoją dziewczyną Lily. Jak się można domyślić, upalne lato, skąpe stroje i nadmiar wolnego czasu w grupie bacznie się sobie przyglądających młodych dorosłych będą prowadziły do jednego - edukacji seksualnej, niekoniecznie z własnym partnerem/partnerką. W szerszym kontekście - książka traktuje o rewolucji seksualnej na przykładzie dobrze opisanych czterech postaci kobiecych: pierwszej miłości Keitha, Lily, wielkiej pokusy i piękności Szeherezady, wyzwolonej i namiętnej, ale jakże dobrze się kryjącej Glorii Beautyman, i nieszczęśliwej alkoholiczki, siostry głównego bohatera, Victorii. 

O starości w pięknym stylu

Największym i najgłębiej przedstawionym tematem jest jednak upływ czasu i związane z tym starzenie i nieuchronność śmierci. Amis pisze o tym przeszywająco wprost: "[...] prędzej czy później każde ludzkie życie okaże się tragedią, czasami prędzej, zawsze później" (s. 11), pisze autor już na samym wstępie. O nieuchronnym ludzkim losie pisze z niezwykłym poczuciem humoru, błyskotliwie i sarkastycznie, a jednocześnie mądrze. Pokazuje zmianę perspektywy zachodzącą z wiekiem i przełożenie uwagi z przyszłości na przeszłość.

Subtelnie jest także poruszony motyw akceptacji samego siebie. Przechodzimy wraz z bohaterami od młodzieńczych kompleksów, poprzez lubienie samego siebie i pełną akceptację aż do zaskoczenia widokiem samego siebie w lustrze i pogłębiającą się nieudolnością:

"Kiedy przekroczysz połowę wieku, ciało, powłoka ochronna osoby, zaczyna się przecierać. I świat jest pełen ostrzy i szpikulców. Przez jakiś rok czy dwa ręce masz podrapane i obtarte jak kolana uczniaka. Potem uczysz się chronić siebie. I robisz to tak długo, aż pod koniec nie robisz już nic innego, tylko chronisz siebie. A kiedy się nauczysz, jak to robić, klucz staje się gwoździem, , klapa na skrzynce pocztowej tasakiem, a samo powietrze pełne jest szpikulców i ostrzy." s. 71 

"To los nas wszystkich odkochać się we własnym odbiciu" (s. 480), zauważa niemal na samym końcu powieści.

Amis pisze jednocześnie bardzo wyrafinowanie, nieustannie wtrącając cytaty z Szekspira czy Keatsa czy tłumacząc etymologię danych słów w najmniej oczekiwanym momencie, ale także bardzo bezpośrednio. Stąd właśnie dowiedziałam się, że słowo "wdowa" pochodzi ze staroangielskiego  widewe, "bądź pusta". Słowo dupa albo nawet dupsko sąsiadują z omfalosem czy teoriami Junga. Do tego Amis jest bardzo cytato-genny. Po prostu pisze w piękny sposób, tak, że język znów nabiera mocy zaskakiwania. "Religia była antychrystem erosa" (s. 312), "Przyszła do niego wysmukła, w pulchnej łupinie młodości" (s. 266), gwiazdy to "widoczne ostrza szpilek, które Bóg wpiął w ciemny spód wszechświata" - takich smaczków jest wpowieści znacznie, znacznie więcej.

Dodatkowo - co niezwykle lubię - sceneria powieści, czyli w największej mierze Włochy - jest opisana w taki sposób, że nic, tylko zapakować się w samochód i ruszać do kraju serów i wina. 

Ciężarna wdowa była wymagającą, ale zabawną lekturą. Z przyjemnością kiedyś do niej wrócę, nawet jeśli nie do całości, to do zaznaczonych fragmentów. Tymczasem na półce już czeka kolejna powieść Amisa.

Moja ocena: 7.5/10.

Martin Amis, Ciężarna wdowa. Relacja z pierwszej ręki

Wydawnictwo Czytelnik

Warszawa 2012

Tłumaczenie: Aleksandra Ambros

Liczba stron: 488

ISBN: 978-83-07-03289-4

______________________________________________________________________________

My fatal infatuation with long novels continues. What tempted me to read Martin Amis's book? Maybe the beautiful, almost holiday-like cover? Maybe the interesting, small format? Maybe the fact that I had heard the writer's name before, but never read anything? The first-page-test went so well that I put the book aside for the first time probably after fifty pages.

Carpe noctem. Enjoy the night.

Keith Nearing, from the perspective of an aging man, remembers his summer vacation in 1970, when he was just 20 years old. It was a vacation like no other - spent in an old castle in sunny Italy with a group of friends and his girlfriend Lily. As you can guess, hot summer, scarse outfits and excess of free time in a group of young adults closely watching each other will lead to one thing - sex education, not necessarily with one's own partner. In a broader context - the book deals with the sexual revolution using the example of four well-described female characters: Keith's first love, Lily, the great temptation and beauty. Seherazade, the liberated and passionate but well-concealed Gloria Beautyman, and the unfortunate alcoholic, a sister of the main character, Victoria.

On old age in a beautiful style

The biggest and most profoundly presented topic, however, is the passage of time and the related aging and the inevitability of death. Amis writes about it piercingly directly: "[...] sooner or later every human life will turn out to be a tragedy, sometimes sooner, always later" (p. 11), the author writes at the very beginning. He writes about the inevitable human fate with an extraordinary sense of humor, brilliantly and sarcastically, and at the same time wisely. It shows the change of perspective with age and the passage of attention from the future into the past.

The theme of self-acceptance is also subtly touched. Together with the heroes, we go from the dissatisfactions of youth, through self-liking and full acceptance, to surprise with the view of ourselves in the mirror and deepening inability:

"When you turn half your age, the body, the person's protective coating, begins to wear out. And the world is full of blades and spikes. For a year or two, your hands are scratched and chafed like a schoolboy's knees. Then you learn to protect yourself. Until at the end you do nothing else but protect yourself. And when you learn how to do it, the key becomes a nail, the flap on the mailbox becomes the cleaver, and the air itself is full of spikes and blades" (p. 71).

"It is the fate of all of us to fall out of love with our own reflection" (p. 480), he notes almost at the end of the novel.

At the same time, Amis writing is very refined, constantly inserting quotes from Shakespeare or Keats or explaining the etymology of given words at the least expected moment, but also very directly. That's where I found out that the word "widow" comes from the Old English widewe, "be empty". The word ass is adjacent to omphalos or Jung's theories. Additionally, Amis is very quotable. He just writes in a beautiful way so that the language gains the power of surprising again. "Religion was the antichrist of eros" (p. 312), "She came to him slender, in the plump shell of youth" (p. 266), the stars are "the visible points of pins that God has stuck into the dark bottom of the universe" - there are many such flavors in the novel.

Additionally - what I really like - the scenery of the novel, which is mostly Italy - is described in such a way that one should immediately pack the car and go to the country of cheese and wine.

The Pregnant Widow was a demanding but fun reading. I will be happy to come back to it one day, even if not completely, then to the selected fragments. Meanwhile, another novel by Amis is waiting on the shelf.

My rating: 7.5/10

Author: Martin Amis

Title: The Pregnant Widow: Inside Story

Publishing House: Czytelnik 

Warsaw 2012

Translation: Alexander Ambros

Number of pages: 488

ISBN: 978-83-07-03289-4