Huczne zapowiedzi z okładki nie zawsze się spełniają
"Najlepsza szwedzka powieść 2013", "Nagroda Augustpriset" (Nagroda imienia Augusta Strindberga" głosi okładka. Seria Literatura Północy wydawnictwa Pi. To wystarczyło, bym łakomie po nią sięgnęła. Niestety, zaczęłam się potykać już na pierwszej stronie i tak pozostało aż do końca.
Miłość bez wzajemności
Bez opamiętania. Powieść o miłości to historia fatalnego zauroczenia. Główna bohaterka, Ester Nilsson, 31-letnia krytyczka i eseistka, zakochuje się w sporo od niej starszym artyście Hugonie Rasku. Początkowo para poznaje się, prowadzi niekończące się rozmowy, w końcu ląduje w łóżku, po czym następuje gwałtowne ochłodzenie stosunków. Ester pragnie pełnego związku, ciepła, zrozumienia, a Hugo zdecydowanie nie jest na to gotowy. Ester zaczyna więc krążyć dookoła niego, męczyć go wyrzutami, osaczać - to nie może się dobrze skończyć...
Wszystko byłoby doskonale, gdyby nie język, jakim jest napisana (bądź przetłumaczona) ta powieść. Ester jest głęboko zanurzona w filozofii, rozważaniach natury społecznej (które w sumie niewiele do powieści wnoszą, bo są niezrozumiałe), jak i analizach porażki swojego wymarzonego związku. Musiałam wracać do kilku fragmentów i czytać je ponownie, co niestety niewiele zmieniało, powodowało za to rosnącą niechęć. Podam przykład:
"Siła i zdolności budzą podziw, ale nie miłość. Miłość wzbudzają raczej skazy i niedostatki. Ale sam brak nie wystarczy. Musi się to łączyć z autonomią i dystansem do siebie. Skazy wywołują czułość, ale prędzej czy później to, co budzi czułość, prowadzi do agresji." s. 105
Dla mnie ten fragment się rozpada, zdania nie łączą się ze sobą, a przynajmniej nie w oczywisty sposób.
"W matowym brzmieniu jego głosu i zmęczeniu oczu Ester dostrzegła znowu owo potwierdzenie ograniczoności. Ograniczoności, która skostniała i przerodziła się w abstrakcyjną niechęć do kobiet z powodu ich wiecznego domagania się miłości, kierowanego do niego, człowieka, który ma poważniejsze sprawy na głowie." s. 109
Potwierdzenie ograniczoności, która skostniała? Litości. Na koniec mój ulubiony zły fragment:
"I rozpoczęła się poranna rozmowa, być może jedna z najzwyklejszych rozmów postkoitalnych, podejmująca pierwotne tematy - zależności, władzy, słabości, siły, podaży i popytu, a wszystko z produktami zbożowymi i mleczarskimi w tle." s. 68
Ten fragment najlepiej pokazuje, o czym mówię. Z jednej strony zakochanie bez opamiętania, wręcz opętanie drugą osobą, a z drugiej strony lodowatość mówiącej o tym prozy - "rozmowa postkoitalna".
Z drugiej jednak strony muszę podkreślić, że to studium jednostronnego zakochania pokazane jest bardzo wiarygodnie i wielu czytelników, którzy mają podobne doświadczenie, odnajdzie tu wiele spostrzeżeń, które doskonale odpowiadają prawdzie.
"Mówi się, że zerwanie zawsze bywa trudne. Jednak ten zakochany w kimś innym nie może być równocześnie nieszczęśliwym, nie naprawdę. Może być przytłoczony poczuciem winy i zamieszaniem, jakie go teraz czeka, może współczuć temu drugiemu. Ale zakochanie jest czymś totalnym, a nawet totalitarnym. Obejmuje wszystko, co się robi i myśli, stąd bierze się jego dewastująca siła." s.30
"Jedyną bronią kochającego jest przestać kochać. Żeby kochany uważał tę miłość za nie wiadomo jak uciążliwą i dławiącą, to jej utrata boli, nawet jeśli nigdy jej nie chciał. Ta nowa obojętność zmienia równowagę władzy, pojawia się lęk, że w teraz już nie zakochanych oczach człowiek będzie wyglądać śmiesznie i pospolicie." s. 141
"(...) ten, kto porzuca, nie cierpi, ten, kto porzuca, nie potrzebuje rozmawiać, bo nie ma o czym. Ten, kto porzuca, ma jasność." s. 201
Podsumowując, jestem na nie, ale mniej zacietrzewiona niż po skończeniu lektury. Męczył mnie zimny język i duży dystans autorki do opisywanego tematu. Samo zagadnienie rozpracowane jest bardzo dobrze, ale mimo to książka czyta się źle. Może to właśnie prawdziwość problemu sprawiła, że jej nie odłożyłam?
Jest jeszcze jeden cytat w książce, który ją auto-definiuje:
"Z tymi podróżami do Borås było coś nie tak. Otaczała je jakaś nienaturalna próżnia, a takie nienaturalne próżnie zawsze otaczają kłamstwo." s.46
Taka próżnia wytworzyła mi się w emocjonalnym odbiorze książki, nie będę do niej wracać.
Moja ocena: 4/10.
Lena Andersson, Bez opamiętania Powieść o miłości
Wydawnictwo Pi
Warszawa 2014
Tłumaczenie: Anna Marciniakówna
ISBN: 978-83-7836-342-2
Sumptuous cover announcements are not always fulfilled
"Best Swedish Novel 2013", "Augustpriset Prize" (August Strindberg Prize) says the cover. The Literature of the North series by Pi publishing house. It was enough for me to greedily reach for the book. Unfortunately, I started to stumble on the first page and it remained so until the last word.
Love without reciprocity
Wilful Disregard is a story of fatal infatuation. The main character, Ester Nilsson, a 31-year-old critic and essayist, falls in love with much older artist Hugo Rask. At first, the couple gets to know each other, have endless conversations, eventually end up in bed, which is followed by a rapid cooling of relations. Ester wants a full relationship, with warmth and understanding, and Hugo is definitely not ready for it. So Ester begins to circle around him, tire him with her resentments, cornered - it can't end well ...
Everything would be perfect, were it not for the language (or translation). Esther is deeply immersed in philosophy, considerations of a social nature (which, do not contribute much to the novel, as they are incomprehensible), as well as analyzes of the failure of her dream relationship. I had to go back to several passages and read them again, which unfortunately did not change much, but caused a growing reluctance. I will give an example:
"Strength and ability arouse admiration, but not love. Love is rather blemish and scarcity. But lack alone is not enough. It must be combined with autonomy and distance to each other. Blemishes evoke tenderness, but sooner or later what raises tenderness leads to aggression. " p. 105
For me, this fragment falls apart, sentences do not connect with each other, at least not in an obvious way.
In the dull sound of his voice and tired eyes Ester saw that confirmation of limitedness again. The limitedness that has become ossified and turned into an abstract resentment towards women because of their eternal demand for love, from him - a man who has more serious matters on his mind. (p. 109)
Confirmation of limitation that has ossified? Mercy please. Finally, my favorite bad passage:
And the morning conversation began, perhaps one of the most ordinary post-coital conversations, addressing the original topics - dependence, power, weakness, strength, supply and demand, all with cereal and dairy products in the background. (p. 68)
This excerpt best shows what I am talking about. On the one hand, falling in love without hesitation, even obsessively with another person, and on the other, the coldness of prose talking about it - "post-coital conversation".
However, I must emphasize that this study of unilateral infatuation is shown very reliably and many readers who have similar experience will find here many observations that perfectly correspond to the truth.
It is said that breaking up can always be difficult. However, a person in love with someone else cannot be unhappy at the same time, not really. They can be overwhelmed by the guilt and confusion that awaits them now, can sympathize with the other person. But falling in love is something total, and even totalitarian. It covers everything you do and think, hence its devastating power. (p.30)
The only weapon of the person who loves is to stop loving. No matter if the beloved would consider this love as burdensome and choking, its loss hurts, even if he never wanted it. This new indifference changes the balance of power, there is fear that now in the loveless eyes they will look funny and common. (p. 141)
[...] the one who breaks up does not suffer, the one who breaks up does not need to talk because they have nothing to say. The one who breaks up has clarity. (p. 201)
In summary, I didn't like it, but less fiercely than straight after reading. I was tired of the cold language and the author's great distance from the described topic. The issue itself is worked out very well, but despite this the book is a poor read. Maybe it was the truth of the described problem that made me not put it down?
There is another quote in the book that self-defines it:
There was something wrong with these trips to Borås. There was an unnatural vacuum around them, and such unnatural vacuums always surround a lie. (p.46)
Such a vacuum created in the emotional reception of the book made it unbelievable and artificial, and thus I will not read it again.
My rating: 4/10.
Author: Lena Andersson
Title: Wilful Disregard
Publishing House: Wydawnictwo Pi
Warsaw 2014
Translated by: Anna Marciniakówna
ISBN: 978-83-7836-342-2
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz